معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

در این کتاب ابعاد چهارگانۀ سلامت از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی پس از تعریف و تبیین در شاهنامۀ فردوسی جستجو خواهند شد و نیز واژه‌های پزشکی، پزشک، تندرستی، دارو و درمان در شاهنامه بررسی خواهند شد. در این کتاب اشاره می‌شود فریدون نخستین پزشک حرفه‌ای در جهان بوده است؛ با علمی متمرکز و پویا و زاینده که در حیطه‌های مختلف پزشکی صاحب تجربه و کشف و ابداع بوده است. او در درمان بیماری‌های عفونی، جراحی، درمان سینوزیت و برونشیت، درمان افسردگی، تب، جذام، مارگزیدگی و حتی پوسیدگی دندان صاحب تجربه و نظر بوده است.

یادآوری می‌شود که نخستین کنگرۀ جهان پزشکی برای ارائۀ مشاوره‌های علمی و دست‌آوردهای پزشکی در دورۀ انوشیروان ساسانی و در حدود 1500 سال پیش در دانشگاه جندی شاپور برپا شد:

پزشکان فرزانه گرد آمدند                همه یک‌به‌یک داستان‌ها زدند

تاریخ جهان و نه فقط تاریخ ایران، تاریخ جنایتکاری است. چنان‌که هرگون سیروسلوک در آن اگر همراه با درجاتی از ادراک و شعور باشد، جز به افسردگی و اندوه و یأس راه نخواهد برد. در این میان صفحۀ سرزمین ما که مردمانش به واسطۀ سلسلۀ پیوستۀ تاخت و تازها و تاراج‌ها و ایلغار‌ها هرگز روی آرامش را ندیده‌اند، نمونۀ بارز تاریخ کمتر قابل استنادی است که حتی جنبه‌های اساطیری و پهلوانی‌اش از دسترس حسودان تنگ‌نظر و عنودان بدگهر در امان نمانده است. و فرهنگ این واژۀ تا بی‌کران گسترده که آبشخور خرد و اندیشه و جان ساکنان هر سرزمینی است، در میانۀ این تاخت و تازها دستخوش شدیدترین تحولات ناخواسته و گاه شکست‌ها و شکستن‌ها شده است. از سوی دیگر همین ادبیات و هنر به دلیل آن اکسیر جادویی که همانا ماندگاری به واسطۀ قبول عام است، گاه اگر بخت یاری کند و مرد مردانه‌ای پیدا شود، می‌تواند فرهنگ و تاریخ و هویت ملی یک قوم را در جان خود غسل رویین‌تنی دهد و کارنامه‌ای خلل‌ناپذیر، قابل اعتماد و پرافتخار از روزگاران رفتۀ مردمان درخور و شایگان، پادشاهان، پهلوانان، دیوها و صفات و اندیشه‌ها و همۀ آنچه از خرد و اندیشه و هنر و فرهنگ در میانه بوده است، به دست دهد. و اینجاست که در یک جای این تاریخ پراکنده، فردوسی شاهنامه‌اش را پیش می‌کشد و عرضه می‌کند. نمونۀ درخشان تاریخ اساطیری، دارالشفای فرهنگ و اندیشه‌ای که قرن‌ها در بستر تب‌دار خود سوخته است و نسخۀ سرشاری از نمونه‌های بی‌بدیل انسان‌هایی که همچون نیاکانشان آرام، پاک، تندرست، یار، بخشنده، صلح‌جو، زیرک، بردبار و در یک کلام سلامت بوده‌اند.

شاهنامۀ فردوسی، نامۀ خِرَد است و نسخۀ سلامت و با وجود سندبودن در تاریخ و اسطوره‌، از مرزهای داستان و شعر و روایت فراتر می‌رود. در تشریح واژۀ سلامت در ادامه به‌جایی خواهیم رسید كه گفته می‌شود با وجود اینکه همۀ تعاریف و دستورالعمل‌های جهانی ارائه شده، هر جامعه باید خود مسیرهای دست‌یابی به آن مفهوم ناب را بر اساس سنت‌های جاری در خود بیابد تا آن مسیرها برایش پذیرفتنی و به كاربستنی باشد. شاهنامه، نقشۀ مسیرهای منتهی به‌سلامت است‌. بهترین نمونه‌های انسان سالم، چه سلامت جسمانی و روانی و چه معنوی یا اجتماعی، در شاهنامه وجود دارند و این نوشته كاوشی است در آن معدن عظیم.

فهرست مطالب کتاب:

بخش یکم: زندگی‌نامۀ فردوسی

بخش دوم: دربارۀ واژۀ پزشکی

بخش سوم: سلامت جسمانی

بخش چهارم: سلامت معنوی

بخش پنجم: سلامت روانی

بخش شش: سلامت اجتماعی