دینکرد چهارم: آوانویسی، ترجمه، واژهنامه
خلاصه
کتاب دینکرد چهارم، کوتاهترین کتاب دینکرد است. این کتاب مشتمل بر حدود چهار هزار کلمه، منتخبی است از آییننامه آذرفرنبغ فرخزادان که مطالب آن با کتاب سوم دینکرد تشابه دارد؛ ولی جنبۀ جدلی و منطقی آن ضعیفتر است.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
دینکرد در لغت به معنای «اعمال دین، تألیف دینی» و در حقیقت تبیین دین مزدیسناست. منظور از دین در این کلمه روایات و کتاب دینی (اوستا و زند) است. این کتاب مبتنی بر اوستا، ترجمههای آن و خلاصهای از علوم دینی مزدیسنا مربوط به قرن دهم میلادی است. این کتاب در اصل دربردارندۀ نه کتاب بوده که کتابهای اول، دوم و بخشی از آغاز کتاب سوم از بین رفته است. این اثر بالغ بر 169000 واژه است که ژان دومناش آن را از نظر دربرداشتن مطالب گوناگون به درستی «دانشنامۀ مزدیسنی» نام نهاده است. دینکرد را باید «تألیف» و به معنای واقعی کلمه «گردآوری و تدوین» دانست که تنها نام دو تن از مؤلفان آن در کتاب آمده است. این اثر در حقیقت چکیدهای از نوشتههای مقدس در محیطی ایرانی بود که دین اسلام در آن گسترش یافته بود و به عنوان پاسخی علیه یورش مسلمانان به ثنویت تلقی میشد. موضوع کتاب سوم تا پنجم دینکرد اختصاص به فن اثبات حقانیت بخردانه، کتاب ششم خرد اخلاقی و کتابهای هفتم تا نهم دربارۀ تعالیم و اعتقادات مبنایی دین است.
بنا بر روایتی از کتاب سوم دینکرد، نوشتهای مشابه در دورۀ گشتاسب وجود داشته که اسکندر آن را از میان برده و توسر در دورۀ اردشیر بابکان آن را مجدداً تدوین کرده است. پس از برافتادن سلسلۀ ساسانی و فرمانروایی تازیان این کتاب دوباره دچار پراکندگی و آشفتگی شد تا اینکه آذرفَرنبَع فرخزادان، پیشوای بزرگ زرتشتیان آن را گردآوری کرد. در زمان زرتشت پسر آذر فرنبع، کتاب دوباره دچار آشفتگی و پراکندگی شد. آذرباد ایمیدان مطالب پراکنده را گردآورد و آن را «دینکرد هزار فصل» نامید. گردآورده سرگذشت تدوین دینکرد را همچون اوستا الهام خدا به زرتشت میشمارد که نسل به نسل به او رسیده است.
از زندگی آذرباد ایمیدان ـ آخرین مدون مهم کتاب ـ اطلاع دقیقی در دست نیست. در بندهش او از همزمانان زادسپرم مؤلف کتاب گزیدهها که در قرن سوم هجری میزیسته، به شمار آمده و در آهرین فصل کتاب سوم خود را پیشوای بهدینان نامیده است. چنین به نظر میرسد که مطالب کتابهای سوم، چهارم و پنجم دینکرد که بیشتر جنبۀ جدلی و کلامی و فلسفی دارد، از تألیفات آذر فرنبع فرخزادان بوده که آنها را آذرباد ایمیدان به صورت نهایی تدوین کرده و نام خود را در آخرین فصل از کتاب سوم آورده است.
کتاب دینکرد چهارم، کوتاهترین کتاب دینکرد است. این کتاب مشتمل بر حدود چهار هزار کلمه، منتخبی است از آییننامه آذرفرنبغ فرخزادان که مطالب آن با کتاب سوم دینکرد تشابه دارد؛ ولی جنبۀ جدلی و منطقی آن ضعیفتر است. موضوعات کتاب چهارم عبارت است از: شرح آفرینش امشاسبندان، ذکر اسامی شاهانی که حامی دین مزدیسنا از داریوش سوم هخامنشی تا خسرو اول، موجودات گیتی و خویشکاری آنها، تفکر درباره زمان بیکران و کرانمند، کنش و زمان وقوع کنش، پرسشهایی درباره محدود یا نامحدودبودن خداوند، ستارهشناسی و طالعبینی، درست فراگرفتن اوستا و زند، برخی قوانین جزایی (کفاره، دیه و ... )، فرمانروایی بزرگ ایرانیان، فصاحت و بلاغت در سخنوری و پرسش و پاسخ نزد فرمانروایان، ضرورت کسب هنر و تخصص، شکر و شکرگزاری، کتاب بدعتگزاران، تقسیم طبقات چهارگانۀ مردمان و پرسش و پاسخهایی درباره زندگی اخروی و ضرورت حاکمیت درخشان دین مزدیسنا و سه اصل مطمئن اخلاقی اندیشه نیک، گفتار نیک و کردار نیک.
در این پژوهش کتاب با معرفی و ارائۀ مقدمهای در خصوص ادبیات پهلوی، کتابهای مختلف و گردآورندگان دینکرد و همچنین نسخ خطی دینکرد آغاز میشود و سپس آوانوشت (بر اساس متن پهلوی مدن)، ترجمه و متن پهلوی آمده است.
پربازدید ها بیشتر ...
گزارشهایی دربارۀ مختصر عملیاتی در جنوب ایران: رویارویی نظامی بریتانیا و ایل قشقایی در بهار و تابستان 1918 م/ 1336 هـ.ق
سر پرسی سایکس، کلنل ای.اف. اورتون و دیگرانآنچه در این کتاب آمده، مجموعهای از گزارشهای فرماندهان بریتانیایی رشتهعملیاتی است که در بهار و تاب
ایل بختیاری در دورۀ قاجار
آرش خازنیموضوع این کتاب تأثیر متقابل حکومت و ایل در حاشیۀ ایران در دورۀ قاجار است. بررسی تاریخ اتحادیۀ ایلی ب