معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

این کتاب گفتگویی است با رومن گاری چند ماه قبل از مرگ نابهنگام او.

رومن گاری متولد 1914 مبارز جبهه‌های فرانسۀ آزاد و خلبان بمب‌افکن در جنگ جهانی دوم، کارگردان و فیلمنامه‌نویس هالیوود و از همه مهم‌تر نویسنده‌ای که دو بار در سال‌های 1956 و 1975 جایزۀ گنکور را از آن خود کرده، سال 2014 صد ساله شد. انتشارات گالیمار صدسالگی این نویسنده را با انتشار دو کتابی جشن گرفت که پیش از این چاپ نشده بودند؛ شراب مردگان و گذار روزگار. اولی رمانی است که رومن گاری در سنین نوجوانی نوشت و با پاسخ منفی و حتی توهین‌آمیز ناشران از جمله همین نشر روبرو شد. اما کتاب «گذار روزگار» که ترجمۀ آن در این کتاب آورده شده، متن پیاده شدۀ گفتگویی است که چند ماه قبل از مرگ رومن گاری ضیط شده است. رومن گاری در این گفتگو صریح و بی‌پرده از اتفاق‌های خوب و بد زندگی‌اش حرف می‌زند.

گاری در این کتاب از تولد، ملیت پدر و مادرش، تحصیلاتش، آثارش و موفقیت‌ها و شکست‌هایش سخن گفته است؛ افزون بر این اعترافات، درد دل‌ها و اسراری دیگر را بیانی بی‌واسطه تعریف کرده است. او در این کتاب از بلندپروازی‌هایش می‌گوید، از آرزوها و کامیابی‌ها و سرخوردگی‌هایش، از جوانی پرفراز و نشیبش، سال‌های خدمت در نیروی هوایی، نشست و برخاست با بزرگان هالیوود، کتاب‌هایی که نوشته و تأملاتش در باب زندگی و این کتاب کوچک را می‌توان آخرین فصل از خودزندگی‌نامۀ گاری دانست.

از آنجا که متن این کتاب از روی برنامۀ ضبط شده پیاده شده است، نوع چیدن کلمه‌ها و جمله‌ها صمیمانه‌تر و به اصطلاح خودمانی از آب درآمده است. تنها نکته‌ای که به عمد در طول این گفتگو به آن اشاره نمی‌شود، هویت امیل آژار یکی از نام‌های مستعار رومن گاری است که چند ماه پیش از مرگش با انتشار کتاب "زندگی و مرگ امیل آژار" فاش شد.

این گفتگوی تصویری را ژان فوشه در سال 1980، چند ماه قبل از مرگ رومن گاری، در قالب برنامۀ «گفته‌ها و ناگفته‌ها» برای شبکۀ رادیو ـ کانادا کارگردانی کرد. این برنامه در هفتم فوریۀ سال 1982 پخش شد.

ابتدای این گفتگو و کتاب اینگونه آغاز شده است: «از من خواسته‌اید کمی از زندگی‌ام برایتان بگویم، به این بهانه که یک بار تجربه‌اش کرده‌ام. اما خودم از این بابت مطمئن نیستم، خصوصاً اینکه به نظرم این زندگی است که ما را تجربه کرده و مالک ماست. وقتی به زندگی گذشته نگاهی می‌اندازیم، احساس می‌کنیم زندگی متعلق به ما بوده و خودمان انتخابش کرده‌ایم. بشخصه می‌دانم که در زندگی‌ام حق انتخاب چندانی نداشته‌ام، می‌دانم که تاریخ در عام‌ترین و در عین حال خاص‌ترین و روزمره‌ترین معنایش اختیار مرا به دست داشته و به عبارتی کلاه از سرم برداشته». (ص 17)

گاری همچنین در این کتاب درباره رمان مشهور خود با عنوان «خداحافظ گری‌کوپر» می‌نویسد: «هدفم از نوشتن خداحافظ گری کوپر وداع با آمریکایی بود که به خودش اطمینان داشت، وداع با سفید، با سیاه، با مفهوم ارزش، با مفهوم خائن و مثبت‌اندیش. وداع با شخصیتی که گاری‌کوپر روی پرده سینماها مجسم کرده بود یعنی وداع با آمریکای آرام و مطمئن به ارزش‌هایش، مطمئن به حق و حقوقش و مطمئن به اینکه تا ابد برتر است. بنابراین در این رمان خبر از آمریکای امروز می‌دهم. آمریکای تردید، اضطراب، ذلهره،آسیب‌پذیر، چراکه از حالا به بعد آمریکا هم مثل تمام کشورهای دیگر دنیا رو به تباهی و ویرانی است. سعی کردم تمام اینها را در قالب رمان توضیح دهم». (ص 67)

فهرست مطالب کتاب:

مقدمۀ مترجم

مقدمۀ روژه گرونیه

یادداشت ناشر

1. وعدۀ سپیده‌دم

2. از ارتش تا سیاست

3. از سیاست تا سینما

4. گذار روزگار

یادداشت‌ها

سال‌شمار زندگی رومن گاری