۲۰۱۲
۵۹۸
سیر تحول عرفان هندی

سیر تحول عرفان هندی

پدیدآور: سورندراناته داسگوپتا ناشر: سمتتاریخ چاپ: ۱۳۹۴مترجم: ابوالفضل محمودی مکان چاپ: تهرانتیراژ: ۱۰۰۰شابک: 7ـ0122ـ02ـ600ـ978 تعداد صفحات: ۱۵۸+۶

خلاصه

این کتاب خلاصه‌ای از مهم‌ترین جنبه‌های برخی از مهم‌ترین عرفان‌های هندی است که سیر تحول و تکامل اندیشه معنوی هندی را که خود بنیان بسیاری از معنویت گراییهای جدید است، همراه با فراز و فرود آن نشان می‌دهد.

معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

 

امروزه گرایش روزافزون به عرفان و امور معنوی، به ویژه در میان جوانان، به خوی خود امری مبارک و فرخنده است و می‌توان فرصتی باشد برای مربیان و مدیران تربیتی جامعه؛ اما همچون هر زمینه دیگری که اقبال جامعه را در پی‌ دارد، می‌تواند آفتها و آسیبهایی نیز داشته باشد. به نظر می‌رسد مواجهه آگاهانه تنها راه برخورد درست با این آسیب‌هاست؛ این آگاهی با تکیه بر آثار اصیل و نوشته‌های دانشمندان و نه مبلغان و دکانداران، حاصل می‌شود. ترجمه حاضر گامی کوچک در این مسیر است.

این کتاب خلاصه‌ای از مهم‌ترین جنبه‌های برخی از مهم‌ترین عرفان‌های هندی است که سیر تحول و تکامل اندیشه معنوی هندی را که خود بنیان بسیاری از معنویت گراییهای جدید است، همراه با فراز و فرود آن نشان می‌دهد. فصل اول نشان‌دهنده مرحله ابتدایی شکل‌گیری عرفان هندی و به تعبیر داسگوپتا شکل فروتر آن است. دوره اوپنیشدیکه فصل دوم بدان اختصاص دارد، بیانگر نقطه عطف مهم در عرفان هندی است. در این دوره برخی از مفاهیم اساسی عرفان هندی همچون وحدت، نفی کثرت، همانی «من» یا آتمن با برهمن، تناظر انسان و جهان یا عالم صغیر و کبیر، حقیقت مطلق لا یوصف، که تنها با عبارت سلبی و بیان تنزیهی می‌توان از آن یاد کرد، معرفت به‌مثابه اصلی‌ترین راه رهایی و ... در متون اوپنیشدی مطرح شد. این عرفان بعدها شکا نهایی خود را در مکتب ودانته، به ویژه ادویته و دانته شنکره، که خود را مفسر و پیرو اوپنیشدها می‌دانست، ادامه یافت.

