۵۰۲۴
۱۳۳۰
باورهای عامیانۀ مردم ایران

باورهای عامیانۀ مردم ایران

پدیدآور: حسن ذوالفقاری با همکاری علی‌اکبر شیری ناشر: چشمهتاریخ چاپ: ۱۳۹۴مکان چاپ: تهرانتیراژ: ۸۰۰شابک: 8ـ397ـ229ـ600ـ978 تعداد صفحات: ۱۱۶۳

خلاصه

این کتاب دربردارندۀ 650 مدخل و یازده هزار باور و بسامد رواج آن در مناطق مختلف ایران است.

معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

 

باورهای عامه زیرمجموعۀ فولکلور و در حوزۀ مردم‌شناسی است. پدیدآمدن فرهنگ عامه دلایل متعدد دارد. گاه آداب و رسوم اجتماعی مردم و گاه تعبیرها و تفسیرهای پیشینیان از وقایع طبیعی یا حوادث زندگی باعث پدیدآمدن آنها شده است. باورهای عامیانه، جلوه‌ای از فرهنگ عامه یا فولکلور است که در «متن زندگی و فرهنگ اقوام و ملت‌ها جریان دارد و به شکل‌های گوناگون خود را نمایان می‌سازد. جنبه‌های مهمی از زندگی انسان‌ها به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه با فرهنگ عامه پیوند دارد. رواج فرهنگ عامه میان اقوام و ملت‌هایی که پیشینۀ تاریخی طولانی‌تری دارند، به مراتب بیشتر از ملت‌هایی است که سابقۀ اندک دارند».

باورها بیانگر شیوه‌های زندگی و چگونگی تفکر و مهم‌ترین منشأ بایدها و نبایدهای انسان است. چرا و چگونه یک چیز را درست و شایسته یا یک چیز را نادرست می‌دانیم؟ باورهای ما هستند که راه و رسم و شیوۀ زندگی ما را تعیین می‌کنند. عقاید و باورهای انسان‌ها، درست و نادرست، علمی و خرافه، تازه و کهنه، تلخ یا شیرین، زشت یا زیبا، خنده‌دار یا ملال‌انگیز، همه و همه ریشه در فرهنگ چندهزارسالۀ یک تمدن دارد که به مرور زمان یا به همان شیوۀ نخستین باقی مانده یا دست‌‌خوش تغییراتی شده است. در هر حال برقراری ارتباط با افراد هر جامعه ناگزیر از رسوخ به لایه‌های فرهنگی، روش خاص زندگی، عقاید، نمادها و اساطیر آن جامعه هستیم.

باورهای هر قوم با فرهنگ آن قوم ارتباط مستقیم دارد. باورها بنیادی‌ترین مبانی جهان‌بینی انسان را در خود دارد. با تحول باورها، فرهنگ نیز گرایش و سمت‌وسوی دیگری به خود می‌گیرد؛ بنابراین با شناخت تحولات رخ داده در باورهای اقوام، به فرهنگ آن قوم می‌توان پی برد. این شناخت ما را به دیگر تحولات اجتماعی، اعتقادی، سیاسی و فکری رهنمون خواهد کرد. باورداشت اقوام با توجه به شیوۀ زندگی، برخاسته از عمق فکر و ذهن آن قوم است. مطالعه وامعان نظر در این باورها به ما کمک می‌کند تا ببینیم کدام یک از این باورها حاوی دستوری بهداشتی، اخلاقی و انسانی است. مطالعۀ دقیق این باورها به ما می‌گوید حتی در افراطی‌ترین این باورها، رمزورازی نهفته است که شاید به دلیل فراموشی فلسفۀ وجودی آنها، اکنون آن باورها را جزء خرافات به شمار می‌آوریم. آنچه امروزه خرافات و موهومات دانسته می‌شود، جزئی از مسلمات و اعتقادات نیاکان ما بوده است. این باورها طی زمان‌های دراز دگرگون شده و شکل‌های تحریف‌شده‌ای از آن به دست ما رسیده است. بیشتر آنها نیز برخاسته از فقدان دانش و بینش کافی مردمان گذشته بوده است. این پژوهش با توجه به چنین ضرورتی تبیین شده است. یک‌جاکردن باورهای مشترک قومی راه مطالعه را آسان و امکان مطالعۀ تطبیقی را ممکن می‌کند.

این کتاب دربردارندۀ 650 مدخل و یازده هزار باور و بسامد رواج آن در مناطق مختلف ایران است. کوشیده شده تا آنجا که ممکن است، بازتاب باورهای را در شعر شاعران، امثال فارسی، سفرنامه‌ها، متون ادبی و تمامی آثار مربوط به فرهنگ مردم جستجو و نشان داده شود. اینگونه معلوم می‌شود آنچه امروزه در مناطق مختلف ایران رواج دارد، قرن‌ها پیش باوری رایج بوده است.

ذیل هر عنوان با دسته‌بندی و طبقه‌بندی باورها، کوشیده شده نظمی منطقی به باورهای هر مدخل داده شود. برخی باورها به ناگزیر در دو و گاه سه مدخل تکرار شده‌اند؛ زیرا در آن باور به دو یا چند کلیدواژه اصلی اشاره شده بود. برای نشان دادن گسترۀ جغرافیایی باورها و منطقۀ رخداد آن نام شهر یا منطقه آمده است. در انتهای کتاب نیز نمایۀ موضوعی شامل بیش از ده هزار عنوان تهیه شده است که امکان دسترسی جزئی‌تر به باورها را سبب می‌شود. گفتنی است که منابع این کتاب دربردارندۀ بیش از هزار کتاب و مقاله و پایان‌نامه است.

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

ایران در آینۀ شعر روس

ایران در آینۀ شعر روس

میخاییل سینلنیکوف

این کتاب برگرفته از کتاب «ایران و درون‌مایه‌های ایرانی در شعر شاعران روس» اثر میخاییل سینلنیکوف شاعر

منابع مشابه بیشتر ...

 مردم شناسی اقوام و مذاهب کردستان: سفرنامۀ پدر جوزپه کامپانیله از کردستان قرن نوزدهم

مردم شناسی اقوام و مذاهب کردستان: سفرنامۀ پدر جوزپه کامپانیله از کردستان قرن نوزدهم

جوزپه کامپانیله

این کتاب یعنی «تاریخ کردستان» است که جوزپه کامپانیله، کشیش مسیحی ایتالیایی آن را در سال 1818 به چاپ

 دستی نه از دور بر پژوهش: مقاله‌هایی در مردم‌شناسی روستایی و ....

دستی نه از دور بر پژوهش: مقاله‌هایی در مردم‌شناسی روستایی و ....

کاظم سادات‌اشکوری

در این کتاب یازده مقاله آمده که نخستین آن در سال 1351 و آخرین آن در سال 1400 نگاشته شده است.