معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن (1304) دانش‌آموخته دانشگاه‌های تهران و سوربن (پاریس) نویسنده، مترجم و از روشنفکران نامدار کشورمان به شمار می‌آید. آثار متعددی در زمینه‌های فرهنگی، ادبی، اجتماعی و سیاسی از او منتشر شده و یکی از پرمخاطب‌ترین نویسندگان ایرانی دوره معاصر به شمار می‌آید. دکتر اسلامی ندوشن در شناساندن فرهنگ و ادبیات ایران تلاش‌های مستمری داشته و کوشش‌های دلسوزانه او در کتاب‌ها و مقالات پرشمار و چشمگیرش برای آشناسازی مردم با ادبیات کهنسال ایران و فراخواندن آنان به اخلاقی‌زیستن و خردورزی ستودنی است. وی در نگاه به فرهنگ و تمدن گذشته ایران دچار تعصب‌ورزی و جزم‌اندیشی نبوده و همواره بر «شناخت» و آموختن میراث فکری و فرهنگی پربار آن تأکید کرده و در مواجهه با فرهنگ و تمدن غرب نیز برخوردی اعتدالی داشته و در آشناسازی مخاطبان خود با فرهنگ، ادبیات و سیاست غرب هم بر همین روش عمل نموده است. چنانکه همواره بااحساس خرسندی از نخستین کتابش «پیروزی آینده دموکراس» اثر «توماس مان» یاد می‌کند و آن را در سرآغاز کار خود به فال نیک می‌گیرد.

دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن کارنامه ادبی خود را با ترجمۀ «پیروزی آیندۀ دموکراسی» (1328،1393) افتتاح کرد. ترجمه‌ای که اتفاقاً همزمان با آخرین روزهای تدوین مجموعه دیدگاه‌ها، ... بار دیگر به چاپ رسید. طرفه آنکه یکی از قدیمی‌ترین نقدهای این مجموعه (به قلم شادروان ایرج افشار) در کنار جدیدترین آنها (اثر محمد صادقی) و هر دو در نقد و معرفی این کتاب هستند.

نقدهایی که در این دفتر گرد آمده‌اند، به آثاری از روزگار جوانی دکتر اسلامی ندوشن نزدیک‌ترند، به همین دلیل اینها در واپسین دفتر از این مجموعه قرار داده شده است. با این حال گستره زمانی نوشته‌های ادبی اسلامی ندوشن همچون دیگر آثار او از روزگار جوانی تا روزگار کنونی ما کشیده شده است: از گناه (1329) و چشمه (1335) تا بهار در پاییز (1384).

دو نمونه از نثر روزگار جوانی اسلامی ندوشن که در ذیل مقاله‌ای آمده بود، در مجموعه باقی مانده است؛ زیرا هر دو متن‌هایی بودند که دیری است تجدیدچاپ نشده‌اند و در اینجا فرصت مغتنمی است برای آشنایی با آنگونه از ادبیات که نقطۀ عزیمت اسلامی ندوشن در ادبیات معاصر بوده است. بحث پیشتازی اسلامی ندوشن در شعر نو و رهاکردن آن نیز حکایتی است که در این کتاب به تفصیل به آن پرداخته شده است.

فهرست مطالب کتاب:

پیروزی آینده دموکراسی (1328)

پیروزی آینده دموکراسی/ ایرج افشار

آشویتس، ایستگاه آخر/ محمد صادقی

گناه (1329)، چشمه (1335)، بهار در پاییز (1384)

دگرگونی یک شاعر/ دکتر میترا [سیروس پرهام]

[گناه و چشمه]/ محمد شمس لنگرودی

از شبِ نیاز تا دُخت پری‌وار/ کامیار عابدی

جوانه‌های شعر نو/ پرویز ناتل خانلری

ملال پاریس و گل‌های بدی (1341)

ملال پاریس و گل‌های بدی/ سیروس ذکاء

ملال پاریس و گل‌های بدی/ مصطفی رحیمی

ابر زمانه و ابر زلف (1342)

ابر زلف و ابر زمانه/ کریم امامی

[نقد و بررسی ابر زلف و ابر زمانه]/ بهرام بیضایی

ابر زمانه و ابر زلف/ سیروس پرهام

[مدخل] ابر زمانه و ابر زلف [از فرهنگ آثار]/ سهیلا غضنفری

مغرب‌زمین از نظر یک شرقی/ رودلف گلپکه

عاشقان و خشم‌آوران/ رجاء النقاش

افسانه و افسون (1346)

افسانه و افسون/ احمد احمدی (بیرجندی)

افسانه و افسون/ [نگین]

افسانه و افسون/ سیدمحمد علی جمالزاده

افسانه و افسون/ جهانگیر دری

درباره افسانه و افسون/ زویا عثمانوا

درباره افسانه و افسون نوشته دیده‌ور/ بزرگ علوی

[گرایش ادبی نو ـ افسانه‌های اجتماعی]/ حسین میرعابدینی

افسانه و افسون/ رضا نواب‌پور

صفیر سیمرغ (1352)

معرفی«صفیر سیمرغ»/ علی عون جزایری

در کشور شوراها (1354)

نگاهی به شوروی منهای سیاست/ ع. عبداللهی

پنجره‌های بسته (1357)

پنجره‌های بسته/ حسین مسرت

خیزش ادبیات نوین ایران در دهه چهل/ مرتضا میرآفتابی

بهار در پاییز (1384)

بهار در پاییز/ حسن احمدی گیوی

خزانه انس و دلبستگی‌ها/ حسن انوری

بهار در پاییز/ محمود رهبران

گر عشق به زلف زندگی آویزد/ محمد صادقی

بهاری خوش در پاییزی سرخوش/ حسین مسرت

پیوست‌ها

اشاره‌ها

کتاب‌شناسی نقدها