چگونه ادبیات بخوانیم
خلاصه
هنر تحلیل آثار ادبی، مثل رقص قبقاب، سرپا اما رو به موت است. جریانی که نیچه آن را «آهسته خوانی» می نامید، کاملاً رو به انقراض می رود. این کتاب، با بضاعت اندک خود، و با توجه کامل به فرم و صناعات ادبی، در پی سامان بخشیدن به این وضع است.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
تری ایگلتون نامی شناختهشده در حوزه نقد ادبی و و رابطۀ نظریۀ ادبی و امر سیاسی است و از سالها پیش بخشی از مقالات و آثار او به فارسی ترجمه شده بود. این کتاب، همچون کتاب دیگر ایگلتون با عنوان «چگونه شعر بخوانیم»، بیآنکه از نظریه ادبی و نقد سیاست دور شده باشد، در قالب کتابی که مشخصات یک متن متن درسی را دارد؛ به نقد علمی یا کاربستی میپردازد، شاخهای از نقد که بهویژه در میان دانشجویان رشته ادبیات، بسیار پرطرفدار است.
نویسنده این کتاب را متنی برای مبتدیها دانسته، اما با این حال این کتاب میتواند برای مخاطبان جدی و حرفهای ادبیات و نظریه ادبی هم حاوی نکات بسیار ارزشمند و روشنگر باشد و شاید الگویی باشد برای نگارش کتابهای مشابه در زبان فارسی که جای خالیشان در کنار نظریهپردازیهای دشوارفهم، کاملاً محسوس است.
ایگلتون هدف از نوشتن کتاب را کمک به خلاصی «هنر تحلیل» ادبیات از بحرانی میداند که این «هنر» یا «متن» را در معرض زوال و انقراض قرار داده است. بحرانی برآمده از تشکیک در عقل سلیم یا شعور متعارف که مشخصۀ آن «عدم شفافیت» است. او ابزار «سامانبخشی» به این وضعیت نابسامان نقد ادبی را مقدمتاً در توجه کامل به عناصر مصالح صوری آثار ادبی جستجو میکند؛ اما به منظور مرزبندی با منتقدان نو، در همهحال موضع سیاسی متعهدانه و تاریخمحور خود را حفظ میکند تا نشان دهد که تحلیل مبتنی بر «خوانش دقیق» در صورتی با لذت همراه است که مؤید به معرفت فرامتنی باشد.
شفقت نویسنده در قبال محرومان و ستمدیدگان و برعکس نفرت آمیخته به تحقیر او از نیروهای بهرهکش در سراسر کتاب به ویژه در تحلیل او از رمان «آرزوهای بزرگ» نمایان است؛ به ویژه آنجا که تمدن انسان را برآمده از فقر و جرم و بیعدالتی توصیف میکند. توجه بهظاهر فرمالیستی ایگلتون بر اهمیت زبان و پرهیز از بیان کلیشهای و تکیه بر نوآوری، از موضع رادیکال او حکایت میکند؛ واکنشی در برابر استفادۀ کالایی از زبان و تقلیل آن تا حد شیئ یکبار مصرف که شاخصۀ بارز فرهنگ سرمایهسالار است.
در پیشگفتار کتاب به قلم نویسنده آمده است: «هنر تحلیل آثار ادبی، مثل رقص قبقاب، سرپا اما به روبهموت است. جریانی که نیچه آن را "آهستهخوانی" مینامید، کلا رو به انقراض میرود. این کتاب، با بضاعت اندک خود و با توجه کامل به فرم و صناعات ادبی، در پی سامانبخشیدن به این وضع است». نویسنده در این اثر کوشیده مفاهیمی مثل روایت، پیرنگ، شخصیت، زبان ادبی، ماهیت ادبیات داستانی، تفسیر انتقادی، نقش خواننده و مسئله ارزش ـ داوری را تا جای ممکن روشن کند. همچنین کتاب میکوشد نظراتی درباره برخی از نویسندگان و برخی جریانهای ادبی مثل کلاسیسیسم، رمانتیسم، مدرنیسم و رئالیسم مطرح کند.
در بخش پایانی پیشگفتار آمده است: «خیال میکنم نام من برای کتابخوانها، قبل از هرچیز، یادآور نظریه ادبی و نقد سیاست باشد و (از همینرو) شاید بعضی از خوانندههای این کتاب بخواهند بدانند که بر سر این علایق و دلمشغولیهای من چه آمده است. پاسخ این است که طرح پرسشهای سیاسی یا نظری درباره متون ادبی ممکن نیست مگر آنکه خواننده از حساسیتی که لازمه فهم زبان این متون است کمابیش برخوردار باشد. خواستهام بعضی ابزار اصلی کار نقد را در اختیار خوانندهها و دانشجویان قرار دهم، ابزاری که بدون آن، پرداختن به موضوعات دیگر نامحتمل است. امیدوارم در جریان این کتاب نشان داده باشم که تحلیل انتقادی میتواند مایه سرگرمی و التذاذ باشد و با اینکار، به بطلان این پنداشت نادرست که تحلیل و التذاذ را دشمن یکدیگر میداند، کمک کرده باشم».
زبان ایگلتون در این کتاب، شاید در واکنش به زبان پرتکلف و متصلب آکادمیک، زبانی است ساده و آمیخته به اصطلاحات عامیانه و گاهی ساختارهای نحوی بدون مجوز جریانهای دستوری. او این عدم تصلب را در تفسیر و ارزشگذاری آثار ادبی هم دخالت میدهد و هیچ تفسیری را ابدی نمیداند. تفاسیر و متعلق آنها، یعنی آثار ادبی، همه پدیدههای اجتماعی ـ تاریخیاند و به اعتبار ارزشهای اجتماعی ـ تاریخی، واجد اعتبار میشوند یا از اعتبار میافتند.
فهرست مطالب کتاب:
یادداشت مترجم
پیشگفتار
1. اوایل
2. شخصیت
3. روایت
4. تفسیر
5. ارزش
واژهنامه
نمایه
پربازدید ها بیشتر ...
ایل بختیاری در دورۀ قاجار
آرش خازنیموضوع این کتاب تأثیر متقابل حکومت و ایل در حاشیۀ ایران در دورۀ قاجار است. بررسی تاریخ اتحادیۀ ایلی ب
قفلهای دستساز آذربایجان
رحمان احمدی ملکیاز بین آثار فلزی، قفل به دلیل دارابودن نوعی رمز عملکرد و درونمایۀ رازگون، از اهمیت زیادی در حیطۀ تل
دیگر آثار نویسنده بیشتر ...
دربارۀ شر
تری ایگلتونتری ایگلتون در این کتاب به زبانی راحت و صمیمی و آمیخته به طنز و شوخطبعی و درعینحال با دقتی نظری و
پس از نظریه
تری ایگلتونتری ایگلتون نویسندۀ این کتاب، معتقد است که «هرگز نمیتوانیم در وضعیت پس از نظریه قرار بگیریم»؛ به ای
نظری یافت نشد.