معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

این كتاب دربردارندۀ مقالاتی از این پژوهشگر و 22 مقاله از برخی محققان دربارۀ او است.

در بخش نخست این كتاب كه «از دكتر علی‌محمد حق‌شناس» نامگذاری شده، ده مقاله در چهار بخش با عناوین زبان‌شناسی و ادبیات، پژوهش، نقد و دل‌نوشته آورده شده است. در ادامۀ این بخش نیز برخی از اشعار ایشان و همچنین فهرست آثار او آورده شده است.

بخش دوم این كتاب دربردارندۀ مقالاتی از 21 نویسنده، شاعر و پژوهشگر مانند ژاله آموزگار، بابک احمدی،‌ شاپور جوركش، بهاء‌الدین خرمشاهی، محمدققی راشدمحصل، زهره زرشناس، محمدرضا شفیعی كدكنی، كوروش صفوی، و مهشید میرفخرایی و ... است.

علی‌محمد حق‌شناس در سال 1319 در خانواده‌ای مذهبی از بیت آیت‌الله حق‌شناس در جهرم به دنیا آمد. وی تا پایان نهم قدیم در جهرم گذراند و دیپلم ادبی را از دبیرستان نمازی شیراز اخذ کرد. حق‌شناس از دانشسرای عالی تهران (دانشگاه تربیت معلم) در رشتۀ زبان و ادبیات فارسی لیسانس گرفت بعد از آن عازم انگلستان شد و از دانشگاه لندن در رشته زبان‌شناسی و آواشناسی همگانی دکترا گرفت.

وی در سال 1352 به ایران آمد. نخست در دانشگاه ملی (دانشگاه شهید بهشتی) و بعد در دانشگاه تهران به تدریس پرداخت.

حق‌شناس متخصّص زبان‌شناسی و آواشناسی بود و به ادبیات و مسائل نظری ادبی تعلّق خاطر بسیار داشت. وی در هر دو زمینه یاد‌شده می‌خواند و می‌نوشت.

کتاب «فرهنگ معاصر هزاره انگلیسی ـ فارسی» وی که با همکاری دکتر حسین سامعی و نرگس انتخابی در سال 1380 تألیف شد در بیستمین دوره  انتخاب کتاب سال جمهوری اسلامی ایران به عنوان اثر برگزیده انتخاب شد.

استاد حق‌شناس از نوجوانی شعر می‌سروده و در اشعارش تخلص حق‌شناس برگزیده بود. علی‌محمد حق‌شناس 10 اردیبهشت سال 1389 به علت بیماری در بیمارستان درگذشت.

برخی از آثار دکتر علی‌محمد حق‌شناس:

تألیف: آواشناسی (فونتیک)، بازگشت و دیالکتیک در تاریخ، پند و دستان‌یاب، زبان و ادب فارسی در گذرگاه سنت و مدرنیته (مجموعه مقالات)، فرهنگ معاصر هزاره (انگلیسی ـ فارسی)، مقالات ادبی ـ زبان‌شناختی.

ترجمه‌ها: بودا، تاریخ زبان‌شناسی، تاریخ مختصر زبان‌شناسی، تولستوی، رمان به روایت رمان‌نویسان، سروانتس، مکاتب زبان‌شناسی نوین در غرب، وطن‌فروش.

شعرها: بودگانی‌ها (مجموعه شعر)، بودن در شعر و آینه.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمه/ ژاکلین حق‌شناس

آموزگار رواداری/ عنایت سمیعی

بخش یکم: از دکتر علی‌محمد حق‌شناس

زبان‌شناسی و ادبیات:

زبان‌شناسی و ادبیات در خدمت یکدیگر

نقش زبان و ادبیات در پیشرفت‌های علمی

سه چهرۀ یک هنر: نظم، نثر و شعر در ادبیات

پژوهش

شعر زبان سعدی و زبان شعر حافظ

مولانا، قصه‌گوی اعصار

نقد:

وضع ادبیات داستانی در ایران

فرهنگ فارسی زندۀ امروز، سرآغاز پژوهش‌های دیگر در زبان فارسی

فرهنگ هزاره در بوتۀ نقدهای شیرین و تلخ

دل‌نوشته:

حکایت من با تهرانی که بود

ما چرا نوبل نبرده‌ایم؟

برخی شعرها

فهرست آثار دکتر علی‌محمد حق‌شناس

بخش دوم: از یاران

نقد و نظر

دو دیالکتیک/ بابک احمدی

نقد فرهنگ‌های دوزبانه: روش‌شناسی و سنجه‌ها/ نرگس انتخابی

فرهنگ هزاره/ بهاءالدین خرمشاهی

مطالعۀ معنی/ کورش صفوی

شعر و اسطوره/ عباس مخبر

جستار:

آیت‌های مهربانی در اساطیر ایران/ ژاله آموزگار

سنجش اعمال روان درگذشته: پرسش‌های دوازدهم و سیزدهم از دادستان دینی/ فاطمه جدلی

دربارۀ یسن دوازدهم اوستا، سوگندنامۀ دین زردشتی/ محمدتقی راشد محصل

از پندنامه‌ای سغدی/ زهره زرشناس

زبان اول و زبان دوم از دید زمخشری/ محمدرضا شفیعی کدکنی

اندرزهای سائر/ مهشید میرفخرایی

سلاااام

ترجمه:

نگاهی به ترجمۀ شعر و دو شعر از نیما/ عادل بیابانگرد جوان

نظریۀ ادبی ادگار آلن پو/ نوشتۀ پاولا کوباچ/ ترجمۀ مسعود جعفری

ریپ‌وان وینکل/ ترجمۀ شاپور جورکش

یادها و خاطره‌ها:

باور نمی‌کنند اینها اما وقتی خودش بیاید می‌بینند که ... / هاله المعی

دربارۀ زنده‌یاد دکتر علی‌محمد حق‌شناس/ غلامحسین امیری

... حق‌شناسان را چه حال افتاد، یاران را چه شد؟ الوند بهاری

هنوز/ نصرالله روحی‌نژاد

حق‌شناس حقیقت‌شناس/ سیروس علی‌نژاد

نسیم/ کاظم کردوانی

.... / نصرالله کسرائیان