معرفی کتاب

در این کتاب سعی شده با بهره‌گیری از منابع و مستندات اسپانیایی‌زبان نشان داده شود محققان و اندیشمندان این زبان، چه میزان به تأثیرات ایرانی، اسلامی و شرقی اذعان داشته‌اند.

ادبیات غنی فارسی از دیرباز مورد توجه ادیبان و شاعران و مترجمان اقصی نقاط عالم قرار گرفته است، به طوری که با کاوشی در آثار نویسندگان و شاعران دیگر کشورها می‌توان شاهد تأثیرات ادب فارسی در آنها بود. مطالعۀ ادبیات ایران و اسپانیا با توجه به روابط فرهنگی دو کشور، نشان‌دهندۀ تشابهات بسیاری است که حاکی از تأثیرپذیری ادبیات اسپانیا از ادبیات شرقی اسلامی و ایرانی است. چنان‌که بعد از پایان حکومت درخشان اسلامی در اسپانیا و شروع کشورگشایی در قارۀ آمریکا، تبادلات فرهنگی تا دوردست‌ها رسید. به‌طوری که شاهد تأثیر ادبیات فارسی در نویسندگان صاحب‌نام دنیای جدید، چون خورخه لوئیس بورخس و روبن داریو و بسیاری دیگر هستیم.

در این کتاب سعی شده با بهره‌گیری از منابع و مستندات اسپانیایی‌زبان نشان در حد امکان مشخص شود محققان و اندیشمندان این زبان، چه میزان به تأثیرات ایرانی، اسلامی و شرقی اذعان داشته‌اند. در فصل اول این کتاب با عنوان «مروری بر تاریخ اسپانیا»، تاریخ اسپانیا در دوران درخشان اسلامی به اختصار مرور می‌شود و در پی آن تأثیر فرهنگ شرقی ـ اسلامی که متضمن تمدن ایرانی نیز هست، بررسی می‌شود. در همین فصل بخش کوتاهی نیز به روابط میان ایران و اسپانیا اختصاص داده شده است که به قرن‌ها قبل بازمی‌گردد.

در فصل دوم «قرون وسطا: قرن دهم تا پانزدهم»، به بررسی آثار ادبیات اسپانیا در این دوران پرداخته می‌شود و تأثیر فرهنگ و ادب ایرانی در این آثار جستجو می‌شود. ادبیات مکتوب اسپانیا حدوداً از پایان قرن دهم و اوایل قرن یازدهم میلادی آغاز شد که این آغاز نیز از تأثیرات هم‌زیستی فرهنگ اسلامی با مسیحی دور نبوده است. چه بسا مواردی نیز در ادبیات شفای این سرزمین دیده می‌شود که بیانگر تأثیرپذیری از ادبیات اسلامی و ایرانی‌اند. ادبیات مکتوب این دوران با تصنیفاتی به نام خارچاس‌ها و موشحات آغاز شد و اثر حماسی برجسته‌ای چون «آواز آقای من (میو سید)» به نگارش در آمد.

«ادبیات عصر طلایی و دوره روشنگری» عنوان فصل سوم این کتاب است که دربرگیرنده ادبیات اسپانیا از قرن شانزدهم تا اوایل قرن نوزدهم است و تأثیر ادبیات فارسی بر آن در این دوران بررسی شده است. از کالدرون دلا بارکا، که در «زندگی رؤیاست» تأثیرپذیری خود از اثر عظیمی چون شاهنامۀ فردوسی را به خوبی نشان می‌دهد، تا سان خوان دلاکروز که شیفتۀ مولانا شده بود، همگی از برجسته‌ترین ادیبان این دوره به حساب می‌آیند.

در فصل چهارم این کتاب نیز تأثیر ادبیات فارسی بر ادبیات اسپانیا «از قرن نوزدهم تا قرن حاضر» بررسی می‌شود. در این بخش از توجه رمانتیست‌ها و مدرنیست‌ها و دیگر شاعران و ادبیان معاصر اسپانیا به ادبیات فارسی سخن گفته خواهد شد. در این بخش آثاری از شاعرانی چون فردریکو گارسیا لورکا گرانادایی، که مجذوب حافظ شده بود، تا خوان رامون خیمنس، مسحور سعدی، سخن به میان آمده است.

در فصل پنجم تأثیرات ادبیات فارسی در ادبیات کشورهای آمریکای لاتین بررسی می‌شود. در ادبیات جوان آمریکای لاتین نیز نویسندگان و شاعرانی نیز آثاری تحت تأثیر ادبیات فارسی خلق کرده‌اند. خورخه لوئیس بورخس از نام‌آوران ادبیات جهان، به طور شگفت‌انگیزی محسور ادبیات شرقی و اسلامی و همچنین ایرانی بوده است. خولیو کورتاسار آرژانتینی از خاطرات سفر خود به ایران می‌گوید و مجذوبیت خود را به خوبی بیان می‌کند. حتی تأثیر عمر خیام در کشوری مانند بولیوی که چنان شهرتی نداشته است، تحسین‌برانگیز است.

فهرست مطالب کتاب بدین ترتیب است:

فصل اول: مروری بر تاریخ اسپانیا

فصل دوم: قرون وسطا: قرن تا قرن پانزدهم

فصل سوم: عصر طلایی و دورۀ روشنفکری

فصل چهارم: از قرن نوزدهم تا عصر حاضر

فصل پنجم: ایران و ادبیات آمریکای لاتین