۲۰۸۸
۰
جدال عقل و اسطوره در یونان باستان

جدال عقل و اسطوره در یونان باستان

پدیدآور: پژمان گلچین ناشر: نگاه معاصرتاریخ چاپ: ۱۳۹۳مکان چاپ: تهرانتیراژ: ۱۱۰۰شابک: 5_80_5747_600_978تعداد صفحات: ۳۹۱

خلاصه

این اثر تلاشی است در حیطه شناسایی موضوعی به نام تاریخ عقل با رویکرد «پدیدارشناسانه». به طوری که با پیشروی بر روی مضامین ناشناخته و استفاده از روش تحلیلی ـ تاریخی تلاش می‌كند تا به کرانه‌های حقیقت نزدیک شود.

معرفی کتاب

این اثر تلاشی است در حیطه شناسایی موضوعی به نام تاریخ عقل با رویکرد «پدیدارشناسانه». به طوری که با پیشروی بر روی مضامین ناشناخته و استفاده از روش تحلیلی ـ تاریخی تلاش می‌كند تا به کرانه‌های حقیقت نزدیک شود.

این اثر هرگز نمی‌خواهد جایگاه شکل‌یافتۀ عقل را به عنوان یک امر قابل بررسی خوانش کند، بلکه قصدش مراجعه به کمی پیش‌تر و خوانش ریشه‌های شکل‌گیری چنان وضعیت عقلانی است که عموماً از عناصر فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و به طور کلی عوامل اسطوره‌ای پیش از خود وامدار بوده است. این اثر تلاشی است در حیطه شناسایی موضوعی به نام تاریخ عقل با رویکرد «پدیدارشناسانه»، به طوری که با پیشروی بر روی مضامین ناشناخته و استفاده از روش تحلیلی ـ تاریخی تلاش می‌کند تا به کرانه‌های حقیقت نزدیک شود. این کتاب با نگاهی به دغدغه چگونگی واردشدن مدرنیته به زندگی روزمره، در توجه به مفاهیم برای رویکرد فلسفی اثر اهمیت قائل شده و در همین مسیر پیش رفته است. پروژه اصلی کتاب، غایت انسان بوده و کل ساختار تحقیق در این زمینه است. در این پروژه افزون بر استفاده از عرصه‌های مختلف اجتماعی بحث انسان‌شناسی نیز مورد توجه قرار گرفته است. در این بحث سؤال‌هایی مانند، انسان کیست؟ چیست؟ چه می‌کند؟ و محدوده عمل انجام او در طبیعت چیست؟ مورد بررسی قرار می‌گیرد.

بخش‌های مختلف انسان‌شناسی که در راستای این پروژه بررسی شده، دربردارندۀ انسان‌شناسی کودک که به بحث‌های ابتدایی وجود انسان و زندگی فرد می‌پردازد، انسان‌شناسی جوامع ابتدایی، انسان‌شناسی اجتماعی که از پتانسیل‌های مختلف انسان در جوامع و عرصه‌های مختلف و تبدیل این توانایی‌ها از قوه به فعل سخن به میان می‌آورد.

در این بخش به مبحث توسعه‌یافتگی شهرها، به ویژه شهر «آتن» در «عصر آرکائیک» پرداخته شده است. جامعه‌های توسعه‌یافته جامعه‌هایی هستند که کیفیت‌های بیشتر را برای کمیت‌های بیشتر نگه می‌دارند. از جمله جامعه‌های توسعه‌یافته مورد بررسی در این کتاب، می‌توان به آتن در عصر آرکائیک، ایران در عصر عباسیان و روم غربی «اسکولاسیک‌ها» اشاره نمود.

فصل اول کتاب با عنوان «بررسی نحوه شکل‌گیری یونان باستان» دربردارندۀ موقعیت جغرافیایی یونان باستان، اقوام جدید و اقوام ساکن، توجه به عرصه‌های زیست‌محیطی و اقتصادی است که هر کدام به تنهایی وضعی فلسفی را ایجاد می‌کند. در فصل دوم «عصر اسطوره‌های یونان» بررسی قرار می‌شود که به ترتیب شامل تعریف اسطوره، اسطوره‌پردازان یونانی، شخصیت‌های اسطوره‌یی در یونان باستان، مفاهیم اسطوره‌یی در اساطیر، افسانه آفرینش، خدایان، انسان، قهرمانان، شیئ ممنوعه، مرگ، طبیعت و تقدیر است. فصل سوم این کتاب با عنوان «آغاز عصر لوگوس‌باوری و شکل‌گیری لوگوس» به تفسیر آغاز عصر لوگوس و شکل‌گیری آن پرداخته است. این فصل شامل بخش‌هایی مثل تعریف لوگوس، تاریخچه لوگوس و گروه‌های فکری در آن است.

