مقالات تقیزاده (سرمقالههای کاوه، 1916 ـ 1922 میلادی) ـ جلد شانزدهم
خلاصه
این جلد از مجموعه مقالات سیدحسن تقیزاده اختصاص دارد به سرمقالههای روزنامۀ کاوه که تقیزاده به عنوان مسئول کمیتۀ ملیون ایرانی در برلین (سه سال نخست آن) و سپس به عنوان مدیر و گردانندۀ کاوه به استقلال (دو سال بعدی) در آن نشریه مینوشت.معرفی کتاب
این جلد از مجموعه مقالات سیدحسن تقیزاده اختصاص دارد به سرمقالههای روزنامۀ کاوه که تقیزاده به عنوان مسئول کمیتۀ ملیون ایرانی در برلین (سه سال نخست آن) و سپس به عنوان مدیر و گردانندۀ کاوه به استقلال (دو سال بعدی) در آن نشریه مینوشت. سنخ اندیشه و اسلوب نگارشی که در این مقالات دیده میشود، نماگر و گویای قلم اوست که دربارۀ ایران دوران جنگ جهانی اول نوشته است.
در این کتاب 45 نوشته در سه بخش آمده است. بخش نخست بین سالهای 1916 تا 1918 است که روس و انگلیس ایران را زیر نفوذ سیاسی و حتی اشغال نظامی خود داشتند و مانع از آن میبودند که آلمان دارای نفوذ شود. به همین مناسبت غالب نوشتههای این دوره سیاسی و خاص مبارزه با روس و انگلیس است و طبعاً به طرفداری از سیاست دولت آلمان اختصاص دارد و آلمانها مخارج آن نشریه را میدادهاند. بنابراین این بخش «سیاسی و جنگی» عنوان گرفت و طبعاً بیشتر مقالهها دارای جنبۀ حماسی و تبلیغی است و مطالب و عبارات متناسب است با آنچه در جنگ میباید عرضه شود. ولی ضمناً لابلای آنها اشاراتی هم به جریانها و نکتههای تاریخی مربوط به خودمان دیده میشود. تقیزاده در غالب این نوشتهها صحنۀ مجلس اول و دوم و علاقمندی مردم به نهضت مشروطه را پیش رو میداشته است. در این بخش مقالۀ استمهال در اقساط قروض ایران نمونهای است از آنچه اکنون بیشتر جنبۀ تاریخی دارد.
در بخش دیگر که «دورۀ ادبی و اجتماعی» نام گرفته، اغلب مقالات دارای عنوان «ملاحظات» یا «نکات و ملاحظات» و «خیالات» است؛ ولی در هر یک از آنها مطالب مختلفی درج شده که باز ارتباط دارد به مسائل سیاسی داخلی و مباحث عمومی و اجتماعی. با نگاهی به فهرست مندرجات تفصیلی آنها نوع نوشتهها بهتر مشخص میشود. در این قسمت بیشتر انتقاد از اوضاع اجتماعی وطن به چشم میخورد یا پیشنهاد و نکتههایی است که جنبۀ اصلاحی و ضروری ملی دارد؛ مانند آنچه دربارۀ تعلیم عمومی وجوب داشته است یا مواردی مشخص که طی هفده ماده برای اصلاح امور اساسی لازم میدانسته است و از تعلیم عمومی آغاز میشود و به احیای سنن و رسوم مستحسنۀ قدیمۀ ملی ایران پایان میگیرد. او آنها را «ضروریات اساسیۀ زندگی ملی» دانسته و گفته است: «مردم ایران اگر همت و شوق کار برای خوشبختی دنیوی و نجات ملی خود داشته باشند، میتوانند بدون چسبیدن به گریبان هیئت وزرا و مجلس ملی در آنها کار کنند و از ضروریات اساسیۀ زندگی ملی بوده و صدمرتبه از امور سیاسی معروف اهمیتشان بیشتر است». پس از آن شش مورد دیگر (تخته قاپوی ایلات، برانداختن قطاع الطریق، آزادی و مساوات سیاسی (دموکراسی)، ایجاد و اجرای مجازات، جنگ بر ضد مفتخواران، تقویت حکومت) را نیز لازم میدانسته است.
