معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

گفتارهای این کتاب مجموعه‌ای از نوشته‌هایی است که پس از درگذشت شماری از فرهنگ‌مداران برجسته ایران به یاد آنان نوشته شده است. چند تن از این اشخاص استاد نویسنده بوده‌اند و با بقیۀ آنها آشنایی و دوستی داشته است. این نوشته‌ها مقاله‌های زندگینامه‌ای و پژوهشی به سبک کتاب‌های مرجع نیست، بلکه تصویری است از این افراد، آن‌گونه که مؤلف دیده است.

نویسنده در پیش‌گفتار کتاب می‌گوید: «اشخاصی که من در این گفتارها به آنان پرداخته‌ام، علاوه بر جذابیت آثارشان، محضرشان هم گرم و خوش بوده و این ویژگی مرا به معاشرت با ایشان ترغیب کرده بود. این افراد از حیث شهرت و تأثیر بر جامعه البته در یک تراز نیستند؛ اما همه در پهنۀ کار و تخصصشان افرادی ممتاز بوده‌اند و آشنایی و دوستی با چنین افرادی برای من مایۀ مباهات است». (ص 10)

پانزده گفتار این مجموعه پیش از این کتاب در مجلۀ جهان کتاب، دو گفتار در مجلۀ کلک و یک گفتار در مجلۀ لوح درج شده بودند که در این کتاب تقریبا بدون تغییر در متن اولیه چاپ شده‌اند.

نویسنده دربارۀ زین‌العابدین مؤتمن می‌گوید: «مؤتمن هرچند ادیب بود، بیش از نوشتن و خواندن به گفتن و دیدن علاقمند بود. رادیو و تلویزیون را زیاد می‌دید و می‌شنید. بیشتر به بازخوانی کتاب‌هایی که دوست داشت علاقمند بود تا خواندن کتاب‌های نو. چند کتاب هم نوشته بود. در آخرین دیدار که چند هفته پیش از مرگش بود، به طنز گفت دربارۀ همین چند کتابی هم که از من منتشر شده می‌گویند اینها را خودش ننوشته، چون دائما در کوچه و خیابان است و فرصت نمی‌کند چیزی بنویسد! از میان شاعران بیش از همه به صائب و سعدی علاقه داشت و سهم مؤثری در شناساندن صائب داشت و با گلچینی که از شعرهای او فراهم کرد و چند بار ویرایش‌های مختلفی از آن منتشر شد، به‌خوبی قدرت شاعری و باریک‌اندیشی‌های شاعری را نشان داد که هم‌زبانانش کمتر به او توجه می‌کردند». (ص 27)

دربارۀ برخی از ویژگی‌های استاد ایرج افشار نیز می‌خوانیم: «با وجود اصولی بودن، به وقت ضرورت انعطاف‌پذیر بود و حتی برخی تندی‌های جوانانه را تاب می‌آورد و سر رشته را نگاه می‌داشت. بسیاری از کتاب‌هایش به دلیل ماهیت‌شان که خاص اهل پژوهش بود، به چاپ مجدد نرسیدند. اگر اشتباه نکنم "خاطرات و تألمات مصدق" از میان کتاب‌هایش بیشترین نوبت چاپ را دارد. افشار رمان نمی‌خواند، کنجکاوی چندانی نسبت به حوزه‌های غیرکاری‌اش نداشت. فیلم هم نمی‌دید و نمی‌دانم آیا رادیو و تلویزیون در خانه‌اش داشت یا نه. به کامپیوتر هم میانه‌ای نداشت و تصور نمی‌کنم هیچ‌گاه با آن کار کرد». (ص 48)

دربارۀ کریم امامی مؤلف و مترجم نامدار کشور نیز در این کتاب آمده است: «فارسی را پاکیزه و گاهی ملیح می‌نوشت. به گفتۀ اهل نظر تسلط‌اش بر زبان انگلیسی کم‌مانند بود. مقاله‌های متعددی نوشت که دو مقاله‌اش به نظر من جزو بهترین آنها بود. یکی مقاله‌ای که دربارۀ ذبیح‌الله منصوری نوشت و دیگری مقاله‌اش دربارۀ حییم. در سال‌های پس از انقلاب با نشر دانش، کلک، بخارا و مترجم همکاری داشت». (ص 87)

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار

محمدعلی مجتهدی (1287 ـ 1376)

ابراهیم بنی‌احمد (1289 ـ 1378)

زین‌العابدین مؤتمن (1293 ـ 1384)

محمدجواد شیخ‌الاسلامی (1300 ـ 1379)

امیرحسین جهانبگلو (1302 ـ 1370)

ایرج افشار (1304 ـ 1389)

مصطفی رحیمی (1305 ـ 1381)

احسان نراقی (1305 ـ 1391)

شرف‌الدین خراسانی (1306 ـ 1382)

بیژن جلالی (1306 ـ 1378)

علی‌محمد کاردان (1306 ـ 1386)

کریم امامی (1309 ـ 1384)

حسن مرندی (1309 ـ 1384)

حبیب معروف (1312 ـ 1373)

عباس حرّی (1315 ـ 1392)

پرویز همایون‌پور (1318 ـ 1391)

علی‌محمد حق‌شناس (1319 ـ 1389)

علیرضا فرهمند (1319 ـ 1392)