معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

سیاحان اروپایی، از جمله هنرمندان و دانشوران خطه مغرب‌زمین، از سده‌های میانه همواره با مشاهده هنر اسلامی به وجد آمده‌اند. جنگجویان صلیبی با مصنوعات زیبایی از این هنر به دیار خود بازگشتند و از همین‌جا بود كه مجموعه‌های زیادی در غرب شكل گرفت. اما غالباً هیچ‌یك از آنها به اصل مطلب، جانمایه هنر اسلامی نرسیدند. تا امروز تأثیر ناشی از این هنر با انقطاع‌هایی همراه بوده است. در سال 1907 میلادی واسیلی کاندینسکی نقاش روسی از موزه کایزر فردریش و مجموعه‌های اسلامی عظیمش بازدید کرد و درباره نقاشی‌های ایرانی آن به سن‌پترزبورگ نوشت: «نمی‌شود باور کرد که این آثار کار دست آدمی‌زاد باشد. وقتی این نگاره‌ها را پیش چشم خودم دیدم، احساس کردم به خودی خود پدید آمده است، گویی از آسمان فروافتاده است». جهان اسلام همچنان هنرمندان را مسحود خود می‌کند. هنوز هم فروغ مراکش و تونس و هندسه فضاهای عظیم و خالی شن‌های آفریقا موجود در کلکسیون‌های هنر اسلامی که مستغرق در ظرفیت انتزاع‌پردازی این هنر است، تحسین بیننده را برمی‌انگیزد.

این کتاب از تازه‌ترین آثار قابل توجه در زمینه بررسی هنرها و تاریخ هنر اسلامی است که در سال 2009 در آلمان منتشر و سپس به انگلیسی ترجمه شد. هاگه‌دورن دانش‌آموخته رشته‌های تاریخ هنر شرقی، ادبیات آلمانی و تاریخ هنر در دانشگاه‌های بن و ماینز آلمان و استاد پاره‌وقت این دو دانشگاه و همچنین استاد دانشگاه اوتراخت آن کشور است. این کتاب را نوربرت ولف که خود دارای مدرک دکترای تاریخ هنر و صاحب تألیفات متعدد در این باره است، ویراسته و «تیم نویل» آن را از آلمانی به انگلیسی ترجمه کرده است.

این کتاب به معرفی نمونه‌هایی از سفالینه‌های باشکوه، قالی و قالیچه‌ها، فلزینه‌ها، هنرهای تزیینی و خوشنویسی‌ها می‌پردازد؛ اما توجه ویژه‌ای به مصورسازی کتاب در ایران و هند عهد گورکانی دارد و در این رهگذر به نقش  سرزمین‌های مختلف و تأثیرپذیری آنها از هم می‌پردازد. این اثر در شیوه‌ای مغایر با دیگر آثار مشابه با سلسله‌های حکومت پیش نمی‌رود، بلکه مقوله هنر را در ادوار مختلف دنبال می‌کند. گفتنی است در این کتاب به مقوله معماری پرداخته نشده است.

این کتاب با وجود داشتن اختصار مطالب، مانع از پرداختن به نکات مهم و اساسی در هر مقوله شده است. این اثر با وجود حجم اندک خود ضمن پرداختن به امهات مطالب می‌تواند افزون بر ایجاد انگیزه برای علاقمندان این زمینه، کتابی دست‌یاب و آسان‌یاب برای پژوهندگان و اهل مطالعه نیز به حساب آید.

تصاویر کتاب (81 تصویر) تقریبا به عدد صفحه‌های آن است که به همراه نقشه جامعی در صفحه‌های آغازین مستندات زیادی را فراهم می‌آورد. با این همه فقط تصاویر بخش اول کتاب که حدود یک سوم کل کتاب را شکل می‌دهد، شماره‌گذاری شده بود و مترجم دوسوم بقیه کتاب را با آوردن پسوند «الف» و ذکر شماره در بعد آن شماره‌گذاری کرده است.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمه مترجم

هنر در قلمرو سلامی

هنر اسلامی در قرن‌های آغازین

هنر اسلامی در قرن‌های میانی

نمونه‌های ممتاز مصورسازی

تنوع هنر در سرزمین‌های اسلامی