معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

این کتاب به مناسبت بزرگداشت دکتر محمدتقی راشدمحصل از اساتید بنام زبان و ادبیات فارسی گردآوری شده است.

در مقدمۀ کتاب آمده است: «تقدیر از بزرگان عرصۀ ‌‌فرهنگ ایران هم پاسداشت مقام شامخ آموزگاران و پژوهندگان کوشنده‌‌ای است که عمر عزیز خود را در شناساندن فرهنگ متعالی این سرزمین و استعلای نام نامی آن گذارده‌‌اند و هم نشان‌‌دهندۀ ‌‌ارج قائل شدن جامعۀ ‌‌علمی و فرهنگی برای خدمات والای فرهنگی. اینجانب از چند سال پیش مترصد فرصتی برای تدوین نکوداشت‌‌نامه‌‌ای برای جناب استاد راشدمحصل بود، تا اینکه در دانشگاه شهید باهنر کرمان مشغول خدمت و مطلع شد که جناب آقای دکتر محمد مطلبی، عضو هیئت علمی دانشکدۀ ‌‌ادبیات و علوم انسانی در رشتۀ ‌‌فرهنگ و زبان‌‌های باستانی، چنین طرحی را در چهارچوب فعالیت‌‌های پژوهشکدۀ ‌‌فرهنگ اسلام و ایران این دانشگاه در نظر گرفته‌‌اند و با مشورت ایشان و راهنمایی جناب آقای دکتر عاصی، ریاست محترم پژوهشکدۀ ‌‌زبان‌‌شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، فرصت را برای ادای احترام به استاد اخلاقمندش غنیمت شمرد. بخش نخستِ مقدمۀ ‌‌گردآورنده صورت تدوین‌‌شدۀ ‌‌گفت‌وگویی است که تابستان ۱۳۹۰ با جناب استاد راشدمحصل انجام شد و در زمستان ۱۳۹۲ به رؤیت ایشان رسید. ..... بخش دوم آن کارنامۀ ‌‌علمی دکتر راشدمحصل است که هر چند برای اهل مطالعه ناآشنا نیست، به رسم معهود آمده است».

استاد دکتر محمدتقی راشدمحصل در سوم شهریور ماه ۱۳۱۸ خورشیدی در خانواده‌ای روحانی در روستای افضل آباد از توابع بخش خوسف شهرستان بیرجند متولد شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را تا پایان دوره دانش‌سرای مقدماتی در همین شهر به پایان رسانید. از مهر ماه ۱۳۳۷ تا دی‌ماه ۱۳۵۱ به‌عنوان آموزگار و دبیر ادبیات فارسی در بیرجند، مشهد و تهران خدمت کرد. در دی ماه ۱۳۵۱ به‌عنوان عضو هیئت علمی به فرهنگستان زبان ایران انتقال یافت و با همین سمت تاکنون به کار پژوهش و در کنار آن تدریس زبان ‌های ایران باستان ادامه می‌دهد. دکتر راشدمحصل، تحصیلات دانشگاهی را از سال ۱۳۳۹ در رشته ادبیات فارسی در دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد آغاز و دوره‌‌های کارشناسی‌ارشد و دکترای فرهنگ و زبان‌ های باستانی را در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران طی کرد. سپس از پایان‌‌نامه دکترای خود در دی‌ماه ۱۳۵۲ دفاع کرد. در فاصله سال‌های ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۸ یک دوره تکمیلی زبان اوستایی و سنسکریت را نزد پروفسور هلموت هومباخ و ژان کلنز در دانشگاه گوتنبرگ آلمان گذرانید. واژه‌های گویشی در نوشته‌های بیرونی، درآمدی بر دستور زبان اوستایی، گزیده‌های زادسپرم، نجات‌بخشی در ادیان، زند بهمن یسن، کتیبه‌های ایران باستان: از ایران چه می‌دانم و .... از تألیفات ایشان است.

