نامۀ خاتونارگی و صدونوزده پارهنوشتار سغدی
خلاصه
با توجه به اهمیت زبان سغدی و از آنجا که نخستین تحقیقات بر روی این قطعهها به زبان روسی انجام شده بود و استفاده از آنها برای پژوهشگران ایرانی دشوار بود، نویسندگان این اثر بر آن شدند تا با توجه به مقالههای انتقادی موجود، ترجمۀ دقیقتری به زبان فارسی فراهم آورند.معرفی کتاب
قطعههای سغدی مجموعۀ اسیای مرکزی مؤسسۀ شرقشناسی فرهنگستان علوم روسیه 120 قطعه را دربرمیگیرد که تاریخ آنها را بین سدههای 8 و 9 میلادی دانستهاند. این قطعهها را چهار مجموعهدار به نامهای کوخانفسکی، کراتکف، الدنبورگ، رابوروفسکی میان سالهای 1907 تا 1915 از مناطق مختلف ترکستان شرقی گرد آوردهاند. بیشتر این قطعهها به خط سغدیاند و تعداد اندکی نیز به خط مانوی. موضوع بیشتر قطعهها به دو فرهنگ دینی بودایی و مانوی مربوط است.
پژوهش حاضر در دو بخش دستهبندی شده است: بخش نخست حرفنوشت و برگردان فارسی قطعههای پراکندۀ مجموعههای کوخانفسکی، کراتکف، الدنبورگ، رابوروفسکی. بخش دوم حرفنوشت و برگردان فارسی قطعههای پیوستۀ مجموعههای یادشده و پینوشتها. بخش پایانی نیز منابع مورد استفادۀ گزارندگان کتاب، منابع کتاب راگوزا، نمایه، فهرست تصاویر و تصاویر.
با توجه به اهمیت زبان سغدی و از آنجا که نخستین تحقیقات بر روی این قطعهها به زبان روسی انجام شده بود و استفاده از آنها برای پژوهشگران ایرانی دشوار بود، نویسندگان این اثر بر آن شدند تا با توجه به مقالههای انتقادی موجود، ترجمۀ دقیقتری به زبان فارسی فراهم آورند.
بدین ترتیب تلاش گزارندگان بر آن بوده که با استفاده از تصحیحات سیمز ویلیامز و قرائتهای جدید برگردان فارسی واژه به واژهای از متن سغدی در اختیار پژوهندگان ایرانی قرار گیرد و تا حد امکان کاستیهای ترجمۀ راگوزا برطرف شود. گفتنی است تفاوت اصلی این اثر با کتاب راگوزا افزودهشدن بخش جدیدی است به نام قطعههای پیوسته (بخش دوم کتاب) که در آن تمامی پارهنوشتههای پراکندۀ مربوط به هم یا قطعههایی که یک متن پیوسته را تشکیل میدهد با حفظ شمارۀ اصلی خود در کنار یکدیگر آمدهاند. ترتیب قطعههای پیوسته از قطعههای بلند به کوتاه است، این قطعهها عبارتند از:
سنگهه سوتره، دربارۀ مردی که به گمان بسیار خود بوداست. او درختی مینشاند که یکروزه به بار مینشیند.
مانی در دربار شاهنشاه، مانی به تمثیل داستانی را برای مغی نقل میکند. این داستان دربارۀ پسری است که برای حفظ جان خود در برابر نامادریاش وانمود میکند کر و لال است. در واقع مانی خود و پیوانش را به این پسر تشبیه کرده که تا زمان بیان حقیقت و دادخواهی خاموش میماند و .... .
مناظرۀ اوپاکه و بودا، در این قطعه میان اوپاکۀ بدعتگذار و مرتد با بودا مناظرهای درگرفته است.
خواستوانیفت، متن توبهنامهای که در آن از خداوند طلب بخشایش شده است.
پیرمرد نیکمروا، پیرمردی نیکمروا از بخت خوش بر بسیاری از مشکلات خود چیره میشود و .... .
نامۀ خاتونارگی، نامهای صادقانه و صمیمانه که خاتونارگی (قرهشهر) به شیوهای محترمانه خطاب به آموزگار خود نوشته است.
بوستانپای و طوطی، در این داستان طوطی که به زبان آدمیان سخن میگوید، پس از آنکه برگهای درختی که بر آن اشیان داشته، خشک میشود، به درخت دیگری کوچ میکند و ... .
کشاورز و ماهیگیر (دو برادر خیر و شر)، این داستان بخشی از یک افسانۀ بودایی است دربارۀ دو برادر خیر و شر.
شاگرد بودا، حاصل قطعههای 91، 97b و 97c قطعۀ واحدی است دربارۀ یکی از شاگردان بودا.
راهنمای درمان بواسیر، عنوان آخرین قطعهای است که در بخش قطعههای پیوسته آمده و شیوۀ درمان بواسیر در آن شرح داده شده است.
فهرست مطالب این کتاب بدین قرار است:
پیشگفتار؛ نشانهها؛ مقدمۀ قطعههای سغدی لنینگراد (مؤسسۀ شرقشناسی موزۀ آسیایی).
بخش نخست: قطعههای پراکنده (برگردان فارسی، حرفنوشت): مجموعۀ کوخانُفسکی، مجموعۀ کراتکف، مجموعۀ اُلدنبورگ، مجموعۀ رابُروفسکی.
بخش دوم: قطعههای پیوسته (برگردان فارسی، حرفنوشت): سنگهه سوتره، مانی در دربار شاهنشاه، مناظرۀ اوپاکه و بودا، خواستوانیفت، پیرمرد نیکمروا، نامۀ خاتونارگی، بوستانپای و طوطی، کشاورز و ماهیگیر (دو برادر خیر و شر)، شاگرد بودا، راهنمای درمان بواسیر، پینوشتها، منابع، منابع قطعههای سغدی لنینگراد، نمایه، فهرست تطبیقی تصاویر با شماره شناسۀ توصیف قطعهها، تصاویر نسخهها.
پربازدید ها بیشتر ...
چکادنشین والا: واکاوی نمایشنامههای مدرن ایبسن
میرمجید عمرانیاین کتاب درنگی است در درون و پیرامون هنریک ایبسن، یکی از بزرگترین هنرمندان و اندیشمندان جهان. در وا
فرهنگ نامهای کهن و باستانی استان مازندران
مصطفی پاشنگ1160 نام کهن و باستانی در استان مازندران شناسایی و ریشهیابی شده که در این کتاب گزارش شده است، استوا
منابع مشابه
تحلیل ساختاری فعل در زبان سغدی
بدرالزمان قریباین کتاب رسالۀ دکتری نویسنده است که در مدت هفت سال اقامت در آمریکا به نگارش درآورده و در آن ساختار ف
نظری یافت نشد.