معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

اولین همایش بین‌المللی میراث مشترک ایران و عراق، در حالی برگزار شد که سابقه‌ای بدین گستردگی در موضوعات و رویکردها نداشت. دبیرخانۀ همایش بیشترین همت خود را به انتشار و عرضۀ آثاری قابل توجه و ارزنده در حوزۀ مطالعات ایرانی ـ عراقی معطوف داشت و در کنار جمع‌آوری مقالات ـ که از مهم‌ترین ثمرات این همایش بود ـ به انتشار کتاب‌هایی با موضوعات گوناگون اقدام نمود. حاصل مقالات جمع‌آوری شده در حدود 40 جلد است که 28 جلد از آن منتشر شده و در این سایت مجموعه‌های مرتبط با حوزۀ زبان و ادبیات فارسی معرفی خواهند شد.

دفتر سوم از این مجموعه مقالات دربارۀ عرفان، تصوف و فلسفه است و دربردارندۀ هشت مقاله است.

در چکیدۀ مقالۀ «سیر عرفان شیعی از شیخ معروف کرخی تا سید قطب الدین نیریزی» آمده است:

در این مقاله سعی بر آن شده است تا پژوهشگران و علاقمندان شناخت بهتر و عمیق‌تری نسبت به اصیل‌ترین سلسلۀ عرفان شیعی که روزگاری پیدایش آن از شهر بغداد آغاز و در روزگار دیگری در شهر نجف اشرف دوران متعالی خود را پیدا کرده آشنا گردند. کشور عراق در طول بیش از هشت قرن بستر سیر تکاملی عرفان شیعی از مبدأ تا اوج آن می‌باشد. محورهای اصلی به گونه‌ای مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد که کمک شایانی به محققان در شناخت حقیقی و واقعی عرفان شیعی می‌نماید و در این راستا می‌توانند سره را از ناسره باز شناسند. از تأمل در مباحث مطروحه به آسانی می‌توان پاسخ روشنی برای بسیاری از سؤالات و شبهاتی که در طی سالیان دراز توسط جاهلان متعصب یا مغرضان سودجو متوجه ساختار مستحکم عرفان شیعی گردیده و چهرۀ آن را خدشه‌دار ساخته، دریافت نمود. هدف غایی در ارائۀ این مطالب معرفی بهتر عرفان شیعی و نامداران آن می‌باشد، به گونه‌ای که به نقش بی‌بدیل آنان علاوه بر ایجاد وفاق در امت اسلامی و پرورش مسلمانان در جهت نیل به کمالات انسانی و همچنین غنا‌بخشیدن به معارف اسلامی به ویژه در برابر پیروان سایر ادیان می‌پردازد.

در چکیدۀ مقالۀ «غزالی از فلسفه تا تصوف» نیز آمده است: ابوحامد محمد غزالی با تعمق و خردگرایی و نقد آثار فلاسفه با اسلوب منطقی و فلسفه نقادی در محافل علمی و فلسفی شهرت یافت و به تدریس علوم فلسفی در نظامیه بغداد پرداخت و سپس در دوره دوم زندگی خود با سفر به شامات و ریاضت و مجاهدت و تصفیه دل در دنیای تصوف و عرفان «حجة الاسلام» نام گرفت. شخصیت و اعتقادات غزالی همیشه مورد اختلاف آراء بوده و نظریات مختلف و متفاوتی پیرامون او وجود دارد، گاهی به اغراق در مورد او صحبت شده و گاه چنان هجومی به او شده که حقیقت را نیز پایمال کرده است. فارغ از بحث در مورد شخصیت او می‌توان گفت که شخصیتی اثرگذار و بسیار اندیشمند داشته و نظریاتش چه درست و چه نادرست، تحول بسیاری بر مسلمانان عادی و دانشمندان داشت.

نگارنده مقاله در نظر دارد با بررسی دو دورۀ مختلف زندگی و تفکر غزالی و آثار او در دو دوره مختلف؛ نقش وی را در افول فلسفه اسلامی و تأثیر بر گستره عرفان و تصوف بیان نماید.

فهرست مقالات کتاب:

بررسی روابط فردی و مکتبی عرفای دینور با عرفای مکتب بغداد و خراسان/ علی سهامی

تأثیر مکتب عرفان بغداد بر عرفان خراسان با تأکید بر مفهوم «سکوت» در آثار سنایی غزنوی/ مجید هوشنگی، کبری فریدونی

میراث علمی و عرفانی قاضی طباطبایی در ایران و عراق/ محمود کریمی، سعید طاوسی مسرور

بررسی ساختار تحول عارفان سرزمین عراق/ مریم شعبانزاده، محمد حکیمی فر

مکتب عرفانی نجف میراث مشترک ایران و عراق/ غلامرضا جلالی

سیدحیدر آملی حلقۀ اتصال عرفان شیعی ایران و عراق/ رضا اسدپور

غزالی از فلسفه تا تصوف/ سودابه فرزانه

سیر عرفان شیعی از شیخ معروف کرخی تا سیدقطب‌الدین نیریزی/ سیداحسان الله عظیمی