معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

در فرهنگ کشور ما که به لحاظ ادبیات و سخنوری فوق‌العاده غنی است و به جرئت می‌توان گفت بی‌نظیر است، قریحه سراییدن شعر و حتی به زبان شعر سخن گفتن جزء دیرینه‌ای از خوی و سرشت ذاتی و بومی قوم ایران محسوب می‌شود و واژه‌هایی چون شعر و شیدایی، ساغر و ساقی، می و معشوق، بهشت و شراب، باغ و گلستان، بلبل و بستان، انهار و چشمه‌سارها، گلها و ریاحین، چمن و سبزه‌زار، نخله و سرو سهی که اقلیم و طبیعت ایران به مفهوم کشور گل و بلبل بدان مشهور گردیده، همواره با یکدیگر عجین شده‌اند، بدین معنا که غالبا می‌بینیم شعرای نامی و نویسندگان چیره‌دست کشورمان به یمن تصورات عالی و قریحه خدادادی و قلم‌های سحار خویش با ترکیباتی موزون و ماهرانه از این عناصر در اشعار خود و مضامین ادبی، به خلق شاهکارهای بی‌نظیری موفق شده‌اند که قله‌های اندیشه و احساس بشری محسوب می‌گردند و هیچ‌گاه نه تنها از ذهن روشن توده‌های مردم ایران خارج نمی‌گردد، بلکه قصه‌ها و نوشته‌های شیرین آنان، مدام سینه به سینه نقل می‌گردد.

باغ ارم شیراز یکی از قدیمی‌ترین باغ‌های ایرانی است که با حدود نهصد سال پیشینه تاریخی همواره مطرح بوده و مورد تمجید قرار گرفته و نظر مورخین را با توجه به اینکه سلسله‌های متفاوتی از تاریخ شیراز را در طول نه قرن به خود دیده، جلب نموده است. این باغ از آغاز پیدایشش در عصر سلجوقیان (429 ـ 590 قمری) تا اواخر دوره زندیه (1163 ـ 1209 قمری) برابر مستندات تاریخی پیوسته در اختیار فرمانروایان یا حکام محلی بوده است. با انقراض سلسله زندیه در سال 1193 قمری و شروع قاجاریه این باغ تبدیل به مقر ایل قشقایی می‌گردد و یکی از خوانین ایل قشقایی موسوم به جانی‌خان به اتفاق پسرش محمدقلی خان اقدام به ساخت‌وساز عمارتی ایلی در محل فعلی ساختمان مرکزی باغ در شمال غربی باغ می‌نمایند که اینک به فرودگاه بالگرد و بخشی از گلستان رز اختصاص یافته است.

شهر شیراز و باغ‌های آن در طول قرن‌ها پیوسته با یکدیگر زمان را درنوردیده و از این‌روی «حکایات باغ‌ها و افسانه شیراز» جدایی‌ناپذیر به نظر می‌رسند تا آنجا که می‌توان گفت زنده‌بودن شیراز و شهرت جهانی آن به لحاظ باغ‌های آن نیز بوده است. در توصیف و مدحت شیراز: «بعضی از شعرا از هوای دل‌انگیز و فضای نزهت‌آور شیراز و باغات آن سخن گفته و بعضی دیگر کمالات و فضایل مردم آن را وصف کرده، جمعی دیگر از صنایع و حِرَف و یا آثار قدیمی و تاریخی صحبت نموده‌اند» که بنابراین در این کتاب به لحاظ موقعیت باغ ارم شیراز، به برخی از شعرای معروف و گزیده‌ای از اشعار نغز آنان و نیز به نویسندگان و ادبای تاریخ ادبیات ایران که در شیراز متولد شده یا پرورش یافته‌اند نیز اشاره شده که مستقیم یا به صورت زیرنویس به بخشی از آثار آنان مراجعه و تعریف شده و توصیف‌های لازم به عمل آمده است.

این کتاب از دو بخش کلی و چهار فصل شکل یافته که در بخش اول با عنوان تاریخ و سرگذشت باغ ارم به پیشینه و سرگذشت این باغ اشاره شده و بخش دوم افسانه شیراز ـ شهر رازها، توصیف شهر شیراز از منظر برخی از بزرگان نظیر حافظ ابرو، ابن قتیبه دینوری و .... پرداخته شده و سپس شیراز در شعر شاعرانی چون حافظ، سعدی، فردوسی و ... آورده شده است. از مباحث دیگر این بخش کتاب‌شناسی شیراز و شیراز در ترانه‌ها و تصنیف‌ها می‌باشد.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار

مقدمه

کتاب اول: تاریخ و سرگذشت باغ ارم

فصل اول: تعریف باغ ارم

فصل دوم: تاریخچه و سرگذشت باغ ارم

فصل سوم: معماری باغ ارم و جزئیات ساختاری باغ گیاه‌شناسی ارم

فصل چهارم: توصیف سروناز و بررسی وضعیت گیاهی‌شناسی باغ ارم و موزه گیاهی آن ـ سامانه‌های آبیاری باغ ارم

کتاب دوم: افسانه شیراز ـ شهر رازها