معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

درام مدرن چین، در مقایسه با تئاتر سنتی چین، تاریخچۀ نسبتاً کوتاه‌تری دارد. در طول نخستین دورۀ به‌اصطلاح غربی‌سازی تئاتر در آغاز قرن بیستم میلادی، درام مدرن با هدف گسترش و پخش ایده‌های جدید از اروپا وارد چین شد. درام مدرن چین که مورد حمایت روشنفکران ترقی‌خواه قرار گرفت، تسلط انحصاری تئاتر سنتی چین را که از لحاظ اجرا، کلیشه‌ای بود و صرفاً برای سرگرم نمودن تماشاگران به‌کار می‌رفت، به‌چالش کشید. یکی از مشخصات اصلی و برجستۀ درام مدرن، زبان روزمره و شفاهی آن بود، حال آنکه در تئاتر سنتی چین، آوازخوانی نقش مهمی را ایفا می‌کرد. به‌دلیل آگاهی از این تمایز برجسته بود که درام مدرن چین، درام شفاهی نامیده شده و می‌شود.

در ابتدا نمایشنامه‌های غربی از دوره‌ها و مکاتب متعدد به زبان چینی ترجمه شدند و به روی صحنه رفتند. از نمایشنامۀ هملت اثر شکسپیر، گرفته تا نمایشنامه‌های سالومه، نوشتۀ اسکار وایلد، و پرندۀ آبی، نوشتۀ موریس مترلینگ. اما طرفداران درام شفاهی به زودی پی بردند که درام واقع‌گرایانه در ارتقای اصلاحات اجتماعی بسیار مفید است. در میان نمایشنامه‌نویسان واقع‌گرای بنام، هنریک ایبسن توجه بیشتری را به خود جلب کرد. زیرا هیچ نمایشنامه‌نویس غربی دیگری به اندازۀ او با شور و حرارت موردبحث و گفت‌وگو، ترجمه و اجرا بر روی صحنه قرار نگرفت. مهم اینکه "لو شون" (1936- 1881 م) که به‌طور معمول بزرگ‌ترین داستان‌نویس ادبیات چینی قرن بیستم محسوب می‌شد، یکی از پیشگامان در معرفی ایبسن به چینیان بود. او در دو مقاله‌اش که در Henan (شماره‌های 2/3 و 7) در سال 1907 م در ژاپن به‌چاپ رسید، از ایبسن به‌خاطر انتقادهایی که در نمایشنامه‌هایش از سنت‌های قدیمی و اصول اخلاقی کرده بود، تمجید کرد. مجلۀ جوان امروز که نمایندۀ حرکت فرهنگی جدیدی بود، در سال 1918 م شمارۀ ویژه‌ای دربارۀ‌ ایبسن منتشر کرد که در آن ایبسن به‌عنوان مرد ادب شمارۀ یک در اروپا مورد ستایش و تمجید قرار گرفت. همین شماره مقالۀ مهمی با عنوان ایبسنیسم را توسط هوشی، که شخصیت برجستۀ دیگری در میان روشنفکران چینی ترقی‌خواه بود و در سال‌های بعد تأثیر زیادی بر پذیرش ایبسن در چین داشت، منتشر کرد.

هیچ نویسندۀ خارجی به اندازۀ ایبسن در پیشرفت و ترقی درام مدرن چین سهیم نبوده است. میان نمایشنامه‌های مدرن ایبسن، خانۀ عروسک تأثیرگذارترین نمایشنامه در چین، در دهه‌های 1920 و 1930 م، بوده است. اولین نمایشنامۀ مدرن در زبان چینی بزرگ‌ترین رویداد در زندگی نوشتۀ هوشی بود که به تقلید از خانۀ عروسک نوشته شد و به دنبال آن تعدادی از نمایشنامه‌های مدرن دیگر که در خاتمۀ آنها، زنان در جستجو برای یافتن شخصیت مستقل و آزادی فردی خانه را ترک می‌کنند، نوشته شدند.

این کتاب پژوهشي است که نه‌تنها با ادغام تئوري‌هاي مربوط به تأثير و تجلي بينامتنيت، تجزيه و حليل علمي موردنياز براي دانشمندان غربي که به تأثير ايبسن در چين علاقمندند و دانشمندان چيني که به يکي از مهم‌ترين منابع درام مدرن چين علاقه‌مندند را فراهم مي‌کند، بلکه تلاش مي‌کند برخي از ارزش‌هاي تعليمي و زيبايي‌شناختي اساسي مشترک در درام‌هاي غربي و چيني را توضيح دهد. بررسي صدساله ايبسن در چين، ايبسن و ارتقاي مدرن چين، ايبسن و تيان هان، ايبسن و سائويو بخش‌هاي اصلي اين کتاب هستند.

نویسنده در این کتاب سعی کرده مختصری از ارتباط ایبسن با درام شفاهی معاصر چین را بگنجاند. ایبسن با بنیاد درام رئالیستی در چین، با سنت دراماتیک چینی ادغام شد. در پایان دهۀ 1970 نمایشنامه‌های مربوط به مسائل اجتماعی برای مدت کوتاهی نتیجۀ عکس دادند. نمایشنامۀ تریلوژی زنان اثر بای فنگشی نمونه‌ای از آن است.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمه

بخش اول: ایبسینیسم چینی: مروری بر یک قرن

فصل اول: نورانیسم چینی: نورا تا چه اندازه می‌تواند پیش برود؟

فصل دوم: ایبسن چینی: رئالیست، رمانتیک یا سمبولیست؟

فصل سوم: ایبسن‌گرایی چینی و تأثیرات خارجی

فصل چهارم: ترجمه‌های چینی آثار ایبسن

فصل پنجم: اجرای نمایشنامه‌های ایبسن در چین

بخش دوم: ایبسن و ظهور درام مدرن چین

فصل ششم: ایبسن و تئاتر رئالیسم مدرن

فصل هفتم: ایبسن و نمایشنامۀ مبتنی بر معضلات اجتماعی در چین

فصل هشتم: تیان هان، ایبسنی نوپا در چین

بخش سوم: ایبسن و سائویو

فصل نهم: بررسی مجدد نمایشنامه‌های اشباح و توفان رعد

فصل دهم: هدا و بایلو، سمبل زنان افسرده

فصل یازدهم: ایبسن، سائویو و سنت چینی ثور خیال شاعرانه

فصل دوازدهم: صور خیال موضوعی در نمایشنامۀ مرد پکنی

مؤخره: ارتباط ایبسن با درام معاصر چین