زبدة الحقایق
خلاصه
زبدة الحقایق از مهمترین متنهای مکتوب عرفانی و فلسفی اسلامی ـ ایرانی است که در سطح والایی از ادبیات منثوری قرار دارد که ایرانیان به زبان عربی تألیف کردهاند. این کتاب دربردارندۀ صد فصل است و از اینرو آن را «صد فصل» نامیدهاند.معرفی کتاب
زبدة الحقایق از مهمترین متنهای مکتوب عرفانی و فلسفی اسلامی ـ ایرانی است که در سطح والایی از ادبیات منثوری قرار دارد که ایرانیان به زبان عربی تألیف کردهاند. این کتاب دربردارندۀ صد فصل است و از اینرو آن را «صد فصل» نامیدهاند.
مؤلف زبدة الحقایق عین القضات همدانی است. وی حکیم و عارفی ایرانی است که در سرآغاز سدۀ ششم هجری در همدان به دنیا آمده و چون پدر و جدش از میانۀ آذربایجان بودهاند، به میانجی هم معروف بوده است. عین القضات در جوانی در شهر همدان به کسب علوم پرداخت و به زودی در ادب و حکمت و کلام مایۀ بسیار اندوخت و به سبب پرمایگی و تبحرش در فقه و حقوق اسلامی، عنوان قاضی و مدرس یافت و با وجود جوانی صاحب شهرت و نفوذ تمام گشت و به همین دلیل محسود فقیهان و متکلمان شد.
فلسفه و کلام آن روزگار طبع حقیقتجوی او را خرسند نکرد و به دنبال بحران فکری که حاصل مطالعهاش در فلسفه و کلام بود، گرفتار شکهایی شد؛ ولی آشناییاش با آثار امام محمد غزالی به ویژه احیاء العلوم او مایۀ زدودهشدن شکهایش شد و تحت تأثیر آثار او وی نیز مانند غزالی توانست از طریق تصوف راه حلی برای مشکلهایی که کلام و فلسفه پاسخی برای آنها نداشت بیابد.
عین القضات چندی بعد به خدمت بزرگپیران روزگار خویش مشرف شد و در عمل آیین سلوک پیشه کرد و طبق نوشتۀ بزرکان به شاگردی حکیم عمر خیام نیشابوری، احمد غزالی طوسی، صدرالمشایخ محمد حمویه و برکت همدانی و پیر او فتحۀ همدانی مفتخر شد. عین القضات با دادن دست ارادت بدین پیران، مانند ایشان در بیان عقیدههای خویش بیپروا شد و مورد بدگمانی متشرعان واقع گردید و فقیهان و متکلمان به تکفیر او پرداختند و نگارش زبدة الحقایق حاصل این دوران است.
این کتاب، کتابی است فلسفی که همدانی شهید خواسته است در آن چیزهایی را یاد کند که: «نگرۀ خردها دربارۀ دانایی نسبت به ذات و صفتهای خدای متعال و نسبت به ایمان به حقیقت پیامبری و به روز واپسین بدانها رسیده است».
موضوع کتاب عرفانی ـ فلسفی و دینی است: در علم به ذات و صفات خداوند و ایمان به حقیقت نبوت و امامت. این کتاب دارای یک مقدمه و صد فصل است (فصول این کتاب بسیار موجز است) عناوین بعضی از بخشها: 1.المؤمنون فی تصدیقهم بماجاءت به الرسل علی اربعه اقسام؛ استدلال علی القدیم بالحرکه و الاستدلال علی القدیم بالوجود؛ وجود الله و صفاته فی نظر عارف؛ اقسام الوجود و انواعه؛ صفات الله و اسمائه و... . نثر این کتاب جز در مقدمه که گاهی سجع به کار برده، ساده و بیتکلف است.
عین القضات هدف خود از تألیف این کتاب را دو چیز میداند: نخست: پاسخ دادن به نیاز شدید برادران؛ دوم اینکه این فصلها ذخیرهای باشند تا جوینده را از مهلکههای دانایی برکنار دارد.
پربازدید ها بیشتر ...
آوازهای ناخواندۀ قوی پیر تنهای مهاجر؛ ایلیا به روایت ایلیا در گفتگو با ایلیا فابیان
حسن شکاری و لیزا ویوارللیاین کتاب حاصل گفتگوی حسن شکاری و لیزا ویوارللی با ایلیا فابیان شاعر ایتالیایی است که ایلیا در این گف
مطالعات ادبی هرمنوتیک متنشناختی
مهیار علویمقدمتأویل و رویکرد هرمنوتیکی، باعث افزایش بهرهگیری هر چه بیشتر خواننده از ارزشهای شناختهنشدۀ متن میش
منابع مشابه بیشتر ...
از واردات و تقدیسات سهروردی تا سمینادهای آذرکیوان
ملیحه کرباسیاننیایشهایی در این کتاب از سه کتاب دو نویسندۀ ایرانی گردآوری شده است که هر دو پس از مهاجرت و در غربت
السیرة الفلسفیة و پارهایی از دو اثر دیگر (به همراه مدخل ابوبکر رازی از دانشنامه فلسفۀ استنفورد به قلم پیتر آدامسون)
ابوبکر محمد بن زکریای رازیترجمۀ «السیرة الفلسفیة» نخستین بار در سال 1315 منتشر شد و پس از آن تا کنون چند نوبت انتشار یافته است
دیگر آثار نویسنده
شکوی الغریب همراه رسالۀ حقیقت مذهب
عین القضات همدانیاین کتاب ترجمهای است از کتاب شکوی الغریب که مانند دیگر نوشتههای عین القضات، مشحون از تعبیرهای نغز
نظری یافت نشد.