۲۱۰۶
۴۹۶
سلام بر حیدربابا: ترجمۀ حیدربابای شهریار به شعر فارسی

سلام بر حیدربابا: ترجمۀ حیدربابای شهریار به شعر فارسی

پدیدآور: امیرحسین الهیاری ناشر: قطرهتاریخ چاپ: ۱۳۹۴مکان چاپ: تهرانتیراژ: ۵۰۰شابک: 7ـ756ـ119ـ600ـ978 تعداد صفحات: ۲۶۴

خلاصه

این اثر کامل‌ترین ترجمه از جاودانۀ حیدربابای استاد شهریار است.

معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را در بالای صفحه ببینید.

 

این اثر کامل‌ترین ترجمه از جاودانۀ حیدربابای استاد شهریار است. در مقدمۀ این کار به تشریح ویژگی‌های منحصربه‌فرد حیدربابا پرداخته و راز جاودانگی این شعر در ریشه‌های فولکلور آذربایجان، بایاتی‌ها و ادبیات عاشیقی جستجو شده است. برای این گار بیش از صد کلیدواژه از حیدربابای یک و دو در بیش از پانزده هزار بایاتی جستجو و از هر کدام نمونه‌هایی ذکر شده است. در تعلیقات این کتاب بندبند این ترجمه با نُه ترجمۀ موجود پیش از این، مقایسه و نکات لازم تذکر داده شده است.

دوبیتی‌های بوکی ادبیات شفاهی آذربایجان که در اکناف این سرزمین با نام «بایاتی» شناخته می‌شوند، رایج‌ترین نوع منظوم ادبیات عامیانۀ این دیار هستند.

سیجیر (سیجیرلمه) ژانر مادر در ادبیات آذربایجان است که به جرئت می‌توان گفت شعر و نثر از آن منشعب شده‌اند. ساده‌ترین و مشهورترین سیجیر در فولکلور آذربایجان به نام «اوشودوم اوشودوم» است که البته در نواحی مختلف روایت‌ها و قرائت‌های مختلف دارد. فرم بایاتی‌ها، روایات عاشقانه‌ای چون «اصلی ـ کرم» و نیز سروده‌های حماسی مانند «کوراوغلو» و «سارای» اقتباسی از این فرم مادر ـ سیجیر ـ هستند. حرکت در سیجیر مانند بایاتی‌ها از موسیقی به سمت معنی است.

شهریار در سال 1285 در تبریز متولد شده، در سال 1288 به خشگناب کوچیده و در سال 1291 به تبریز بازگشته است؛ یعنی تنها سه سال ـ از سه سالگی تا شش سالگی ـ را در روستای اجدادی خویش گذرانده است. تنها سفر دیگر او به زادبومش، در سال 1343 اتفاق افتاده که بر مبنای آن حیدربابای دوم را سروده است و هر چه که کودکی شهریار در آن سه سال دیده و به خاطر سپرده، دست‌مایۀ سرودن شاهکار جاودانی «حیدربابایه سلام» شده است.

شهریار در سرایش حیدربابا چه در فرم و چه در محتوا، وامدار فولکلور ـ به طور دقیق‌تر بایاتی‌ها ـ بوده است.

«حیدربابایه سلام» دربردارندۀ بیش از یکصد بند است که هر بند پنج مصراع دارد و مصراع‌های اول و دوم و سوم با هم هم‌قافیه‌اند و مصراع‌های چهارم و پنجم نیز با هم.

وزن سیلاییک شعر هم برگرفته از وزن بایاتی‌هاست با این تفاوت که چهار سیلاب بیشتر دارد. این وزن دقیقاً وزن منظومۀ عاشقانۀ معروف «اصلی ـ کرم» است که شهریار از آن منظومه اقتباس کرده و برای شعر خود برگزیده است.

اگرچه منظومۀ حیدربابا به شدت متأثر از ادبات عاشیقی است؛ اما در خوانش حیدربابا با یک شعر محلی روبرو نیستیم. نکتۀ اینجاست که حیدربابا را نه یک عاشیق که یک شاعر حرفه‌ای با شناخت تمام و کمال از ادبیات عاشیقی سروده است. بنابراین می‌توان گفت حیدربابا حاصل اجتماع یک پیوند و گسستگی است.

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

سلام بر حیدربابا: ترجمۀ حیدربابای شهریار به شعر فارسی

سلام بر حیدربابا: ترجمۀ حیدربابای شهریار به شعر فارسی

امیرحسین الهیاری

این کتاب کامل‌ترین ترجمه از جاودانۀ حیدربابای استاد شهریار است. در مقدمۀ کتاب به تشریح ویژگی‌های م