فرهنگ جامع اصطلاحات عرفانی با تکیه بر آثار ابن عربی
خلاصه
در این کتاب در آغاز تعریف واژه از لحاظ لغت بیان شده و غالباً پس از ذکر عقاید عرفانی مشهور به عقیدۀ ابن عربی پرداخته شده است.معرفی کتاب
در این کتاب افزون بر ذکر عقاید عرفا در همۀ واژهها سرانجام به ذکر اندیشۀ ابن عربی پرداخته شده اسا و این امر وجه تمایزی است که این نوشته را به گونۀ فرهنگ تطبیقی درآورده است که به طور کلی از سایر فرهنگهای عرفانی دیگر متمایز کرده است. به ویژه آنکه ابن عربی در بعضی واژهها نیز نظر خاصی داشته و حتی در بعضی واژهها چون عذاب، مجوسیت و .. با نظریات عمومی عرفا اختلاف دارد. این نوشته بیانگر افکار عرفای مشهور و به ویژه ابن عربی است که در قالب اشعار و متون معقّد و دور از ذهن بیان شده است، به گونهای که درک مطلب را دشوار نموده است.
در افکار ابن عربی تضادی به چشم میخورد. در بعضی مواقع از بیم دشمنان خود وحدت وجود و اتحاد را نفی میکند. آنگاه باز در مواضع دیگر به آن اقرار میکند و گاه برای آنکه اصل اندیشۀ خود را از نااهلان مستور دارد، به رمز و اشاره سخن میگوید: بدان که اهل الله، اشاراتی را که به کار میبرند، برای خود وضع نکردهاند، آنها حق را آشکارا میدانند.
این اصطلاحات وضع شده تا کسانی که از حال و قال اهل حق آگاه نیستند، گرد آنها نگردند. تا مبادا چیزی بشنوند که تا آن وقت نشنیده باشند و اهل حق را منکر شوند و بدین سبب به عقوبت خدای تعالی گرفتار آیند؛ ولی به طور کلی بعید نیست که ابن عربی در قضیۀ وحدت وجود، خود در تردید بوده است. از آنجا که خود گوید: صوفی میخواهد از شدت تنزیه، خدا را از عالم جدا کند و توانش نیست و میخواهد از شدت قرب، عین عالمش داند و میسرش نگرداند. شاید دربارۀ خدا دو نظریه وجود داشته باشد: «نظریۀ نخستین همان خدایی باشد که در قرآن آمده است و در آغاز فتوحات مکیه از آن سخن گفته، خدایی که از حلول و اتحاد مبری است؛ دیگری خدایی است که نه او را صفات است و نه علاقه و آن هر چیزی ات که لباس وجود پوشیده و عین مخلوقات است».
در این کتاب در آغاز به تعریف واژه از لحاظ لغت پرداخته شده و غالباً پس از ذکر عقاید بعضی از عرفای مشهور، عقیدۀ ابن عربی با تجزیه و تحلیل و بیان خاص خود بیان شده است. از سوی دیگر این کتاب که به نام فرهنگ اصطلاحات عرفانی ابن عربی عنوان شده است، تنها یک فرهنگ سادهای نیست که با تعریف لفظی و شرح مختصری بسنده شود، با آنکه در بعضی واژهها به شرح بیشتری نیاز نیست و با ذکر اجمالی موضوع، خواننده مطلب را درک خواهد نمود؛ ولی در بعضی موضوعات عرفانی و مذهبی و علمی دیگر چون ابلیس، نور، خلقت، ولایت، نبوت و امثال اینها که به شرح بیشتری نیاز است، از کتب و رسائل ابن عربی استفاده شده است یا قسمتی از کتاب کلاً بیان شده است تا موضوعات مطروحه با یک نوع بلاغت عرفانی و ادبی و ظرافت خاصی با کمال جذابیت معنوی و عرفانی خود در اذهان خوانندگان جای گیرد به طوری که موضوع را کاملاً دریابند.
با توجه به اینکه این کتاب در قالب اشعار و متون عارفان و عالمان که بیشتر با عبارات مکنی و معقّد بیان شده و به ویژه اشعار آن دربردارندۀ معانی بعید و کنایات و تعقیدات لفظی و معنوی و تا حدی دور از فهم است، هر چند اندیشه در معیارهای فلسفی و علمی و عرفانی قرار بگیرد، باز با توسعۀ مفاهیم همهجانبه کلام عمیق ابن عربی هیچگاه نمیتوان حق مطلب را ادا کرد و اشعار را بدانگونه که سزاست معنی نمود.
پربازدید ها بیشتر ...
ایل بختیاری در دورۀ قاجار
آرش خازنیموضوع این کتاب تأثیر متقابل حکومت و ایل در حاشیۀ ایران در دورۀ قاجار است. بررسی تاریخ اتحادیۀ ایلی ب
قصۀ ما به خر رسید: خر و خرپژوهی در شعر فارسی
غلامعلی گرایی، زهراسادات حسینیخرپژوهی در شعر طنز فارسی یکی از زمینههای طنز بوده که باید بهجد مورد تحقیق و پژوهش قرار میگرفت. نو
منابع مشابه بیشتر ...
جواهر التصوف
یحیی بن معاذ رازیکتاب «جواهر التصوف» از آثار یحیی بن معاذ رازی است که به زبان عربی پیرامون برخی از مباحث عرفانی و اخل
عبدالقادر گیلانی: زندگی، آثار، دیدگاهها
دلاور گورراین کتاب توسط یکی از اندیشمندان مسلمان کشور ترکیه به رشتۀ تحریر درآمده است. جمعآوری و ارائۀ مشخصات
نظری یافت نشد.