سیمای شعر مدرن معاصر: نقد ادبی پارهای از شعر معاصر
خلاصه
در این کتاب نویسنده کوشیده است که پایه و اساس نقد ادبی را بر حفظ سویههای محتوایی و جوهر اجتماعی آثار شاعران معاصر ایران بگذارد و به کشف آن سویههای مدرن و نوآورانه شعر شاعرانی برود که بعد از انقلاب شعر «نیما»، در راه روان تجدد و تعالی شعر و از طلایهداران شعر بعد از «نیما» بودهاند.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
یکی از مباحث اساسی نقد ادبی امروز، چالش بر سر روششناسی نقد و چگونگی تحلیل نقادانه در زوایای مختلف یک اثر ادبی خاصه شعر یا داستان است. در این کتاب نویسنده کوشیده است که پایه و اساس نقد ادبی را بر حفظ سویههای محتوایی و جوهر اجتماعی آثار شاعران معاصر ایران بگذارد و به کشف آن سویههای مدرن و نوآورانه شعر شاعرانی برود که بعد از انقلاب شعر «نیما»، در راه روان تجدد و تعالی شعر و از طلایهداران شعر بعد از «نیما» بودهاند. بدیهی است که بر فردفرد شاعران این کتاب، نقدهای منسجم و خوانشهای ارزندهای در طی این سالها در روزنامهها و مجلات ادبی و کتابهای نقد ادبیات معاصر نوشته شده است. نویسنده در فرصت کوتاهی که داشته با این دغدغه سیریناپذیر به هنر شعر و نقد شعر، تنها توانسته به تحلیل تک شعری از برخی از شخصیتهای نافذ و فعال و تأثیرگذار ادبی بپردازد.
نویسنده عمدتاً به چگونگی ماهیت اجتماعی متن یک اثر ادبی بر جامعه و تأثیر دگرگونیهای ساختاری و فرهنگی و قراردادی یک جامعه بر شعر پرداخته است؛ از اینرو بیشتر کوشش کرده تا با اصول روشمند نقد محتوایی و افزونههایی مرتبط و بهروز با آن در این کتاب با شعر شاعران مدرن ایرانی برخورد تحلیلی و عینی داشته باشد. به مدخل شاید احتیاج انکارناپذیر مخاطب پرسشگر امروزی، جدای از ترفندهای تکنیکی و فنی شاعران پیشرو در فرم بیان و زبان و موسیقی و صنایع شعری و دیگر عوامل به این مورد معطوف شده باشد که از حوزۀ محتوایی یک شعر و کنش معانی در زبان یک شعر سر در بیاورد؛ منظور مخاطبی است که در لایههای زبان یک شعر به ارجاعات بیرون متنی آن معنا و شکل و عناصر و محتواهای اجتماعی درون یک شعر دقت میکند تا به جنبههای زیباییشناسانۀ یک شعر نیز پی ببرد.
