درسگفتارهای ادبیات اروپا
خلاصه
درسگفتارهایی که در این کتاب گردآوری شدهاند، یادگار تدریس نابوکف در ولزلی و کرنلاند.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
ولادیمیر نابوکف در ماه مه 1940 وارد آمریکا شد. پس از آنکه مدتی در شعب گوناگون مؤسسه آموزش بینالمللی در شهرهای گوناگون و دورۀ تابستانی ادبیات روس در دانشگاه استنفورد تدریس کرد، از سال 1941 تا 1948 به تدریس در کالج ولزلی مشغول شد. در ابتدا در گروه زبان و ادبیات روسیه ولزلی، درس زبان و دستور زبان روسی تدریس میکرد؛ اما بعد دورهای را آغاز کرد که در آن ادبیات روسی ترجمهشده به انگلیسی را بررسی میکرد. در سال 1948 به استادیاری ادبیات اسلاوی در دانشگاه کرنل منصوب شد و آنجا ادبیات استادان داستان اروپا و ادبیات ترجمهشدۀ روسی به انگلیسی را تدریس میکرد. در کاتالوگ دانشگاه، درس ادبیات که تقریباً با اطمینان میتوان گفت خود نابوکف آن را نوشته بوده است، چنین توصیف شده است: «منتخبی از رمانها و داستانهای کوتاه انگلیسی، روسی، فرانسوی و آلمانی سدههای نوزدهم و بیستم خوانده خواهد شد. کلیۀ آثار خارجی به ترجمۀ انگلیسی خوانده میشوند». این دوره آناکارنین، مرگ ایوان ایلیچ، شنل، پدران و پسران، مادام بواری، منسفیلد پارک، خانۀ قانونزده، ماجرای عجیب دکتر جکیل و مستر هاید، طرف خانۀ سوان، مسخ و اولیس را دربر میگرفت. این کتاب بر اساس این درسگفتارها شکل گرفته است.
نابوکف درسگفتارهایش را براساس نوع نگاه خود به داستاننویسی ارایه میداد و براساس همین نگاه به سراغ بررسی آثار نویسندگان دیگر میرفت. او در این درسگفتارها بهجای پرداختن به ایدههای کلی به سراغ جزییات داستانها رفته و خودش درباره شیوه کارش در دانشگاه گفته: «در دوران کار دانشگاهیام تلاش کردم اطلاعات دقیق درباره جزییات را در اختیار دانشجویان ادبیات قرار دهم، اطلاعاتی دقیق درباره ترکیباتی از این جزییات که جرقه حسی را میزنند؛ جرقهای که بدون آن کتاب مرده است. از این جنبه، ایدههای کلی هیچ اهمیتی ندارند. هر آدم ابلهی میتواند رئوس موضع تالستوی در قبال زنا را دریابد، اما خواننده خوب، برای آنکه از هنر تالستوی لذت ببرد، باید بخواهد که برای مثال ترتیب واگنهای قطارهای شبرو صدسال پیش مسکو ـ سنپترزبورگ را مجسم کند. نمودار در این موارد بسیار مفید است. آموزگاران بهجای استمراربخشیدن به مزخرفات خودنمایانه سرفصلهای هُمروار و پررنگولعاب و شکمی، نقشه دوبلین را تهیه و روی آن مسیرهای درهمپیچیده حرکت بلوم و استیون را به روشنی مشخص کنند. بدون ادراک بصری هزارتوی شمشادها در منسفیلدپارک، رمان بخشی از جذابیت سهبعدنگاری خود را از دست میدهد و اگر نمای خانه دکتر جکیل در ذهن دانشجو به روشنی بازسازی نشود، لذتبردن از داستان استیونسن کامل نخواهد بود». نابوکف تاکید دارد که هر اثر هنری همواره «خلق جهانی تازه» است و ازاینرو در مواجهه با آن باید پیش از هرچیز این جهان تازه را با دقت وارسی کرد، بهگونهای «که انگار همین حالا خلق شده است و به آن جهانهایی که قبلا میشناختهایم هیچ ربطی ندارد. وقتی که این جهان تازه را به دقت وارسی کردیم، آنوقت و فقط آنوقت است که میتوان به رابطه آن با جهانهای دیگر، با شاخههای دیگر دانش پرداخت».
نابوکف در درسگفتارهایش، برخلاف بسیاری از کتابها و شیوههای دیگر آموزش داستاننویسی، ادبیات را به چند فرمول حاضر و آماده فرونکاسته بلکه از وجوه مختلف و با رویکردی مشخص به سراغ ادبیات رفته است. به اعتقاد نابوکف یک نویسنده بزرگ ترکیبی از «داستانگو»، «آموزگار» و «افسونگر» است اگرچه درنهایت وجه افسونگری نویسنده است که دستبالا را پیدا میکند و او را تا حد نویسندهای درجهیک بالا میکشد: «این سهوجه یک نویسنده بزرگ ـ جادو، داستان، درس ـ این قابلیت را دارند که درهمآمیزند، در تلالو یکپارچه و یگانهای جلوهگر شوند، زیرا جادوی هنر شاید در خود استخوانهای داستان، در مغز استخوان تفکر باشد. شاهکارهایی میبینیم ساخته از تفکر خشک و روشن و سازمانیافته که در ما لرزشی هنری ایجاد میکنند؛ لرزشی به همان قدرت که رمانی مثل منسفیلدپارک در ما برمیانگیزد یا هریک از تصویرسازیهای حسی دیکنزی.
نابوکف در تدریس خود نقلقولهای مفصلی از آثار میآورده تا بهتر بتواند اندیشههای خود دربارۀ هنر و ادبیات را به دانشجویانش منتقل کند.
جستار آغازین این کتاب دربارۀ «خوانندگان خوب و نویسندگان خوب» از بخشهایی از درسگفتار آغازین مکتوب و بدون عنوان او خطاب به دانشجویان پیش از آغاز شرح منسفیلد پارک تنظیم شده است. «سخن پایانی» در انتهای کتاب چکیدۀ آخرین سخنان او در انتهای ترم پس از اتمام آخرین درسگفتار دربارۀ اولیس و پیش از رفتن به بحث چگونگی امتحان نهایی ترم است.
فهرست مطالب کتاب:
یادداشت مترجم
پیشگفتار ویراستار/ فردسن باوئزر
مقدمه/ جان آپدایک
خوانندگان خوب و نویسندگان خوب
جین آستین: منسفیلد پارک
چارلز دیکنز/ خانۀ قانونزده
گوستاو فلوبر/ مادام بواری
رابرت لویی استیونسن/ ماجرای عجیب دکتر جکیل و مستر هاید
مارسل پروست/ در جستجوی زمان از دست رفته
فرانتس کافکا/ مسخ
جیمز جویس/ اولیس
هنر ادبیات و عقل سلیم
سخن پایانی
پیوست
پربازدید ها بیشتر ...
گزارشهایی دربارۀ مختصر عملیاتی در جنوب ایران: رویارویی نظامی بریتانیا و ایل قشقایی در بهار و تابستان 1918 م/ 1336 هـ.ق
سر پرسی سایکس، کلنل ای.اف. اورتون و دیگرانآنچه در این کتاب آمده، مجموعهای از گزارشهای فرماندهان بریتانیایی رشتهعملیاتی است که در بهار و تاب
ایل بختیاری در دورۀ قاجار
آرش خازنیموضوع این کتاب تأثیر متقابل حکومت و ایل در حاشیۀ ایران در دورۀ قاجار است. بررسی تاریخ اتحادیۀ ایلی ب