زبان زازا (دیمیلی)
خلاصه
دیمیلی از زبان¬های ایرانی بخشی از زیر شاخۀ هند و ایرانی است که خود ریرمجموعۀ زبانهای هند و اروپایی قرار میگیرد. این زبان در خاور مرکزی ترکیه صحبت میشود که گویا نزدیک یک میلیون نفر به این زبان سخن میگویند.معرفی کتاب
دیمیلی از زبانهای ایرانی بخشی از زیر شاخۀ هند و ایرانی است که خود ریرمجموعۀ زبانهای هند و اروپایی قرار میگیرد. این زبان در خاور مرکزی ترکیه صحبت میشود که گویا نزدیک یک میلیون نفر به این زبان سخن میگویند.
ترکان و کردهای کرمانج که در همسایگی دیمیلیزبانها زندگی میکنند به این زبان «زازا» میگویند. مهمترین پژوهش دربارۀ این زبان بر مبنای کار میدانی است که در آغاز این سده از سوی اوتّو مان صورت گرفت که پس از مرگ نویسنده آن را کارل هادانک ویرایش و منتشر کرد.
زازاها، کِرد، کیرمانج و دیمیلیان مردمی از نژاد ایرانی هستند که زبان بومی آنها زازاکی است که سکونتگاه آنها در خاور ترکیه است. اینان در درجۀ اول در استانهای خاوری ترکیه مانند آدی مایان، آق سرای، بت من، بینگول، دیار بکر، اله زریق، ارزروم، ارزنجان، گوموش خانه، کرس، ملطیه، موس، سانلی اورفه، سیواس و تونجلی زندگی میکنند.
در حالی که تقریباً همۀ زبانشناسان معتقدند زازا گویش کرمانچ نیست، بلکه بیشتر به زبانهایی نظیر کردی سورانی و گیلکی نزدیک است؛ با این حال موافقند زازاها و کرمانجها وحدت فرهنگی ـ قومی بنا نهادهاند و لودویگ پاول یادآور میشود اصل فرهنگی ـ قومی جنبۀ قطعی برای پرسش دربارۀ هویت قومی گویندگان زازایی (زازاکی) دارد.
بررسیهای زبانشناسان نشان میدهد دیمیلها/ زازاها ممکن است از سواحل جنوبی دریای خزر مهاجرت کرده باشند. برخی از ایشان خود را دیمیلی مینامند که همچنین دلالتگر گروهی از مردمان در استان گیلان (منطقۀ دیلمان) میشود. برخی از زبانشناسان واژۀ دیمیلی را با دیلمیان در کوهستانهای البرز نزدیک ساحل دریای خزر مرتبط میدانند و بر این باورند که دیمیلها/ زازاها از دیلمان به باختر مهاجرت کردهاند. امروزه زبانهای ایرانی که در جنوب ساحل دریای خزر صحبت میشود که همچنین زبانی خزری / کاسپین هم خوانده میشود، دربردارندۀ سنگسری، مازندرانی، تاتی، سمنانی و تالشی میشود که از نظر دستور زبان و واژگان بسیار به دیمیلی / زازایی نزدیکاند؛ این مسئله استدلال مهاجرت دیمیلها / زازاها را از جنوب دریای خزر به آناتئولی خاوری اثبات میکند. دیمیلها/ زازاها همچنین در منطقۀ نزدیک قوم ایرانی دیگر ـ کردهای کرمانج ـ زندگی میکنند.
این کتاب در شش فصل بدین ترتیب به نگارش درآمده است:
پیشگفتار از فریدون جنیدی
مقدمه
اصطلاحات روزمره
واژگان طبقهبندی شدۀ زازا
ساختار جملهها
واژهنامۀ زازا / دیمیلی
صرف افعال در زبان زازا / دیمیلی
پربازدید ها بیشتر ...
گزارشهایی دربارۀ مختصر عملیاتی در جنوب ایران: رویارویی نظامی بریتانیا و ایل قشقایی در بهار و تابستان 1918 م/ 1336 هـ.ق
سر پرسی سایکس، کلنل ای.اف. اورتون و دیگرانآنچه در این کتاب آمده، مجموعهای از گزارشهای فرماندهان بریتانیایی رشتهعملیاتی است که در بهار و تاب
نظری یافت نشد.