کتاب دینکرد ششم مجموعه‌ای اندرزی است که بیشتر بر اندیشۀ ذهنی تأکید دارد، اما آرایه‌های ادبی مانند کنایه، تشبیه، استعاره و تمثیل نیز در آن به چشم می‌خورد. این اثر گرانسنگ که نثری استوار، شیرین و روان دارد، در شمار بهترین آثار دورۀ میانۀ زبان فارسی به شمار می‌رود و یادآور کلام استوار سعدی در گلستان و بوستان است، بدان حد که برخی از مثل‌ها یا برداشت‌های اخلاقی آن را در آثار این استاد نثر فارسی می‌توان دید. در مقالۀ «آرایه‌های ادبی در دینکرد ششم» که در این کتاب آورده شده، نویسنده آوانویسی و برگردان فارسی چند قطعه از این نثر را ارائه کرده است که انواع تشبیه و اجزای آن، تضاد و جمع و تقسیم در آنها دیده می‌شود.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار گردآورنده

مقدمه گردآورنده

1. شرح احوال دکتر راشدمحصل از زبان خودشان

2. کارنامه علمی دکتر راشدمحصل

ادبیات فارسی:

زبان و معنی در شعر نیما یوشیج/ تقی پورنامداریان

کاربرد اصطلاحات علمی در سبک خراسانی/ ابوالقاسم رادفر

رازواره‌هایی از مولانا در کلام سنایی/ محمدرضا راشدمحصل

مبانی فکرت و معرفت در آفاق شعر فارسی علامه اقبال لاهوری/ محمدمهدی ناصح

ادیب پیشاوری و تاریخ بیهقی/ محمدجعفر یاحقی

اوستایی:

گردش واکه‌ای اونگین در اوستایی/ اسفندیار طاهری

آب‌ها در یسنای 68 بند 6/ بهمن مرادیان

یادداشتی درباره واژه nauua در اوستا/ چنگیز مولایی

سنسکریت:

داستان «زاهد و موش» در هیتوپدش و مقایسه آن با چند متن دیگر/ سیده فاطمه موسوی

شخصیت‌شناسی:

چشمه‌ای در کویر: نیم‌نگاهی به زندگانی آیت‌الله آخوند ملامحمدحسن هردنگی/ علی محمد ولوی

فارسی زردشتی:

روایات فارسی زرتشتی/ حمیدرضا دالوند

فارسی میانه:

اگر «جامه‌»‌ای می‌یافتم/ آرش اکبری مفاخر

بخت و بغوبخت یا حکم ازلی در داستان دینی/ محمود جعفری دهقی

آرایه‌های ادبی در دینکرد ششم/ مهشید میرفخرایی

فارسی میانه کتیبه‌ای:

معرفی یک کتیبه ناشناخته ساسانی/ رضا فتوح‌نژاد و کتایون نمیرانیان

نرسی (293ـ3/302م) و کتیبه پایکلی/ سیروس نصرالله‌زاده

فرهنگ ایران باستان:

جاویدان خرد و خردنامه/ فرزانه گشتاسب و نادیا حاجی‌پور

بورک و خوراک ماهی/ کتایون مزداپور

فرهنگ عامه:

چیستان در فرهنگ مردم خراسان جنوبی/ حسین زنگویی

شواهدی درباره فرافکنی و دلیل‌تراشی در فرهنگ عامه ایران/ احمد کتابی

معرفی کتاب:

گامی استوار در برگردان دینکرد هفتم به زبان فارسی/ یدالله منصوری

واژه‌شناسی قرآن کریم:

الفاظ دخیل در قرآن کریم/ سیداحمدرضا قائم‌مقامی

یاد و خاطره:

در جست‌وجوی زمان از دست رفته/ رامیار راشدمحصل

... و خاطره‌ای به بهانه نکوداشت‌نامه/ محمدرضا راشدمحصل