بررسی متون طنزآمیز عامیانۀ فارسی (گونهشناسی شخصیتها و کارکردهای داستانها)
خلاصه
این کتاب پژوهشی است که به تحلیل متون طنزآمیز اواخر دهۀ 1340 تا اوایل دهۀ 1350 پرداخته است.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را در بالای صفحه ببینید.
این کتاب در چهار بخش اصلی و دو پیوست تنظیم شده است. در بخش نخست بیشتر به ضرورت توجه به طنزهای عامیانه برای ساخت برنامههای رادیویی و تلویزیونی پرداخته و در بخش دوم ابتدا به تعاریف و دیدگاههای مختلف درباره طنز پرداخته و سپس روش مورد بررسیشان را شرح دادهاند. ریختشناسی قصهها که باعث شناختهشدن ولادیمیر پراپ روسی شد، روشی است که در این کتاب کاربردش نشان داده شده است. ولادیمیر پراپ در این روش تلاش کرد تا خویشکاریهای قصههای پریان را نشان دهد و بدین روش، ثابت کند که فارغ از نامها و القابی که در این قصهها رایج است، هر شخصیت در جریان داستان دارای خویشکاری یا کارکردی خاص است و همه قصههای پریان در این خویشکاریها به یکدیگر شبیهاند. او نهایتاً پس از بررسی و تطبیق قصههای پریان موفق شد 31 کارکرد و هفت شخصیت را شناسایی کند. نویسندگان با این توجیه که چنانچه سازندگان برنامههای رادیویی و تلویزیونی بتوانند خویشکاریهای شوخی عامیانه و طنز ایرانی را بشناسند، میتوانند تعداد بسیار زیادی داستان برای نگارش فیلمنامه و... بیافرینند، این روش را برگزیدهاند.
در بخش سوم نویسندگان توضیح دادهاند که ارائه یک گونه کارکرد برای همه داستانهای شوخی و طنز ایرانی ممکن نیست و بنابراین ابتدا باید داستانها را دستهبندی کرد و سپس برای هر دسته، خویشکاریها یا کارکردهایش را برشمرد. از همین رو داستانهای طنز را به پنج دسته کلی تقسیم کردهاند: «داستانهایی که در آنها شخصیت رند، شخصیت سادهلوح را فریب میدهد؛ داستانهایی که شخصیت سادهلوح حایش را به شخصیت هوشیار میدهد که دیگر از رند فریب نمیخورد؛ داستانهایی که شخصیت سادهلوح بدون حضور رند، خودش دست به کارهای ابلهانه میزند، داستانهایی که موضوعات متلکپرانیها، جملات قصار و رویدادهای خندهدار در مرکز توجه آنها قرار دارند و بالاخره سایر داستانها که با وجود تعداد نسبتاً زیاد آنها، نه در دستههای چهارگانه بالا میگنجیدند و نه امکان در نظر گرفتن دسته جداگانهای برای آنها بود».
رندهای این داستانها به چند گروه شهری و بازاری، دزدان، زنان، ملامکتبیهای قدیم و فرصتطلبان تقسیم شده و داستانهای مربوط به هر گروه، جداگانه بررسی و تجزیه (به کارکردایش) شده است.
بخش چهارم، زمینه اجتماعی این داستانها را تحلیل کرده است. در ابتدا به مواردی همچون زمان و مکان داستانها، شخصیتهای افراد، موقعیتها و اعمال؛ منشأ طنزها و... پرداخته و در بخش دیگر، چند داستان طنز مشهور از بین این داستانها را برگزیده شده تا شرایط اجتماعی آن زمان از خلال این داستانها به اختصار شرح داده شود.
پیوست نخست کتاب شامل برخی داستانها است که به باور نویسندگان طنز نبوده و به اشتباه یا بر اساس تفاوت مفهوم طنز در آن زمان با دوره حاضر در بین این اسناد قرار دارد و پیوست دوم نیز تطبیق داستانهای شوخی کتاب اولریش مارزلف است با طنزهای این کتاب.
فهرست مطالب کتاب بدین ترتیب است:
فصل اول: کلیات پژوهش
فصل دوم: مبانی نظری
فصل سوم: طبقهبندی و تحلیل داستانها
فصل چهارم: زمینۀ اجتماعی متون طنزآمیز
پیوستها
پربازدید ها بیشتر ...
گزارشهایی دربارۀ مختصر عملیاتی در جنوب ایران: رویارویی نظامی بریتانیا و ایل قشقایی در بهار و تابستان 1918 م/ 1336 هـ.ق
سر پرسی سایکس، کلنل ای.اف. اورتون و دیگرانآنچه در این کتاب آمده، مجموعهای از گزارشهای فرماندهان بریتانیایی رشتهعملیاتی است که در بهار و تاب
نظری یافت نشد.