به موازات پیدایش اندیشه‌های اوپنیشدی سه جریان عرفانی دیگر با مبانی متفاوت، اما همچون اوپنیشدها با هدف رهایی از سنساره یا فرایند باززایی، در هند به حیات خود ادامه دادند. یکی از آنها مکتب یُگه بود که شاید ریشه‌های آن به پیش از دوره اوپنیشدها و حتی پیش از حضور آریاییها در هند باز می‌گشت. این مکتب بعدها با پذیرش مبانی ثنوی مکتب سانکهیه به مکتبی دو گانه‌گرا؛ یعنی باورمند به اصالت و ازلیت دو حقیقت پوروشه و پرکریتی، یا روح و ماده، تبدیل شد و در پی آن بود تا با مراقبه و تمرکز (براساس روش‌های عملی خاص خود) از دو گانگی رها و به بازشناخت خود حقیقی خویش و سرانجام به رهایی دست یابد. جریان عرفانی دیگر مکتب بودا بود که به ظاهر، درست در نقطه مقابل اندیشه‌های اوپنیشدی، منکر وجود آتمن (خود حقیقی) و هر گونه حقیقت مطلق و دگرگون‌ناپذیر شد. این کتب با محور قرار دادن مسئله رنج آدمی در پی درمان آن بود و پرجنا یا معرفت به حقایق یا نشانه‌های هستی را راه درمان آن می‌دانست و با طرح راه‌های هشتگانه در پی وصول به پرجنا، رهایی همیشگی از رنج و نیروانه بود. هر چند که در گذر زمان، به ویژه در مکتب مهایانه (فرقه اکثریت) با برجسته‌شدن مفاهیمی جون تری کایه (سه پیکر) و بدهیستوه (ذات در مسیر بودا شدن) در هدف، روش سلوکی و نیز مبانی آن دگرگونیهای مهمی به وجود آمد؛ مثلاً پرجنا جایگاه اولیه و برجسته خود را به کرونا، یا مهر و شفقت و ایثار داد. جریان سوم (که مؤلف به طور مستقل بدان پرداخته است) مکتب جین یا پیروان مهاویره بودند که تقریباٌ نزدیک به زمان بودا پدیدار شد و آن نیز با تأکید بر دو گانه جیوَه و اَجیوه یا جاندار و بی‌جان می‌کوشید تا با رضایتهای سخت و توانفرسا آلایشها و کدورتهای عرضی جیوه، که آن را حقیقت اصلی می‌دانست، بزداید و نابی، درخشش و آگاهی سرشتی آن را بازیافته و سرانجام به رهایی کامل واصل نماید. گفتارهای سوم و چهارم به این موضوعات احتصاص دارد.

پیدایش بهکتی، یا معنویت متکی به پرستش عاشقانه خداوند، نقطه عطف دیگری در تاریخ معنویت‌گرایی هندوست. این طریقت که رگه‌های اولیه آن را می‌توان در متون کهن هندی و حتی وداها مشاهده کرد، به عنوان یک راه، اولین بار در بهگود گیتا (مربوط به قرن پنجم تا دوم ق. م) نمود یافت و بعدها در متون پورانه‌ای همچون بها گوته پورانه (حدود قرن دهم میلادی) بسط و گسترش یافت. با این همه گسترش عملی این طریقت که به گمان برخی پژوهشگران بی‌ارتباط با حضور صوفیان مسلمان در هند نیست، با جنبش آلوارهای ویشنویی و ناینمارهای شیوه‌ای 0قرون پنجم تا نهم م.) آغاز و در آموزه‌ها و روش‌های حکیمانی چون رامانوجه، نیمبارکه، مَدهوَه، ولبهه، چیتنیه و نیز مکتبهایی چون لینگایت و شَیوَه سیدّهانته ادامه، و در زندگی و سلوک عملی مجذوبان و شیدایان شوریده‌ای چون نامدو، توکارام، کبیر، روی داس، میرابای، تولسیداس، و دیگران تجلی و ظهور عینی یافت. دو فصل آخر به این طریقت پرداخته است.

فهرست مطالب کتاب:

عنوان

مقدمه مترجم

پیشگفتار

فهرست تحلیلی مطالب

گفتار اول: عرفان مرتبط با آیین قربانی

گفتار دوم: عرفان اوپنیشدها

گفتار سوم: عرفان یُگه

گفتار چهارم: عرفان بودایی

گفتار پنجم: گونه‌های کهن عرفان عاشقانه

گفتار ششم: عرفان عاشقانه مردمی

فرهنگ اعلام و اصطلاحات

نمایه اعلام و اصطلاحات

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

شکونتلا

شکونتلا

کالی داسه

جهانیان کالی داسه را به نام شاعر «شکونتلا» می‌شناسند. هندیان همواره خود شیفتۀ این اثر بوده‌اند؛ چه د

منابع مشابه

رساله پاتانجل ابوریحان بیرونی

رساله پاتانجل ابوریحان بیرونی

ابوریحان بیرونی

این کتاب تلاشی برای بازنمایاندن دقت و کوشش بیرونی در معرفی بخشی از ادبیات عرفانی هندوان است که زمینه