معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

ترجمه دنیای شگفتی است. هر چه بیشتر در آن سیر کنیم، کنجکاوی‌مان بیشتر می‌شود و شگفت اینکه این سیر بی‌انتها است. خواندن یادداشت‌هایی که در این کتاب آمده است شاید بتوان نشان دهد که این پدیده به هیچ صراطی مستقیم نیست و هر ترجمه تدبیر و تدارکی خاص طلب می‌کند. یادداشت‌هایی که در این کتاب آمده حاصل چندین سال ویراستاری و مطالعه نویسنده در زمینه‌ ترجمه است. حدود یک‌پنجم این یادداشت‌ها قبلا در مجله «مترجم» منتشر شده‌اند که در این کتاب با تغییراتی آورده شده‌اند.

یادداشت‌ها که از میان یادداشت‌های زیادتری انتخاب شده‌اند، گوناگون‌اند و همین امر سبب شده است تا بیشتر به قسمت‌های ترجمه به نحوی پرداخته شود. سعی نویسنده بر این بوده که به جای توصیف فنی مفاهیم ترجمه، بیشتر به مصادیق بپردازد و طوری بنویسد که خواندن آنها برای خواننده خسته‌کننده نباشد.

هر یک از یادداشت‌ها در یک مدخل آمده است و بنابراین ساختار این کتاب به خواننده اجازه می‌دهد آن را از ابتدا تا انتها یکسره بخواند یا از روی فهرست مدخل دلخواه را بخواند و خواندن و فهمیدن هیچ‌یک از مدخل‌ها ربط مستقیم به خواندن سایر مدخل‌ها ندارد.

در جستاری با عنوان «بوی ترجمه» آمده است: «هنجار غالب در دنیای ترجمه روانی نثر و به اصطلاح بوی ترجمه نداشتن است. مثلا لارسن می‌گوید ترجمۀ خوب آن است که مطلقا معلوم نباشد ترجمه است. ترجمۀ مترجمانی چون دریابندری، قاضی و نجفی به همین علت ستایش‌برانگیزند. خواننده بدون هیچ گیر زبانی و فرهنگی آنها را می‌خواند و لذت می‌برد». (ص 26)

نویسنده در جستاری دیگر با عنوان «اگر ترجمه نکنیم، ترجمه‌مان می‌کنند» می‌نویسد: «فرحزاد می‌گوید ترجمه‌ای که فیتز جرالد از خیام کرده است خوب نیست. می‌گوید فیتز جرالد با برداشت خود ترجمه کرده و حتی برخی کلمات را به اشتباه خوانده است؛ مثلا پَری را پُری خوانده است. فرحزاد دربارۀ ترجمۀ کلمن بارکس از مولانا نیز همین نظر را دارد. می‌گوید بارکس فارسی نمی‌داند و در نتیجه شعرهای مولانا را کسی برایش خوانده و معنی کرده و او آنها را به انگلیسی ترجمه کرده است. فرحزاد می‌گوید تصویری که این دو از شرق داده‌اند، شرق واقعی نیست». (ص 63)

چرا باید ترجمه کنیم؟ آیا ترجمه جای تالیف را می‌گیرد؟ ترجمه‌ خود اثر یا ترجمه‌ آثاری درباره‌ اثر؟ ترجمه‌ دوباره و چندباره، ترجمه و تغییر ذائقه‌ ادبی، ترجمه‌ اسم خاص، ترجمه‌ عنوان، گرایش‌های گوناگون در ترجمه، ترجمه به زبان مادری، ترجمه از زبان مادری، مسیر نادرست نقد ترجمه، نگاه متفاوت شرق و غرب به ترجمه و بسیاری از مسایل و وقایع ترجمه در این کتاب جمع آمده است.

خواندن مطالب این کتاب برای علقمندان رشتۀ ترجمه خالی از فایده نیست؛ زبان ساده، پرهیز از پیچیده‌نمایی و عرضۀ مطالب در طرح‌های گیرا و تا جای ممکن مصداقی از ویژگی‌های این اثر است.