معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

طاهره صفارزاده یکی از شاعران و محققان بنام معاصر ایران است که سروده‌های بسیاری به دو زبان فارسی و انگلیسی از او به یادگار مانده است. اشعاری که زاییدۀ ذوق سرشار و قریحۀ وقاد شاعر و آمیختگی جدانشدنی آن با فکر و اندیشۀ اوست. هرچند اشعار صفارزاده چه از نظر کمیت شعری و چه از نظر کیفیت آن، بسیار در خور توجه‌اند؛ اما اشعار او کمتر از سوی ادب‌پژوهان نقد و ارزیابی شده و بررسی‌های صورت‌گرفته نیز به دور از واکاوی‌های موشکافانه در جزئیات اشعار می‌باشند.

طاهره صفارزاده در 27 آبان 1315 خورشیدی در خانواده‌ای متوسط با پیشینه‌ای از مردان و زنانی با نگرش و رفتاری عرفانی و روحیه‌ای ستم‌سیز به دنیا آمد. پدرش مردی اهل علم و عرفان بود که در پنج‌سالگی طاهره درگذشت. مادر او نیز تا قبل از فرارسیدن چهلم پدرش از دنیا رفت. طاهره تحت تکفل مادربزرگ ـ مادر مادرش ـ بی‌بی مرصع حکیم که چشم‌پزشک و شاعر بود و در کرمان می‌زیست، قرار گرفت. خواهر بزرگ‌ترش نیز به اشارۀ مادربزرگ برای سرپرستی طاهره و رسیدگی به او ترک تحصیل کرد. در شش‌سالگی تجوید و حفظ قرآن را در مکتب محل نزد ملاباجی آموخت. به رسم آن زمان در هفت‌سالگی پا به دبستان گذاشت و تحصیلات ابتدایی و متوسط را در کرمان گذراند. در این دوران به دلیل انشاهای پرمعنای خود مورد توجه شاگردان و معلمان بود. نخستین شعرش را با نام «بینوا و زمستان» در 13 سالگی سرود که نقش روزنامه دیواری مدرسه شد. اولین جایزه شعر که یک جلد دیوان جامی بود، در سال چهارم دبیرستان به پیشنهاد استاد محمدابراهیم باستانی پاریزی از رئیس آموزش و پرورش استان دریافت کرد. نزد مردم ایران شهرت او با شعر «کودک قرن» پدید آمد که در نخستین مجموعه اشعارش با نام «رهگذر مهتاب» به چاپ رسیده بود.

با رتبۀ اول دیپلم ادبی گرفت و در امتحان ورودی دانشگاه در سه رشته حقوق، زبان و ادبیات فارسی و زبان و ادبیات انگلیسی قبول شد و چون تردید در انتخاب داشت، با تمسک به استخاره در رشتۀ زبان و ادبیات انگلیسی دانشگاه شیراز تحصیل کرد و در سال 1339 لیسانس گرفت. در دوران زندگی وقایع ناگوار بسیاری را تجربه کرده است از قبیل برکنارشدن از کار و مهم‌تر از آن مرگ فرزندش، که فضای زندگی او را دگرگون کرد تا جایی که عزم ترک وطن کرد.

صفارزاده نظریه‌ها و اندیشه‌های ارزنده‌ای در زمینه‌های نقد ادبی، نقد ترجمه و ترجمه تخصصی به جامعه ادبی و علمی ارائه کرده است؛ از جمله تئوری «ترجمه تخصصی» که تأثیر آن در آموختن رشته‌های مختلف علمی از طریق تمرکز بر واژگان تخصصی به تأیید متخصصان مغز و اعصاب رسیده است. از آثار دیگر او می‌توان اشاره کرد به: پیوندهای تلخ، رهگذر مهتاب، طنین در دلتا، سفر پنجم، بیعت با بیداری، سد و بازوان، ترجمه‌های نامفهوم، هفت سفر و .... .

او در شمار شاعرانی است که دوران پرفراز و نشیبی را در زندگی پربار ادبی خویش سپری کرده، از این‌رو دارای تجربیات روحی و فکری متمایزی نسبت به هم‌قرانان خود است.

صفارزاده با کمک گرفتن از پنج شگرد عمدۀ ادبی یعنی: هنجارگریزی و آشنایی‌زدایی، بهره‌گیری از آرایه‌های ادبی، نمادپردازی، مضمون‌پردازی یا در نهایت با روایتگری و تصویرپردازی سعی در ادبی کردن زبان سروده‌های خود داشته است و هر یک از این شگردها را با هنرمندی تمام و با ویژگی‌های زبانی خاص در سروده‌های خود به کار گرفته است.

این کتاب تلاشی است برای نشان‌دادن جایگاه شعر این شاعر گرانمایه که در سه بخش تدوین یافته است. نخست به اعتبار آنکه صفارزاده شاعری معاصر است، مطالبی چند دربارۀ اوضاع شعر و شاعری دوران معاصر ایران و مهم‌ترین جریان‌های ادبی آن ذکر شده و همچنین دربارۀ زندگی‌نامۀ شاعر و ذکر شیوۀ شاعری او به اختصار مطالبی بیان شده است. سپس به بررسی مهم‌ترین شگردهایی که صفارزاده در ادبی‌کردن زبان اشعار خویش از آنها سود جسته و همچنین برخی از مضامین اشعارش پرداخته شده و در نهایت در بخش پایانی کتاب، نتیجه‌گیری مباحث آمده است.

فهرست مطالب کتاب:

فصل اول: شعر معاصر

پیش‌درآمدی بر شعر نو فارسی

زندگی‌نامه، آثار و شعر طاهره صفارزاده

فصل دوم: زبان

زبان چیست؟

زبان ادبی صفارزاده

فصل سوم: نتیجه‌گیری