معرفی کتاب

گفت‌وگوها را در داستان چگونه بنویسیم؟ شکسته یا ناشکسته؟ اگر می‌شکنیم، چقدر بشکنیم؟ آیا یگانه راه شکسته‌خوانی شکسته‌نویسی است؟ کدام یک بهتر به شکسته‌خوانی راه می‌برد؟ نگارنده در این کتاب کوشیده تا حد معینی از شکسته‌نویسی را با استفاده از قواعد ساخت هجا  در زبان فارسی قانون‌مند کند.

گفتار با نوشتار تفاوت دارد و اگر نویسنده یا مترجم بتواند نحو گفتار را تشخیص دهد و آن را در نوشتۀ خود بیاورد، خواننده به هنگام دیالوگ‌ها، مشکل چندانی در شکسته‌خواندن کلمات ندارد. شکستگی بیشتر ئر ناصر دستوری، یعنی در عناصر پربسامدتر زبان روی می‌دهد. شکسته‌شدن واژه‌های گفتاری در زبان‌های دیگر خیلی کمتر از زبان فارسی است. در ترکی نیز کلمات به هنگام گفت‌وگو تغییر می‌کنند.

یکی از حدهایی که می‌توان برای شکستن واژه‌ها گذاشت، بازیابی واژه در نگاه اول است. واژه‌ای که در نگاه اول بازشناسی نشود، خواننده را در همان موضع جمله نگه می‌دارد و نمی گذارد جلوتر برود. برخی از هواداران شکسته‌نویسی می‌گویند خواننده به‌هرحال واژۀ مورد نظر را خواهد خواند.

یکی از مطمئن‌ترین روش‌ها برای نویسندگانی که می‌خواهند در بخش‌های گفت‌وگویی نوشته‌شان بدن شکستن کلمات، نحو گفتاری به کار ببرند، آن است که ابتدا گفت‌وگوها را شکسته عیناً همان‌گونه که تلفظ می‌شوند، بنویسند و سپس کلمات آن را از شکسته به ناشکسته تبدیل کنند. نکتۀ مهم در شکسته‌خوانی، توانایی خوانندگان خبره در خاموش‌خوانی و شکسته‌خوانی است.

شکسته‌نویسی یا آوانویسی دقیق تلفظ واژه‌ها جایی اهمیت دارد که نویسنده یا مترجم بخواهد خواننده‌اش گفت‌وگوها را شکسته بخواند. اگر قصد نویسنده یا مترجم این باشد که خواننده لفظ قلم بخواند، شکسته‌نویسی منتفی است.

در فصل چهارم این کتاب، نمونه‌هایی از گفت‌وگو، به قلم چند نویسنده و مترجم آمده است و مشاهده می‌شود که گرایش به شکستن واژه‌ها در نویسندگان ایرانی بیشتر از مترجمان است که علت این موضوع احتمالاً ارتباط مستقیم نویسنده با خواننده است. نویسنده‌ای که کلام شکسته به کار می‌برد، آگاهانه به این کار مبادرت می‌ورزد؛ به عبارت دیگر اصرار دارد که خواننده‌اش شکسته بخواند؛ اما مترجم کلام را از دیگری می‌گیرد و به خواننده منتقل می‌کند و به نظر می‌رسد در کلامی که متعلق به دیگری است، کمتر می‌توان در آن دخالت کرد.

فهرست مطالب این کتاب بدین ترتیب است:

فصل اول: طرح مسئله و یافتن قاعده

فصل دوم: چه واژه‌هایی را باید شکست؟

فصل سوم: تثبیت شکستگی

فصل چهارم: نمونه‌های گفت‌وگو.