بررسی دینکرد ششم
خلاصه
دینکرد مجموعۀ بزرگی از موضوعهای گوناگون دربردارندۀ 169000 واژه است که به منظور دفاع از دین مزدیسنی، آموزهها و اصول عقاید آن تدوین شده است.معرفی کتاب
مطالب دینکرد گرچه اساساً مبتنی بر آثار زبانی و فرهنگی ایران باستان به ویژه منابع بازمانده از دورۀ ساسانی است؛ اما تدوین نهایی آن در سدۀ سوم هجری روی داده است و این زمانی است که به سبب تسلط دین جدید و تضعیق زردشتی و درهمشکستن نهادهای دولتی و رسمی مرتبط با آن، خط زبان فارسی میانه که بازتابدهندۀ این فرهنگ بود، در زیر تسلط زبان دری و خطی که ابهامها و دشواریهای خط فارسی میانه را نداشت، کاربرد و اهمیت خود را از دست داده بود؛ از این رو موبدان دانشمند زردشتی بر آن شدند تا به منظور دفاع از دین و تعلیم آموزههای آن و حفظ سنتها و احکام دین، خط و زبان اصلی خود را که نمودار هویت آنان بود، نگهدارند و از همین رو است که همۀ آثار بازمانده به زبان فارسی میانه در این سده نوشته شده که مطالب آن مبتنی بر آثار مکتوب و احتمالاً شفاهی بازمانده از دورۀ ساسانی بوده و دینکرد مهمترین آنها است.
دینکرد بدون تردید مهمترین و بزرگترین اثر به زبان فارسی میانه، دانشنامهای دربردارندۀ آثاری قدیمتر به شکل گزیده با تعبیر و تفسیر است. دینکرد موجود دربردارندۀ هفت کتاب سه تا نه است. دو کتاب نخست گم شده و آغاز کتاب سوم نیز افتاده است.
هدف کتابهای ششم تا نهم مجهزکردن دینداران به دانش دینی است و بنابراین دستورالعملهایی برای زندگی این جهانی در اختیار آنان قرار میدهد. کتاب ششم اثری ادبی از نوع حِکَمی است و دربردارندۀ مجموعهای از امثال سائر، شعائر اخلاقی، قواعد رفتاری و توصیفی از ویژگیهای خوب و بد یا فضیلتها و رذیلتها است. سخنان غالباً به نخستین مردان دین و دانایان پیشین منسوب است که مقام مهمی در اینگونه آثار زردشتی دارند.
اندرزهای این کتاب احتمالاً اصل و ترجمۀ یکی از بخشهای اوستا به نام "برش نسک" که خلاصۀ آن در دینکرد هفتم آمده، برگرفته و شرح و بسط داده شده است. اندرزهای این کتاب نیز تحت همان دو عنوان کلی اندرزهای عملی، یعنی امور دینی و نظری یعنی غیردینی قرار میگیرند؛ اما نمیتوان فاصله و تمایزی میان این دو دسته قائل شد؛ چه از سویی مطالب غیردینی گاه به مسائل زندگی روزانه نیز پرداختهاند.
دینکرد ششم مجموعهای یکدست نیست و مؤلف واحدی ندارد. بخشهای بزرگ کتاب هر کدام میتواند مجموعهای منفرد به شمار آید. این بخشها با ساختار تکراری آغازین خود از یکدیگر متمایز میشوند.
این کتاب بیشتر بر اندیشۀ دینی تأکید دارد. آرایههای ادبی مانند کنایه، استعاره و تخیل در آن به چشم میخورد؛ مثلاً در بند 186: در هر تنی خیم بیش از همۀ ژاژ (= علف) هایی است که به کوه و دشت است.
یا: دین با کلام مقدس آنگونه پیوسته و هماهنگ است که گوشت با پوست و رگ با لایۀ پوست.
فهرست مطالب این کتاب بدین ترتیب است:
پیشگفتار؛ مقدمه: ادبیات اندرزی و دینکرد ششم، ساختار کتاب، ویژگیهای دینکرد ششم، درونمایۀ دینکرد ششم، دستنویسها، پیشینۀ پژوهش و ویرایش حاضر، کوتاهنوشتها و نشانهها؛ یادداشتهای پیشگفتار و مقدمه.
بخش اول: آوانویسی متن پهلوی، یادداشتهای آوانویسی.
بخش دوم: برگردان فارسی، یادداشتهای برگردان فارسی.
بخش سوم: واژهنامه، کتابنامه، نمایه، متن پهلوی دینکرد مدن.
پربازدید ها بیشتر ...
گزارشهایی دربارۀ مختصر عملیاتی در جنوب ایران: رویارویی نظامی بریتانیا و ایل قشقایی در بهار و تابستان 1918 م/ 1336 هـ.ق
سر پرسی سایکس، کلنل ای.اف. اورتون و دیگرانآنچه در این کتاب آمده، مجموعهای از گزارشهای فرماندهان بریتانیایی رشتهعملیاتی است که در بهار و تاب
منابع مشابه بیشتر ...
زمجی نامه: بخش دوم (داستان علی بن احمد زمجی)
راوی ناشناسنخستین حلقه از مجموعه روایتهایی که در حکم داستانهای پیرامون «ابومسلمنامه» در سنت دنبالهنویسی پدی
فیروزشاهنامه: دنبالۀ دارابنامه بر اساس روایت محمد بیغمی (ویراست جدید)
ناشناساین متن در شرح جهانگیری و جنگهای فیروزشاه پسر داراب و برادر دارای دارایان است. در این مجلد بخشی بسی
دیگر آثار نویسنده
زردشت و گاهان؛ بررسی دستوری و محتوایی دو فصل 47 و 48 سپنتامنیوگاه (اوستا و زند)
مهشید میرفخراییاین پژوهش، بررسی متن اوستا و زند دو فصل 47 و 48 از چهار فصل گاه سوم، سپنتامنیوگاه است.
نظری یافت نشد.