در گفتار «انقلاب و تکامل ادبی نیمایوشیج» که به سبک نگرش نیما اختصاص یافته میخوانیم: «از نظر تقسیمبندیهای سبکشناسانه میتوانیم دو طیف از سبک نگرش و نگارش شعری نیما را پررنگتر از دیگر سبکها عنوان کنیم: 1. رئالیسم و 2. ناتورالیسم. رئالیسم در شعرهایی از قبیل محبس، خانواده سرباز، جامه مقتول، میرداماد، آی آدمها، دل فولادم، شب است، وای بر من، در نخستین ساعت شب، قایق، روی بندرگاه و ناتورالیسم (طبیعتگرایی شعری) در شعرهایی از قبیل شیر، قو، گرگ، ماخ اولا، کک کی، وگدار، سنگ پشت پیر و غراب». (ص 23)
در گفتاری دیگر که شعر «تبعید در چنبر زنجیر» از دفتر «میعاد در لجن» نصرت رحمانی نقد و بررسی شده، آمده است: «دفتر شعر "میعاد در لجن" مرکز پیشروی ذهن شاعرانۀ یک متجدد پیشرو در ادبیات اجتماعی است که بیش از هر موضوعی، غالب سوژههایش بر حول محور مفهوم و مصداق «خستگی» و «درهمشکستگی» میچرخد و ارزشهای تهیشدۀ معنوی و اخلاقی و انسانی را تداعی میکند و اجتماعی صدمهدیده و در حال گذار را که به تازگی از ید فروریخته شدۀ کلاسیسیزم توسط نیما در عالم شعر، دستکم یک دهه (بعد از دهۀ سی فارسی قرن چهاردهم فارسی) در مرحلهای دیگرگونه قرار گرفته، مرحلهای که از حیث ساختارهای نوین فرهنگی، شیوه اجرایی سیاست، و طرز زندگی و نوع نگرش به جهان و انسان، پیامدهای مدرنیتۀ ایرانی را در مواجهشدن با سنتهای فکری و رفتاری و عرفی ما تجربه میکند». (ص 166)
انقلاب و تکامل ادبی نیمایوشیج آغاز این کتاب است که در ادامه اشعار «ریرا» و «شب همه شب» از او نقد شده است. در ادامه اشعاری از شاملو، اسماعیل شاهرودی، شعر «تبعید در چنبر زنجیر» و «میعاد در لجن» نصرت رحمانی، «ای مرز پرگهر» فروغ فرخزاد، «دریاییها»ی رؤیایی، «نشئۀ مرکز» رضا براهنی و شعر «نوح» مهدی اخوان ثالث بررسی و نقد شدهاند. همچنین نویسنده نگاهی انداخته به تصویرگرایی در ساختار زبان و متن شعرهای منوچهر آتشی و اندیشۀ شعر و جایگاه اجتماعی سپهری در دنیای امروز.
فهرست مطالب کتاب:
از مقدمه
انقلاب و تکامل ادبی نیمایوشیج
نقد و تحقیقی بر شعر «ریرا» نیمایوشیج
نقدی بر شعر «شب همه شب» نیمایوشیج
حرف آخر (شاملو)
اسماعیل شاهرودی
نقد و خوانشی از شعر «تبعید در چنبر زنجیر» از نصرت رحمانی
خوانش و نقدی بر شعر «میعاد در لجن» از نصرت رحمانی
شعر «ای مرز پرگهر» اثر فروغ فرخزاد
نگاهی به شعرهای «دریاییها» اثر یدالله رؤیایی
تصویرگرایی در ساختار زبان و متن شعرهای منوچهر آتشی
نگاهی به شعر و جایگاه اجتماعی سپهری در دنیای امروز
تحلیلی بر شعر «نشئۀ تمرکز» از رضا براهنی
نقدی بر شعر «نوحه» سروده مهدی اخوان ثالث
پربازدید ها بیشتر ...
ایل بختیاری در دورۀ قاجار
آرش خازنیموضوع این کتاب تأثیر متقابل حکومت و ایل در حاشیۀ ایران در دورۀ قاجار است. بررسی تاریخ اتحادیۀ ایلی ب
قفلهای دستساز آذربایجان
رحمان احمدی ملکیاز بین آثار فلزی، قفل به دلیل دارابودن نوعی رمز عملکرد و درونمایۀ رازگون، از اهمیت زیادی در حیطۀ تل
منابع مشابه بیشتر ...
شعر سپید: پژوهشی تطبیقی در باب قالبی بیقافیه
مهدی علیاییمقدمقالبی که در بیشتر زبانهای دنیا «شعر سپید» نامیده میشود، در ادبیات کلاسیک انگلیسی بهویژه در نمایشن
زخمی به او بزن عمیقتر از انزوا: پژوهشی دربارۀ اثرپذیری شاملو از شاعران معاصر فرانسه
اویس محمدیهدف از نگارش این کتاب، نمایش اقتباسهای شاملو از شاعران فرانسوی نیست، بلکه تبیین الهامگیریهای هنرم
نظری یافت نشد.