او این مطالب را یک سال پس از آن نوشته است که در سر مقالۀ دورۀ جدید گفته بود: «امروز چیزی که به حد اعلی برای ایران لازم است و همۀ وطندوستان ایران با تمام قوا و تحتالحفظ باید در راه آن بکوشند و آن را بر همه چیز مقدم دارند، سه چیز است ... نخست قبول و ترویج تمدن اروپا بلاشرط و قید و تسلیم مطلق شدن به اروپا .... دوم اهتمام بلیغ در حفظ زبان و ادبیات فارسی و ترقی و توسعه و تعمیم آن. سوم نشر علوم فرنگ و اقبال عمومی به تأسیس مدارس و تعمیم تعلیم ... ». و بالاخره در همین مقاله این عبارت معروف را نوشت: «ایران باید ظاهراً و باطناً، جسماً و روحاً فرنگیمآب شود و بس». که سی سال بعد خود گفت در آن نوشته افراط کرده است. در پایان همین مقاله یادآور میشود «به عقیدۀ نگارنده شاید بزرگترین و مؤثرترین کل خدماتی که در این راه میتوان کرد، نشر ترجمههای یک سلسله از کتب مهمۀ اروپاست به زبان فارسی سهل و آسان در ایران».
برای آنکه بتوان بر نوع تفکرات و مباحث موردنظر تقیزاده بهآسانی دست یافت، فهرستی از اصطلاحات مدنی و سیاسی (از جمله ذیل کلمۀ «ملی» تعداد و چهل و چند ترکیب مرتبط با آن دیده میشود) که در مقالات او مندرج است، در پایان آورده شده تا مشخص باشد چه نوع مواضیعی مورد توجه او میبوده است: خواه سیاسی، خواه اجتماعی یا فرهنگی.
در نقل مقالات از آوردن نوشتههای مستقلی که جنبۀ خبری داشت، خودداری شده است.
فهرست مطالب کتاب:
بخش اول: دورۀ سیاسی و جنگی
بخش دوم (دورۀ جدید): دورۀ ادبی ـ اجتماعی:
سال اول
سال دوم
پربازدید ها بیشتر ...
گزارشهایی دربارۀ مختصر عملیاتی در جنوب ایران: رویارویی نظامی بریتانیا و ایل قشقایی در بهار و تابستان 1918 م/ 1336 هـ.ق
سر پرسی سایکس، کلنل ای.اف. اورتون و دیگرانآنچه در این کتاب آمده، مجموعهای از گزارشهای فرماندهان بریتانیایی رشتهعملیاتی است که در بهار و تاب
منابع مشابه
قدرتهای جهان مطبوعات همراه با وقایعنگاری یک شکست: بازتاب آخرین سالهای رژیم شاه در دوازده روزنامۀ بزرگ جهان
مارتین واکراین کتاب پیدایش، رشد و توسعۀ تحریریۀ دوازده روزنامۀ بزرگ جهان در پنج قاره را روایت میکند و همۀ سخ
دیگر آثار نویسنده بیشتر ...
نامه های لندن: از دوران سفارت تقیزاده در انگلستان
سیدحسن تقیزاده به کوشش ایرج افشاراین کتاب مجموعهای است از سیوچند نامه و یادداشت سفیرانه، نوشتۀ سیدحسن تقیزاده وزیرمختار و سپس سفیر
مقالات تقیزاده (تاریخ عربستان و قوم عرب) ـ جلد پانزدهم
سیدحسن تقیزاده به کوشش ایرج افشاراین جلد از مجموعه مقالات سیدحسن تقیزاده دربرگیرندۀ نُه خطابه دربارۀ تاریخ عربستان و قوم عرب است.
نظری یافت نشد.