معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را در بالای صفحه ببینید.

نویسنده در این مجموعه با توجه به گرایش‌ها و جریان‌های مختلف ادبی در قرن اخیر افغانستان، توانسته نمونه‌هایی از آثار شاعران برجسته کشور خود را در این مجموعه فراهم آورد و خواننده می‌تواند با مطالعه این کتاب با شعر دو قرن اخیر افغانستان به خوبی آشنا شود.

در مقدمه شعر افغانستان در دو قرن اخیر مورد بررسی قرار گرفته و نوع، سبک و قالب‌های مطرح ادبی هر دوره و سیر تفکر شاعران ارزیابی شده است.

بررسی شعر معاصر افغانستان، در دهه‌های اخیر نیز به اجمال از نگاه گردآورنده دور نمانده است و قالب‌های ادبی هر دوره به خصوص ‌ دهه 60، که نوروشنفکران چپ‌گرا، نوعی ادبیات تبلیغی و کارگری را با شعر نیمایی و سپید آمیخته بودند مورد بررسی قرار گرفته است.

نویسنده در ادامه مقدمه، شعر مقاومت افغانستان که در دهه 70 نقطه اوج آن بود و به دنبال آن ‌شعر مهاجرت نیز اوج گرفت را مورد تحلیل و بررسی قرار داده و تأکید کرده است که در‌ هر یک از این دوره‌ها یعنی شعر مقاومت و مهاجرت، شاعران خوبی پرورش و ظهور یافته‌اند.

آنگونه که سیدابوطالب مظفری در انتهای مقدمه خود یادآوری کرده، معیار گزینش وی در این اثر ارزش ادبی خود اثر بوده نه شهرت صاحب اثر و بر این معیار تا آنجا پیش رفته که از برخی شاعران بسیار معروف دوره مشروطیت افغانستان مثل «محمود طرزی» با آن همه شهرت و تأثیری که در تحول شعر و ادبیات افغانستان داشته، شعری دیده نمی‌شود هر چند که در مقدمه درنگ بسیاری بر شعر او شده است، آن‌گونه که گردآورنده نیز یادآوری کرده، محدودیت در حجم کار باعث شده که نام و اثر برخی از شاعرانی که هم‌سطح آنها در این مجموعه آمده ذکری به میان نیاید.

روش کار در این کتاب به این صورت است که ابتدا زندگی‌نامۀ مختصری از شاعر افغان آورده شده و سپس اشعاری از او ذکر شده است.

نویسنده در نتیجه‌گیری مقدمه‌اش می‌نویسد: مخاطب حرفه‌ای که شعر این چند قرن اخیر را در حوزۀ جغرافیایی افغانستان مطالعه می‌کند، در مجموع از نوعی محدودیت یا عدم تنوع رنج می‌برد. خوب است این مدعا را یه شکل مقایسۀ تطبیقی با شعر معاصر ایران روشن کنیم. خوانندۀ شعر معاصر ایران به ویژه در یک قرن اخیر، با تنوع نسبتاً خوبی روبروست. این تنوع هم در تفکر و نگرش شاعران است و هم در فرم و قالب و ساختار..... اما این حالت در شعر افغانستان بسیار کم است. ما در قدم اول تحرکات فکری‌ای که منجر به تحولات ادبی در ساحت فرم و ساختار و قالب شود را نداشته‌ایم یا بسیار کم داشته‌ایم. ما بیشتر نگرش ماورای مرزی داشته‌ایم و مترصد بوده‌ایم که در ایران و روسیه و هند چه اتفاقاتی می‌افتد، ما هم از آن تبعیت کنیم. این حالت به شعر ما چشم‌اندازی بسیار یکنواخت داده است.