معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

برتولت برشت یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان و شاعران قرن بیستم است که در در آلمان متولد شد. وی از همان اوان جوانی و دوره دبیرستان به سرودن شعر و نوشتن داستان دست زد. برشت در «داستان‌های آقای کوینر» از متفاوت‌ترین فرم‌ها و شیوه‌های ادبی یعنی حکایت، گفتگو و رفلکسیون بهره گرفته است. این داستان‌ها شرط را بر این می‌گذارند که خواننده از همان نوع شخصیتی است که در اکثر این قطعات، نقش اول را دارد؛ یعنی انسان متفکر. در این مجموعه، نخستین قطعه (آقای کوینر و روزنامه‌ها) را برشت در سال 1926 و آخرین آنها (آقای کوینر و نرمش‌های بدنی) را در سال 1956، یعنی در اواخر عمر خود به رشته تحریر درآورد.

برای تعبیر مفهوم نام «کوینر» باید به دو نوع معنای مختلف آن، که یکی ریشۀ آلمانی و دیگری ریشۀ یونانی دارد، توجه داشت: کوینر به یکی از گویش‌های محلی جنوب آلمان همان واژۀ کاینر به معنای هیچ‌کس است. معنای دیگی این واژه را والتر بنیامین چنین تعبیر می‌کند: «کوینوس در زبان یونانی به معنای عام، کلی، مربوط به همگان، متعلق به همگان است. در واقع آقای کوینر به همگان مربوط است و به همگان تعلق دارد، یعنی او یک رهبر است. اما او رهبری با ویژگی‌های متفاوت است و کوچک‌ترین شباهت یا تصوری که معمولاً از یک رهبر می‌شود ندارد؛ او به هیچ‌وجه سخنور، عوام‌فریب، لاف‌زن، خودنما یا پهلوان نیست. مشغولیت اصلی وی با مشغولیتی که امروزه تصور می‌شود، تفاوت فاحشی دارد زیرا آقای کوینر شخصی است متفکر».

این داستان‌ها این مسائل گوناگون را بررسی می‌کنند: مسائل اجتماعی ـ سیاسی، مسائل فلسفی و مذهبی، مسائل هنری، مسائل اخلاقی (صفات نیک)، طرز تفکر و رفتار دیالکتیکی انسان متفکر، رابطۀ فرد با کلکتیو.

داستان‌های آقای کوینر در ارتباط تنگاتنگ با نمایشنامه‌های آموزشی خلق شده‌اند. برشت برخی از نمایشنامه‌های خویش را نمایشنامه‌های آموزشی می‌نامد؛ از جمله: آن‌که گفت آری و آن‌که گفت نه، استثنا و قاعده و تدبیر. اینگونه نمایشنامه‌ها که صرفاً جنبۀ آموزشی دارند، توجه تماشاگر را به یک ایده‌آل مشخص سیاسی یا اجتماعی جلب می‌کنند. برای اینکه به تماشاگر امکان دخالت در طرز تفکر و رفتار شخصیت‌های نمایشنامه داده شود، برشت اسلوب تئاتری خود یعنی «بیگانه‌سازی» را به کار می‌برد. طرز تفکر و رفتار شخصیت‌های نمایشنامه، به وسیلۀ یک تفسیر به بحث گذاشته می‌شود. این امر تماشاگر را وادار می‌کند در مورد آنچه تا آن موقع دیده است، فکر کند و به داوری بپردازد.

در این کتاب ابتدا 87 قطعه داستان کتاب «داستان‌های آقای کوینر» آورده شده و در ادامه نقدها و تفسیرهای آنها بیان شده است.

در یکی از داستان‌های این کتاب می‌خوانیم: «آقای کوینر از میان دره‌ای می‌گذشت که ناگهان متوجه شد که در آب راه می‌رود. در همین هنگام پی برد که آن دره در واقع شاخه‌ای از دریاست و وقت مدّ دریا نزدیک می‌شود. فوراً ایستاد تا ببیند که آیا قایقی را در اطراف خود می‌یابد یا نه و تا موقعی که امید دیدن قایقی را داشت، همان‌طور سر جای خود ایستاده ماند. اما وقتی دید که هیچ قایقی قابل رؤیت نیست، از این امید صرف‌نظر کرده و این بار امیدوار شد که آب پیش از این بالا نیاید. تازه در آن وقت که آب به چانه‌اش رسید، از این امید نیز چشم پوشید و شروع به شنا کرد. او به این شناخت دست یافت که او خود، یک قایق بوده است». (ص 84)

رنج بهترینان، خادم هدف، هنر رشوه ندادن، گرسنگی کشیدن، چیز بد نیز ارزان نیست، اصالت، آقای کا و طبیعت، تجدید دیدار، ستایش، خدمت دوستانه، قضاوت عادلانه، فرستادۀ سیاسی، انتظار، طالع، آقای کا و هنر شاعری، احساس عدالت، موفقیت و .... عناوین داستان‌های کتاب «داستان‌های آقای کوینر» را شکل می‌دهند.