منطق و نظریۀ ادبی در شعر فارسی
خلاصه
هدف از این نوشته آنگونه که از اسمش هم بر میآید، به چالشکشیدن ادبیات از یک سو و تبین منطق ادبی از سوی دیگر است. در این نوشته سعی شده تا با نگاهی به سه نظام معرفتشناسانۀ سنتی، مدرن و پسامدرن ضمن نشاندادن مبتلاعات و تناقضات هر یک از آنان، در پایان نیز چشماندازی از منطق و نظریۀ ادبی را فراروی مخاطبان شعر فارسی گذاشت.معرفی کتاب
هدف از این نوشته آنگونه که از اسمش هم بر میآید، به چالشکشیدن ادبیات از یک سو و تبین منطق ادبی از سوی دیگر است. در این نوشته سعی شده تا با نگاهی به سه نظام معرفتشناسانۀ سنتی، مدرن و پسامدرن ضمن نشاندادن مبتلاعات و تناقضات هر یک از آنان، در پایان نیز چشماندازی از منطق و نظریۀ ادبی را فراروی مخاطبان شعر فارسی گذاشت.
گفتمان ادبی همواره یکی از گفتمانهای مهم و فراگیر در حوزۀ اندیشه و خردورزی آدمی بوده است. برترشمردن این گفتمان نسبت به گفتمان تاریخی یا هویتبخشی به گفتمان فلسفی با رنگ و لعاب ادبی، آنگونه که در این اواخر رایج شده، ظرفیتهای چنین گفتمانی را به خوبی نشان میدهد. با این حال درک و فهم گفتمان ادبی مانند هر گفتمان دیگری در گرو شناختن منطق آن است. در حقیقت ادبیات نیز به مانند هر علمی منطق خاص خود را داشته و راه و نشان و جهت خود را میرود؛ به همین دلیل بسیار ضروری است که این منطق را دید و شناخت و در نقد ادبی آن را لحاظ کرد. منطق ادبی جوهری است که هم ادبیت را توضیح میدهد و هم جریان ادبی را در سیر تاریخیاش قابل فهم میسازد. تنها با اتکا به این منطق بوده که میتوان مغز ادبیات را کاوید، حجاب را از صورت آن برگرفت و چهرۀ واقعی آن را مشاهده نمود. منطق ادبی نام و نشان از خود داشته و در بازیها و جنجالهای روزمره چندان جایگاهی نداشته و در عمل از برخوردهای شعاری و تفننی با ادبیات بسی فراتر میرود.
مفهوم نظریه چیست؟ کارکرد نظریه چگونه است؟ جایگاه نظریه و نظریهپردازی در فرهنگ ادبی ما کجاست؟ ارتباط نظریه و نظام معرفتشناسی با هم چگونه ارتباطی است؟
در حقیقت پرسشهایی از این قبیل میتوان ما را به درون وضعیتی پرتاب کرده که بر آن میتوان وضعیت ادبی نام گذاشت. وضعیتی که برای ما ویژه و از هر جهت متمایز بوده؛ بدین سبب که بخش عمدهای از آثار مکتوب ما را به خود اختصاص داده و ابهامزدایی از اندیشۀ مغشوش و متوهم ما تا حدود زیادی در گرو ابهامزدایی از وضعیت ادبی است.
هدف از این نوشته آنگونه که از اسمش هم بر میآید، به چالش گشیدن ادبیات از یک سو و تبین منطق ادبی از سوی دیگر است. در این نوشته سعی شده تا با نگاهی به سه نظام معرفتشناسانۀ سنتی، مدرن و پسامدرن ضمن نشاندادن مبتلاعات و تناقضات هر یک از آنان، در پایان نیز چشماندازی از منطق و نظریۀ ادبی را فراروی مخاطبان شعر فارسی گذاشت.
فهرست مطالب این کتاب بدین ترتیب است:
بخش نخست: نظامهای معرفتشناسی ادبی: پیشگفتار؛ پیرامون نظریۀ ادبی؛ اصول و مؤلفههای نظام معرفتشناسانه شعر سنتی؛ اصول و مؤلفههای نظام معرفتشناسانه شعر مدرنیسم؛ اصول و مؤلفههای نظام معرفتشناسانه شعر پسامدرن؛ بخش دوم: تأملاتی پیرامون سنت ادبی: طرح مسئله؛ شعور متعارف و نظام قیاسی؛ حافظ، فردوسی، نیما؛ طرح خلاقیت و نبوغ؛ تأملاتی پیرامون شعر فی نفسه و مدلهای شعری؛ بخش سوم: موانع سر راه نظریه ادبی: عدم تبین منطق ادبی؛ عدم تبین موضع متن؛ عدم تبین موضع مؤلف؛ عدم تبین موضع مخاطب؛ بخش چهارم: تأملاتی پیرامون مدرنیسم و شعر نیمایی: منازعات ادبی؛ اهمیت شناخت نیما؛ نظرات نیما؛ ویژگیهای الگو ـ بیان نیمایی؛ نیما و خرد ادبی؛ نگاهی به منظومۀ مرغ آمین؛ بخش پنجم: تأملاتی پیرامون پسامدرنیسم: پسامدرنیسم به عنوان یک نظریه؛ مؤلفههای جریان پسامدرن؛ تحلیل بازیهای زبانی؛ تحلیل ساختارشکنی؛ بخش ششم: نظریۀ دیگرگونۀ ادبی: در افقهای نظریۀ دیگرگونۀ ادبی؛ مباحثی پیرامون مؤلفههای عملی و نظری نظریۀ دیگرگونۀ ادبی.
پربازدید ها بیشتر ...
گزارشهایی دربارۀ مختصر عملیاتی در جنوب ایران: رویارویی نظامی بریتانیا و ایل قشقایی در بهار و تابستان 1918 م/ 1336 هـ.ق
سر پرسی سایکس، کلنل ای.اف. اورتون و دیگرانآنچه در این کتاب آمده، مجموعهای از گزارشهای فرماندهان بریتانیایی رشتهعملیاتی است که در بهار و تاب
منابع مشابه بیشتر ...
صدای پای آب: نگاهی بر بلندترین شعر سهراب سپهری (خوشنویسی قطعات: غلامحسین امیرخانی): بر اساس درسگفتارهای شعر معاصر
سوگل مشایخیاین کتاب افزون بر مقدمۀ نویسنده، از دو بخش سامان یافته است؛ بخش نخست کتاب شرح شعر «صدای پای آب» سپهر
تحفۀ فاطمیه: جنگنامۀ سردار فاتح در یزد
میرزا مهدی جلالی یزدی«تحفۀ فاطمیه» اثر شادروان میرزا مهدی جلالی یزدی است که در ستایش و گزارش جنگ محمدرضا خان سردار فاتح ب
نظری یافت نشد.