آتش دل (بررسی درونمایههای شعر پروین اعتصامی)
خلاصه
در این کتاب تلاش شده درونمایههای شعر شاعر بلندآوازۀ ایرانی، پروین اعتصامی مورد بررسی همهسویه قرار گیرد و زیباییهای محتوایی شعر این شاعر به تصویر کشیده شود.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
در تاریخ ادب فارسی پروین اعتصامی در میان زنان سخنور شاعری یگانه است و پایگاه وی در شعر از بسیاری مردان شاعر نیز والاتر است. وی از شاعران متعهد و ارزندهای است که فروغ معنویت و نشانههای فضیلت و تقوی در سراسر آثار فاخر و لطیف او به چشم میخورد. وی از معدود زنان شاعری است که در طول تاریخ هزار سالۀ شعر فارسی، توانسته است به پشتوانۀ ذوق سرشار و اطلاعات وسیع و پایبندیاش به عفت و اخلاق نام خود را در ردیف نامآورترین گویندگان ایران در آورد و در نوع شعر تعلیمی و اخلاقی بزرگترین شاعر زبان فارسی شناخته شود.
پروین شاعر شیرین سخنی است که شاهکارهای ادبی او نمودار احساسات پر شور درونی و ناراحتی بیاندازه از تبعیضات جنسی و نژادی و بیعدالتیهای اجتماعی میباشد. اشعار وی انگیزۀ فداکاری و دست و پنجه کردن با مشکلات اجتماعی را برانگیخته، دیدگان خفته را بیدار و نیروهای راکد را هشیار مینماید. پروین دردها، بیعدالتیها و اوضاع ناگوار عمومی را به خوبی درک کرده و آنها را در قالب بیاناتی دلپذیر و مؤثر ریخته عرضه میداشت. او با داشتن قلبی پاک و حساس، از نبودن عدالت در سیستم اجتماعی سخت متأثر میشد و برای ملت مظلوم و محروم وطن خود رنج میبرد و عذاب میکشید. در آثارش نه تنها جهانبینی و ایدهآلهای او، بلکه دنیای داخلی و روحی، سجایای اخلاقی و سلیقهاش بیشاز آثار دیگر شاعران نمودار گشته است.
او شاعری اخلاقی است که برای ابلاغ رسالت، خود را بر انگیخته میداند، پروین آیینۀ تمان نمای زمانۀ خویش است که با سالوس و زهد ریایی و ستم سر سازگاری ندارد و به عنوان پرچمدار شعر زنانۀ معاصر، زخمهای زنبودن و شاعری را بر جسم و روح خود دارد و در برابر وضعیتی که برای زنان جامعۀ ما تحت عنوان ترقی (خود باختگی) پیش آمده بود خاموش نمیماند و با نقل «گذشتۀ زن در ایران» و نقد وضع امروزی به احیاء و معرفی ارزشهای پاک انسانی و اسورههای اخلاقی میپردازد:
زن در ایران پیش از این گویی که ایرانی نبود
پیشهای جز تیره روزی و پریشانی نبود
در این کتاب تلاش شده درونمایههای شعر شاعر بلند آوازه ایرانی، پروین اعتصامی، مورد بررسی هممهسویه قرار گیرد و زیباییهای محتوایی شعر این شاعر برای علاقهمندان به شعر و ادب ایرانی به تصویر کشیده شود. امید است که مورد پسند علاقهمندان به فرهنگ ایرانی قرار گیرد.
شعر پروین از لحاظ فکر و معنی بسیار پخته و متین است، گویی اندیشهگری توانا حاصل تأمل و تفکرات خود را دربارۀ انسان و جنبههای گوناگون زندگی و نکات اخلاقی و اجتماعی بقلم آورده است.
شعر پروین با مضامین نو و با علاقه و دلسوزی به حال بینوایان ممتاز است. او مدافع حقوق رنجبران و رنجدیدگان و شریک درد و غم زحمتکشان و کشاورزان و به طور خلاصه، سخنگویی پر شور و پا بر جای تیرهبختان است. هنر بزرگ او در آن است که توانسته است افکار و عقاید جدید را با متانت و استحکام و لطف بیان در میان همان قالبهای معمول و مشهود عروض فارسی بریزد.