فصل آخر این کتاب با عنوان «بررسی لایۀ میانی دانش در یونان باستان» دربردارندۀ موضوعاتی مانند بررسی لایه‌های میانی دانش در یونان که همان مفصله است، بررسی‌ تحولات در لایه میانی دانش در یونان باستان، شکل‌گیری دولت در شهرها، مفهوم شهروند و شکل‌گیری دولت و حکومت، قانون و سولون به عنوان اولین قانون در عصر جدید است. از جمله بخش‌های دیگر این فصل می‌توان به بررسی مجدد شهروند و نسبت آن با دولت در یونان، شکل‌گیری روابط و مناسبات اقتصادی جدید، توسعه علم پزشکی و شکل‌گیری فرد واحد، شکل‌گیری علم نجوم و استدلال برای قاعده مندی کیهان، شکل‌گیری مفاهیم جدید در نگارش «شهر قدم و شهر جدید، تراژدی و کمدی، سبک نگارش تاریخ‌نگاران» اشاره کرد.

در این تحقیق حتی‌المقدور از استفادۀ واژۀ «عقل» به جای «لوگوس» خودداری شده است؛ زیرا عقل به معنای یونانی و فلسفی‌اش مبحثی است که به طور مشهود در یونان نزد ارسطو شکل گرفته است و فیلسوفان قبل کمتر چنین به مسئله اندیشیده‌اند.

عصر موردنظر در این تحقیق عصر پسااسطوره‌ای و پیشالوگوسی است، یعنی دوره‌ای که دربردارندۀ اندکی از اواخر دوران اسطوره‌گرایی شده و کمی از اوایل عصر لوگوس‌باوری را دربرگرفته است. بنابراین با اینکه هم اثری از اساطیر در این تحقیق مشهود است و هم اثری از اندیشه‌های پیشاسقراطیان؛ اما موضوع اصلی در عین حالی که هر دوی اینهاست، هیچ کدام از این دو را شامل نمی‌شود.

فهرست مطالب این کتاب بدین ترتیب است:

فصل اول: بررسی نحوۀ شکل‌گیری یونان باستان: موقعیت جغرافیایی یونان باستان، اقوام جدید و اقوام ساکن قبلی، همسایگان یونان باستان، منابع اقتصادی اولیه و کسب و کار یونان باستان، آغاز نشانه‌های شکل‌گیری یونان فلسفی.

فصل دوم: عصر اسطوره‌ای یونان: تعریف اسطوره، شخصیت‌های اسطوره‌ای در یونان باستان، مفاهیم اسطوره‌ای در اسطوره‌های یونان باستان.

فصل سوم: آغاز عصر لوگوس‌باوری و شکل گیری لوگوس: تعریف لوگوس، تاریخچۀ تحولات مفهومی لوگوس، گروه‌های فکری موجود در آن عصر، انواع لوگوس.

فصل چهارم: بررسی لایۀ میانی دانش در یونان باستان: بررسی تحولات در لایۀ میانی دانش در یونان باستان، مفهوم شهروند و شکل‌گیری دولت و حکومت، قانون یا نوموس و سولون به عنوان اولین قانون‌گذار عصر جدید در یونان، بررسی مجدد مفهوم شهروند و نسبت آن با دولت شهر، شعر قدیم و شعر جدید، تراژدی و کمدی، تاریخ‌نگاری و تاریخ‌نگاران، چرخش نگرگاه از میتوس به لوگوس، نتیجۀ نهایی.

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

شکونتلا

شکونتلا

کالی داسه

جهانیان کالی داسه را به نام شاعر «شکونتلا» می‌شناسند. هندیان همواره خود شیفتۀ این اثر بوده‌اند؛ چه د

منابع مشابه بیشتر ...

جعبۀ پاندورا: دگرگونی‌های یک نماد اسطوره‌ای

جعبۀ پاندورا: دگرگونی‌های یک نماد اسطوره‌ای

دورا پانوفسکی، آروین پانوفسکی

این کتاب دربارۀ شخصیت اسطوره‌ای جذابی است که از گذشته‌های دور تا به امروز به حیات خود ادامه داده و ا

اصول الهیات: ترجمه از یونانی به انضمام متن یونانی و شرح دادز

اصول الهیات: ترجمه از یونانی به انضمام متن یونانی و شرح دادز

امیرحسین ساکت

این کتاب پس از «تاسوعات» فلوطین، مهم‌ترین رسالۀ نوافلاطونی است که باقی مانده است و البته نظم و ترتیب