جنگ و رمانهایش: معرفی، خلاصه و تحلیل کوتاه
خلاصه
این کتاب دربردارندۀ خلاصۀ 54 رمان در حوزۀ جنگ ایران و عراق است به همراه تحلیل کوتاهی از آنها که میتواند به منتقدان، پژوهشگران و دستاندرکاران تهیه و ساخت فیلم و سریالهای جنگ یاری رساند.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را در بالای صفحه ببینید.
صحت روایات تاریخی و حلاوت نهفته در آنها، ارتباط مستقیمی با اصحاب قلم دارد. نویسندگان ذهن و زبان تاریخ هستند و نوشتههای آنان درباره یک واقعه به بایگانی تاریخ سپرده میشود تا سالها و بلکه قرنها بعد، نسلی جویای دانستن، آنها را از ضمیر تاریخ بیرون بکشد.
در آستانه قرن بیست و یکم میلادی، سرزمین ایران شاهد دو واقعه بزرگ بود. این دو واقعه یکی پیروزی انقلاب اسلامی ایران و دیگری جنگ هشتساله عراق علیه ایران است.
از آنجا که ساخت فیلم و سریال از روی آثار مکتوب به مراتب تاثیرگذارتر از مطالعه کتاب است در این اثر سعی شده داستانهای گنجانده شود که قابلیت تبدیل شدن به فیلم و سریال را داشته باشد شاید که در آینده شاهد ساخت آثار نمایشی دفاع مقدس متعددی از روی این داستانها باشیم.
شکلگیری ادبیات داستانی جنگ، تابع قوانین و برنامهریزی خاصی نبود. هیچ سازمان و نهادی را نمیتوان طراح و حامی چنین ادبیاتی نامید. ادبیات جنگ نخست کاملاً خودجوش و پراحساس پا گرفت و بعدها قوام و انسجام لازم را به دست آورد. ادبیات داستانی دفاع مقدس را میتوان به دو دورۀ زمان جنگ و زمان پس از جنگ تقسیم و شکل و محتوای آنها را بررسی کرد. ادبیات دفاع مقدس در دوران جنگ خودجوش بود و اغلب به دست کسانی شکل گرفت که تجربۀ کافی در کار نوشتن نداشتند، به همین دلیل داستانهای باقی مانده از آن دوران از استحکام ادبی لازم برخوردار نبود. مرحوم احمد محمود تنها نویسندۀ پیشکسوتی بود که با نوشتن رمان «زمین سوخته» وقایع مهم آغاز جنگ در مناطق جنوبی کشور از جمله شهر اهواز را به تصویر کشید و به غیر از او نویسندگان باتجربۀ دیگر قدمی در اینباره برنداشتند. اما نویسندگان جوان علاقمند به انقلاب اسلامی که عمدتاً خود جزء رزمندگان بودند، نخست نوشتن داستان کوتاه و بعدها نوشتن رمان را سرلوحۀ کارهای خویش قرار دادند. مضمون اغلب این داستانها، حوادث جبهههای جنگ و مستند به شنیدهها و دیدههای نویسندگان آنها بود. بنابراین برخورد احساسی با جنگ، شعارزدگی، سطحینگری و بیتوجهی به مبانی ساختاری و ادبی را باید از ویژگیهای آثار این دوره از ادبیات دفاع مقدس دانست. اما هرچه رمان میگذشت و به پایان جنگ نزدیکتر میشدیم، شاهد استحکام نسبی ادبی و پرهیز از برخوردهای احساسی و شعارزدگی در داستانهای جنگ بودیم.
ایثار، شهادتطلبی، تکلیف دینی برای دفاع از انقلاب و اسلام، عشق و علاقه به مبانی دینی و رهبر انقلاب اسلامی و مقدس بودن مسئله دفاع از جمله مفاهیم رایج ادبیات دوران جنگ بود.
دورۀ دوم دورۀ کوشش و تلاش نویسندگان در خلق آثار برتر بود. در دوران بعد از جنگ نیز ادبیات دفاع مقدس در قالب داستان، خاطره، شعر، روزشمار جنگ و تولید فیلم سینمایی با موضوع جنگ ادامه یافت.
داستانها اغلب از داستان کوتاه دوران جنگ به رمان و داستان بلند تغییر یافت و در آثار این دوران علاوه بر جبهه به پشت جبهه نیز پرداخته شد. موضوع اسیران آزادشده جنگ یعنی آزادگان سرافراز و مسائل جانبازان و خانواده معظم شهدا از دیگر موضوعات مهم دوران بعد از جنگ است و نویسندگان بدون دغدغه خاطر، ویرانیها و مصائب جنگ را نیز مورد توجه قرار دادند.
زن، جنگ،امید؛ سرود اروندرود، سر بر شانۀ ستاره، به خاطر پرندهها، برخورد، زیر درخت آلبالو، ارمیا، آخرین سوار سرنوشت، دور گردون، اگر باز آیی، خواب سبز عشق، گنجشکها بهشت را میفهمند، داستان مهر سرخ، در جستجوی من، نشانههای صبح، ریشه در اعماق، مهمان مهتاب، گلهای یخی، در همسایگی ما، کودکیهای زمین، سبور، به جای دیگری، چشمانم زنده است، زخمدار، پرندۀ مهاجر، سفر به گرای 270 درجه، دل فولاد، سید خندان، یه شب ماه میآید، چشمهای روشن، طالع بازیافته، رقص در دل آتش، نیمههای فراموشی، زخمه، گلاب خانم، نخلهای بیسر، بادۀ کهن، اسیر زمان، ثریا در اغما، زمستان 62، جنگی بود و جنگی نبود، دوشنبههای آبی ماه، جنگی که بود، محاق، طلوع در مغرب، مدار جنون، نقش پنهان، زمین سوخته، باغ بلور، نه آبی نه خاکی، ملاقات در شب آفتابی، دیار آشنا، باغ بهشت و خاک سرخ عناوین رمانها و داستانهایی هستند که در این کتاب خلاصهای از آنها همراه با تحلیل کوتاهی از آنها آورده شده است.
پربازدید ها بیشتر ...
گزارشهایی دربارۀ مختصر عملیاتی در جنوب ایران: رویارویی نظامی بریتانیا و ایل قشقایی در بهار و تابستان 1918 م/ 1336 هـ.ق
سر پرسی سایکس، کلنل ای.اف. اورتون و دیگرانآنچه در این کتاب آمده، مجموعهای از گزارشهای فرماندهان بریتانیایی رشتهعملیاتی است که در بهار و تاب
منابع مشابه بیشتر ...
مقدمه بر خواندن بوف کور
محمد نظری، محمد خالوندیاین کتاب درآمدی است بر پژوهش در «جستجوی انسجام» در رمان «بوف کور»، بهدستدادن شرحی منسجم از روایتم
به جستجوی گلستان: نگاهی به قصههای ابراهیم گلستان
ناستین (آسیه) جوادیساختار کلی کتاب بدینصورت است که ابتدا به شرح مختصر قصه یا رمان پرداخته شده است؛ سپس شخصیتها به دو
نظری یافت نشد.