از مختصات شعر پروین صفا و خلوص فوقالعاده، تصویر زندۀ طبیعت، تنوع و تجدد در اندیشه و وارستگی از عقاید رایج و حاکم بر جامعه است و همین صفات است که شعر او را با وجود پیروی از سبک و روش پیشینیان یک نوع اصالت و استقلال بخشیده و به هر زبانی قابل ترجمه ساخته است. قسمت عمدۀ اشعار پروین به صورت قصه سروده شده و غالباً به شیوۀ مناظره است که از بزرگترین طرز سخنگویی شمال غرب ایران بوده و در زیر تأثیر سبک خراسانی محکوم به زوال شده و به عقیدۀ ملک الشعرای بهار، خانم پروین در قطعات جاوید خود آن را دوباره زنده کرده است.
اشعار دیگر پروین هم به طور کلی جنبۀ تعلیمی (didactic) دارد و غرض از آنها بیان مکام اخلاق و دعوت به سعی و عمل و فضل و کمال و امید حیات و خلاصه پند و اندرز دادن و آموختن و یاددادن است و شکل و فرم و قالب جز وسیله و ابزاری برای تامین این منظور نیست.
شعر پروین، هم درمان درد دردمندان و ناتوانان و ستمکشان و محرومان است و هم پتک گران بر سر زورگویان و خود کامگان و جهلپروران و زالو صفتان اجتماع، طبع او دریای جوشان و خروشان عاطفه و احساس و انسانیت است که گوهرهای تابان و گرانسنگی بر دریاهای ادب فارسی فرو میریزد. قطعات او خشم درون زای بیرون تاب ملت ایران است که از دلی آگاه و دردمند بر خاسته است و لاجرم بر دلها مینشیند. اشعار او غوغای نفسهای بریده در سینهها و فریاد شکسته در گلوهای زندانیان بیگناهی است که مجال ظهور و بروز نیافتهاند.
چکامههای پژواک جنایتهای مالکان و کارفرمایان و بازتاب خیانتهای حاکمان و زالو صفتانی است که مکیدن خون ملت ایران را پیشه داشتهاند. اگر ادبیات هر ملتی، آینیۀ زندگی و تاریخ آن ملت است، دیوان پروین، آیینۀ تمامنمای زندگی اکثریت مردم محروم و مظلوم ایران است، چه در دوران حیات شاعر و چه پیش و پس از آن روزگاران.
فهرست مطالب کتاب:
فصل اول: گذری بر شعر اجتماعی
فصل دوم: ویژگیهای شعر پروین
فصل سوم: جهانبینی پروین
فصل چهارم: درونمایهها و مضامین اجتماعی در شعر پروین
فصل پنجم: زن در دیوان پروین
فصل ششم: مضامین و درونمایههای اخلاقی در شعر پروین
فصل هفتم: عقل و عشق در دیوان پروین
پربازدید ها بیشتر ...
گزارشهایی دربارۀ مختصر عملیاتی در جنوب ایران: رویارویی نظامی بریتانیا و ایل قشقایی در بهار و تابستان 1918 م/ 1336 هـ.ق
سر پرسی سایکس، کلنل ای.اف. اورتون و دیگرانآنچه در این کتاب آمده، مجموعهای از گزارشهای فرماندهان بریتانیایی رشتهعملیاتی است که در بهار و تاب
ماهنامۀ خبری، آموزشی و اطلاعرسانی «جهان کتاب»، سال بیستودوم، فروردین و اردیبهشت 1396، شماره 1و 2
جمعی از نویسندگان به مدیرمسئولی طلیعه خادمیانشمارۀ اول و دوم ماهنامۀ جهان کتاب (پیاپی 335 و 336) ویژۀ فروردین و اردیبهشت 1396 منتشر شده است.
منابع مشابه بیشتر ...
چشمهایش و ملکوت: بزرگ علوی و بهرام صادقی: مروری بر همۀ داستانها
جعفر مدرس صادقیدر این کتاب پس از مقدمهای در بیان زندگی بزرگ علوی و بهرام صادقی، به بررسی ادبیات داستانی این دو نوی
موش و گربۀ عبید زاکانی: پیشینه، دگردیسی، روایتها
فرزام حقیقیاین کتاب برای نخستین بار نشان میدهد ادبیات و فرهنگ ما با یک موش و گربه مواجه نبوده است، بلکه کاتبان
نظری یافت نشد.