بیز بئله گولردیک: سیر طنز در شعر ترکی (سه جلد)
خلاصه
این مجموعه سه جلدی، پژوهشی در حیطه طنز ترکی و ادبیات آذربایجان است و پیرامون ادبیات مکتوب، شفاهی و فولکلور آذربایجان نیز بحث و بررسی میکند.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
این مجموعه سه جلدی، پژوهشی در حیطه طنز ترکی و ادبیات آذربایجان است و پیرامون ادبیات مکتوب، شفاهی و فولکلور آذربایجان نیز بحث و بررسی میکند.
طنز در ادبیات شفاهی و مکتوب آذربایجان انواع مختلفی دارد که از آن میان میتوان به عبارات طنز، اصطلاحات و ضربالمثلها، کنایات، لطیفهها، قصههای طنز، بایاتیهای طنز، تمثیل، هجو، بحر طویل، میخانا، حربه ـ زوربا (رجزخوانی ادبی)، مضحکه، تازیانه، نقیضهنویسی، نثر فکاهه، منظومهها، رمانهای طنز و ... اشاره کرد. این انواع ادبی یکباره ایجاد نشدهاند، بلکه به شکل تدریجی و همسویی با طرز زندگی تودههای مردم ریشهدار شده و صاحب شاخ و برگ شدهاند.
ادبیات طنز آذربایجان در کلیترین دستهبندی به دو دستۀ عمده تقسیمشدنی است: ادبیات شفاهی و ادبیات مکتوب. در هر دو ژانر آثار قابل توجهی از طنز وجود دارد. به عبارت بهتر میتوان طنز ترکی را به دو گروه طنز مردمی و طنز ادبی تقسیمبندی کرد که در ادبیات ترکی این دو به شدت به هم وابسته هستند و حتی به جرئت میتوان گفت یکی از اصلیترین عوامل پیدایش طنز فاخر و مکتوب آذربایجان، ادبیات شفاهی و فولکلور ترکی است.
ادبیات شفاهی به دو گروه عمده تقسیم میشود: ادبیات فولکلور و ادبیات عاشیقها. ادبیات فولکلور همان نقیضهنویسی، نثر فکاهه، لطیفهها، کنایات، ضربالمثلها و ... هستند.
اما ادبیات عاشیقها؛ عاشیقهای معاصر آذری مالک گنجینۀ عظیم هنر و ادبیات تاریخی اسلاف خود هستند و سرودههای استادانه و داهیانۀ خویش را با ایدههای بشردوستانه و مردمی و با اخذ قوت و الهام از زندگی و طبیعت و حفظ سنن هنر عاشیقی را میان مردم رواج میدهند و معمولاً در مجالس عروسی و جشنها حاضر میشوند و هم از این راه مخارج زندگی خود را تأمین میکنند. اگر دده قورقود را کهنترین نمونه و به عنوان پدر مقدس عاشیقها بدانیم، آن وقت اولین نمونههای شعر طنز عاشیقی را در آن کتاب مییابیم که البته شاید اولین نمونۀ طنز مکتوب در زبان ترکی باشد.
جلد نخست این مجموعه تحقیقی است دربارۀ گونههای مختلف طنز در این استان کشورمان که این گونهها به لحاظ قالبهای ادبی، مکانها و زمانهای مختلف و ... بررسی شده است. در این مجلد پس از اینکه طنز تعریف شده، به طنز در ادبیات فارسی و ترکی آذربایجانی پرداخته شده است. در ادامه ادبیات شفاهی و ادبیات مکتوب بیان شده است. در ادبیات مکتوب طنزپردازان بزرگ آذربایجان در سه گروه ترکان پارسیگوی، شاعران ذولسانین و شاعران ترکینویس معرفی شدهاند. در ادامه این جلد نیز طنز در دیگر ژانرهای ادبی همچون نمایشنامهنویسی، سفرنامه، روزنامهنگاری و ... بیان شده است. در انتها نیز تأثیر طنز ترکی بر طنز معاصر فارسی بررسی شده است.
جلد دوم کتاب تذکره کاملی از نمونههای نخست طنز ترکی تا طنز در اشعار شهریار است. در این مجلد، یک اثر از ملا محمدباقر فضولی، شاعر قرن ۹ هجری، منتشر شده است که گویا کهنترین اثر طنز مستقل در کشور است. ابتدا مختصری از زندگی هر شاعر بیان شده و سپس قسمتی از شعر طنز آنان آورده شده است. در این جلد از 33 نفر از شاعران آذری که شعرهایی به ترکی آذری بیان داشتهاند، نام برده شده است؛ از قبیل: میرزا باخیش نادم، ملامحمدباقر خلخالی، حکیم لعلی، حکیم هیدجی، عاشق حسین بوزالقانلی، میرزاعلی اکبر صابر، ملاجواد مذنب، محمد بیریا، علی عطائیه، شفیع تفاخری، حمید آرش آزاد و .... .
جلد سوم این مجموعه نیز آنتولوژی از طنز معاصر آذربایجان است و در آن تذکرهای از طنزپرداز معاصر و مدرن این استان آورده شده است؛ از قبیل: شیخ مصطفی ادیب طارمی، آغا مزهلی، علی تبریزلی، علی شجاع، قاسمی اردبیلی، نادر الهی، آیمان قلیزاده و ... .
پربازدید ها بیشتر ...
گزارشهایی دربارۀ مختصر عملیاتی در جنوب ایران: رویارویی نظامی بریتانیا و ایل قشقایی در بهار و تابستان 1918 م/ 1336 هـ.ق
سر پرسی سایکس، کلنل ای.اف. اورتون و دیگرانآنچه در این کتاب آمده، مجموعهای از گزارشهای فرماندهان بریتانیایی رشتهعملیاتی است که در بهار و تاب
ایل بختیاری در دورۀ قاجار
آرش خازنیموضوع این کتاب تأثیر متقابل حکومت و ایل در حاشیۀ ایران در دورۀ قاجار است. بررسی تاریخ اتحادیۀ ایلی ب
منابع مشابه بیشتر ...
سلام بر حیدربابا: ترجمۀ حیدربابای شهریار به شعر فارسی
امیرحسین الهیاریاین کتاب کاملترین ترجمه از جاودانۀ حیدربابای استاد شهریار است. در مقدمۀ کتاب به تشریح ویژگیهای م
مولانا شوقی تبریزی: تخمیس غزلهای فضولی
حسین محمدزادۀ صدیقاین کتاب دربرگیرندۀ یازده تخمیس از یازده غزل ترکی حکیم فضولی (913 ـ 976 ق) است که توسط مولانا شوقی ت
نظری یافت نشد.