معرفی کتاب

این گفتگو مربوط به تابستان سال 1344 است و در دو جلسه، جلسۀ اول در خانۀ فروغ و جلسۀ دوم در خانۀ شاملو برگزار شده است.

در این گفتگوها مهدی اخوان ثالث، احمد شاملو، فروغ فرخزاد، سهراب سپهری و همچنین محمود تهرانی (م.آزاد) حضور داشته‌اند. افزون بر این شاعران، حسن کامشاد، سیروس طاهباز و امین بنانی نیز شرکت داشته‌اند. شادروان گرداری لعل تیکو هندی‌تبار و استاد دانشگاه‌های برکلی و ایلی نویز آمریکا برگزارکننده و سؤال‌کنندۀ اصلی و در واقع طراح برگزاری این مصاحبه است.

خواننده این کتاب ـ چه شاعر باشد، چه ادیب، چه پژوهشگر و چه علاقمند به ادبیات و تاریخ ـ بدیهی است به تاریخ این مصاحبه و کسانی که در آن شرکت کرده‌اند ـ که زنده‌یادهایی برگزیده و بلندنام و صاحب سبک و از نخستین پیروان نیما یوشیج هستند ـ توجه دقیق خواهند فرمود. سال 1344 سالی است که فروغ بهترین مجموعۀ شعر خود «تولدی دیگر» را انتشار داده و اخوان برجسته‌ترین مجموعه‌های خود را تا آن زمان زمستان، آخر شاهنامه، از این اوستا و شاملو هوای تازه و باغ آینه، آیدا در آینه و سپهری هم سرگرم چاپ برترین اثر خود «حجم سبز است». این شاعران هر چند در آن زمان از شهرت سطحی و پشت ویترینی کسانی چون شادروان توللی و نادرپور برخوردار نبودند؛ ولی در نظر اهل شعر و ادب جدی و برتر مقامی داشتند که از آن پس تا به امروز هیچ‌کس به پای آنان نرسیده است. هر چهار نفر شاعر نوپرداز، پیرو نیما، با چهار فرم بیانی و محتوای شعری مستقل و متفاوت با دیگران، حتی استاد خودشان خواجه نیما.

محمود تهرانی (م.آزاد) در قسمتی از این گفتگو می‌گوید: من از طریق شاملو شروع کردم به شناختن نیما. واضح‌تر بگویم شاعرانی چون شاملو و اخوان از نیما شروع کردند و بعد از آن قوالب را شکستند و مستقل شدند. تأثیر نیما الآن به صورت مبهمی در ایران طرح شده، یعنی نمی‌توانیم انگشت بگذاریم و بگوییم اینجا نیما یوشیج تأثیر گذاشته؛ ولی نیما به طور کلی تأثیر گذاشته در ادبیات فارسی.

فهرست مطالب این کتاب بدین ترتیب است:

گزارش کار کتاب: مرتضی کاخی

پیش‌گفتار: علیرضا انوشیروانی و جانت اسمار

دیباچه: امین بنانی

مقدممه: گرداری لعل تیکو

جلسۀ اول

جلسۀ دوم