عشق الهی؛ سیر به سوی خدا در متون اسلامی
خلاصه
این کتاب از دقیقترین و مؤثرترین آثاری است که در موضوع عشق در اسلام به انگلیسی نوشته شده است.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
بخشی از دلایل ستایش شاعرانی چون مولانا، عطار، ابن الفرید، یونس امره و حافظ در غرب، در رسایی زبان شعر در تبیین مهر و رحمتی نهفته است که انسان جوینده معنا و کمال طلب در پی آن است. برخی از این شاعران، بهویژه مولانا، بر آن بودهاند که عشق حقیقی فقط در سایه عنایت سرچشمه غایی مهر و رحمت ممکن است؛ چنانکه میسراید:
این از عنایتها شمر کز کوی عشق آمد ضررر عشق مجازی را گذر بر عشق حق است انتها
غازی به دست پور خود، شمشیر چوبین میدهد تا او در آن اُستا شود، شمشیر گیرد در غزا
عشقی که بر انسان بوَد، شمشیر چوبین آن بوَد آن عشق با رحمان شود، چون آخر آید ابتلا
بسیاری از شاعران چنین زبان مستقیمی نداشتند. آنها زحمت تبیین تفاوت میان «عشق حقیقی» و «مجازی» را به خود نمیدادند: چه در نهایت عاشق خود درمییابد که محبوب حقیقیاش کیست. نقش شاعر برانگیختن عشق است به هر جا که فرود آید. شاعران مسلمان در فرهنگی پرطراوت میزیستند: آنها در رشتههای متفاوت با ادبیات گسترده عربی آشنا بودند که در بخش بزرگی از آن، سخن از عشق رفته بود. ایرانیان در آن میان خرسند به میراثداری تمدن کهنی بودند که زبانش متأثر از عربی، قوت گرفته و تغییر یافته بود.
مترجم در پیشگفتار این کتاب مینویسد: نوشتن چنین کتابی، آن هم در آکادمی غربی، علتی نخواهد داشت جز آنکه آدمی پرسش نخستین مقدمه دکتر نصر را مرور کند: «آنی را که از عشق بهره نباشد، آیا توان نبشتن از عشق هست؟» این جمله را میتوان با کلام مؤلف تکمیل کرد که کتاب را برای عاشقان نوشته است. این همان رسمی است که مؤلفان سنت عقلی و عرفانی اسلام در طول قرنهای گذشته بدان پایبند بودهاند و آن را فقط برای دستگیری از طالبان عشق و معرفت نگاشتهاند.
این کتاب از دقیقترین و مؤثرترین آثاری است که در موضوع عشق در اسلام به انگلیسی نوشته شده است. شاید برخی از اینکه در این اثر منابع پس از قرن ششم بررسی نشدهاند، انتقاد کنند. این نقد، به دلیل ناآگاهی از ماهیت تاریخی بسط سنت معنوی اسلام، موجه نیست. آری، بسیاری از مسلمانان پس از قرن ششم کتابهای مهمی درباره عشق به نثر و شعر نوشتهاند، اما این قرن چون سرچشمهای بود که پس از آن دنبال شد و محدود کردن خود به قرون اولیه به معنای نادیده گرفتن آموزههای کانونی اسلام در عشق و معنویت نیست.
چیتیک در مقدمه خود بر کتاب مینویسد: نگارش این کتاب را با طبقهبندی منسجم بیش از هزار صفحه از متون تازه ترجمه شده درباره موضوع آغاز کردم. کمکم بر من روشن شد که نویسندگان به سه پرسش اساسی پاسخ دادهاند: عشق کجاست؟ آدمی چگونه میتواند در زندگی روزمره عاشقانه بزید؟ آدمی را عشق به کجا میرساند؟ بنابراین، منتخبات را زیر سه عنوان قرار دادم: «سرچشمه عشق»، «حیات عشق» و «هدف عشق». با انتخاب نهایی از میان اینکه کدام متن را برگزینم و کدام را واگذارم، مصمم به ارائه زمینه ضروری الهیاتی شدم. ... اینجا باید کلامی بگویم درباره واژههایی که در عربی و فارسی برای عشق به کار رفتهاند. در قرآن ریشه دومی برای عشق آمده: «ود» و «موده» که سی بار تکرار شده است. «ودود» هم از همین ریشه گرفته شده است. در قرآن برای بیان عشق گمراهانه/کفرآمیز «هوی» به کار رفته، اما همین واژه مکررا و بدون اشاره به معنای منفی در متون متأخر استفاده شده است.
چیتیک در بخش اول به مباحثی مانند الهیات، روایت عشق و علمالنفس روحانی پرداخته و تلاش کرده است تا با پرداختن به جهانبینی اسلامی به تشریح توحید، ذات و صفات، اسمای متناظر، حقیقت محمدیه، خلق آدم، حکمت هبوط، عصیان آدم، نقش ابلیس، رحمت الهی، نفس اماری و مراتب صعود نفس بپردازد. بخش دوم حول طلب، راه و منازل السالکین سامان یافته است. نویسنده تلاش میکند در این بخش به مباحثی مانند معراج، مقامات سلوک، طالب و مطلوب، دین، شریعت، شناخت حق، معرفت و عشق، فنا و بقا و رویت حق بپردازد. چیتیک در بخش سوم که بخش قابل توجهی را به خود اختصاص میدهد، تلاش کرده است در حقیقت عشق، رنج عشق و تحقق توحید به مسئله غایت عشق بپردازد. در این بخش نیز چیتیک به عشق در فلسفه، عشق در تصوف اولیه، دوستی انسان، راه اقتدا، زندگی در مرگ، معرفت فقر، یگانگی عشق و فنای در توحید میپردازد.
فهرست مطالب کتاب:
سخن مترجم
پیشدرآمد
مقدمه
بخش اول: دین عشق
1. الهیات
2. روایت عشق
3. علم النفس روحانی
بخش دوم: حیات عشق
4. طلب
5. راه
6. منازل السالکین
بخش سوم: غایت عشق
7. حقیقت عشق
8. رنج عشق
9. تحقق توحید
پربازدید ها بیشتر ...
گزارشهایی دربارۀ مختصر عملیاتی در جنوب ایران: رویارویی نظامی بریتانیا و ایل قشقایی در بهار و تابستان 1918 م/ 1336 هـ.ق
سر پرسی سایکس، کلنل ای.اف. اورتون و دیگرانآنچه در این کتاب آمده، مجموعهای از گزارشهای فرماندهان بریتانیایی رشتهعملیاتی است که در بهار و تاب
ایل بختیاری در دورۀ قاجار
آرش خازنیموضوع این کتاب تأثیر متقابل حکومت و ایل در حاشیۀ ایران در دورۀ قاجار است. بررسی تاریخ اتحادیۀ ایلی ب
دیگر آثار نویسنده بیشتر ...
در جستجوی قلب گمشده
ویلیام چیتیکاین کتاب راهی است برای تأمل در گمشدۀ انسانی و در سه بخش تنظیم شده است.
ابنعربی وارث انبیا
ویلیام چیتیکاین کتاب به قلم متخصصی سرشناس، سیری در زندگی و آموزههای ابنعربی و در عین وجاهت تخصصی بسیار آسانیا