۲۲۰۷
۰
حافظ اندیشه/ نظری به اندیشۀ حافظ همراه با انتقادگونه‌ای از تصوف

حافظ اندیشه/ نظری به اندیشۀ حافظ همراه با انتقادگونه‌ای از تصوف

پدیدآور: مصطفی رحیمی ناشر: نورتاریخ چاپ: ۱۳۷۱مکان چاپ: تهرانتیراژ: ۳۳۰۰تعداد صفحات: ۳۱۸

خلاصه

کار بزرگ حافظ در زمینۀ همسازی «ناهمسازها» در جهان اندیشه اعادۀ حیثیت تن آدمی است در کنار اعتلای روح.

معرفی کتاب

حافظ در همساز‌کردن ناهمسازها (یا ظاهراً ناهمسازها) کارشناس ماهر آن است. از کلمۀ رند که پیش از سراسر بار منفی داشته و بر مردم «محیل و غدار و حیله‌باز و منکر و لاابالی و بی‌قید» اطلاق می‌شده، در ترکیب با عارف کلمه‌ای می‌سازد به معنای کسی که به والاترین مقام تفکر و رفتار دست یافته است. عشق به خدا را با عشق انسان به هم می‌آمیزد. به خرابات معنایی می‌دهد که هم والاترین مدرسۀ عشق است و هم مکان شادی حافظانه. مِی را هم در جام الست می‌نوشد و هم در جام خیامی و سرانجام هم خود را برای والاترین مقام‌های بهشتی آماده می‌کند و هم «ملامت‌گر» عیار می‌شود و ضمن راه‌یافتن به اوج اخلاق و معنویت به لذایذ مشروع این جهانی می‌پردازد و خلاصه آنکه در سلسلۀ اندیشۀ ایرانی، خیام را استادانه با مولوی آشتی می‌دهد.

از نظر سیاسی عصر حافظ یکی از ناآرام‌ترین و آشفته‌ترین دوران‌های سیاسی تاریخ کشور ما است. امیرا یکی پس از دیگری می‌آمده‌اند و ستم می‌کرده‌اند و پس از چند صباح به دست خونخواری دیگر واژگون می‌شده‌اند. جالب است که حافظ در چنین محیطی و در چنین دورانی به یکی از قله‌های بلند اندیشۀ بشری دست یافته و در دورانی که کین و خشونت بیش از هر زمانی رواج داشته، سرود عشقی بی‌کران به یادگار نهاده است.

غرابت و ابداع کار شعر است؛ ولی هدف نباید فراموش شود. گاهی جذابیت کلمه و ترکیب کلام گوینده را از مسیر معقول منحرف رکده و به بیراهه می‌کشاند. شاعر نه کرسی فلک را زیر پای اندیشه می‌گذارد تا بوسه بر رکاب قزل ارسلان بزند. حافظ که بیش از هر شاعر ایرانی به کلمه توجه دارد، اهل اینگونه زیاده‌روی‌ها نیست. برای او هم البته رستاخیز کلمات مطرح است؛ ولی به اعتبار رستاخیز معانی. او در عشق و رندی ـ دو کلمۀ مورد پسندش ـ معانی و مفاهیمی نهاده که هیچ‌کس تا بدان روز به بلندی نرسیده و پس از او هم کسی از آن حد تجاوز نکرده است.

فهرست مطالب این کتاب بدین قرار است:

همسازکردن ناهمسازها؛ درختی گشن در شوره‌زاری خشک؛ جدایی شعر و اندیشه؛ چند همسازی؛ همسازی در کلام؛ بشر چندساحتی؛ انحراف تصوف؛ زندگی؛ بشر یعنی فراتررفتن از بشر؛ دو سفر به جهان معانی؛ سفر حافظ؛ مقام انسان؛ وام حافظ به اندیشۀ کهن ایرانی؛ عشق؛ انقلابی در عرفان؛ راهی پررنج؛ ستیز با خودخواهی؛ مهر طبیعت؛ بادۀ حافظانه؛ حافظ و اپیکور؛ لسان‌الغیب؛ وضع فلک؛ بدی‌های اجتماعی؛ ضد قدرت؛ دربارۀ اشعار مدحیه؛ مبارزه با ریا؛ مباش در پی آزار؛ وجود دیگری؛ نه عوام‌زدگی؛ جبر و اختیار؛ شاعر انقلابی؛ تلاش آدمی؛ حافظ و عقل؛ بدبینی و خوش‌بینی؛ حافظ و وطن؛ فردیت شاعر؛ نزهت‌گاه ارواح؛ نکته‌ها.

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

شکونتلا

شکونتلا

کالی داسه

جهانیان کالی داسه را به نام شاعر «شکونتلا» می‌شناسند. هندیان همواره خود شیفتۀ این اثر بوده‌اند؛ چه د

منابع مشابه بیشتر ...

حافظ به گفتۀ حافظ؛ یک شناخت منطقی (ویراست جدید)

حافظ به گفتۀ حافظ؛ یک شناخت منطقی (ویراست جدید)

محمد استعلامی

در قرون هجدهم و نوزدهم اشعار حافظ به زبان‌های اروپایی ترجمه شد و نام او به گونه‌ای به محافل ادبی جها

حافظ اندیشه؛ نظری به اندیشۀ حافظ همراه با انتقادگونه‌‌ای از تصوف

حافظ اندیشه؛ نظری به اندیشۀ حافظ همراه با انتقادگونه‌‌ای از تصوف

مصطفی رحیمی

نویسنده در این کتاب به اندیشۀ حافظ پرداخته و در پرتو اندیشۀ مدرن جنبه‌های گونه‌گون اندیشۀ حافظ را از

دیگر آثار نویسنده

حافظ اندیشه؛ نظری به اندیشۀ حافظ همراه با انتقادگونه‌‌ای از تصوف

حافظ اندیشه؛ نظری به اندیشۀ حافظ همراه با انتقادگونه‌‌ای از تصوف

مصطفی رحیمی

نویسنده در این کتاب به اندیشۀ حافظ پرداخته و در پرتو اندیشۀ مدرن جنبه‌های گونه‌گون اندیشۀ حافظ را از

در جستجوی بشریتی بی‌نقاب: نوشته‌هایی از سارتر و در باب سارتر

در جستجوی بشریتی بی‌نقاب: نوشته‌هایی از سارتر و در باب سارتر

مصطفی رحیمی

این کتاب دربردارندۀ تمامی نوشته‌ها و ترجمه‌های مصطفی رحیمی دربارۀ سارتر و از سارتر است که سال‌ها پیش