جهانبینی و حکمت مولانا
خلاصه
در اين كتاب به نقد آثار مولانا و شناخت نوع جهانبينی وی پرداخته شده است. كتاب حاضر با هدف شكافتن انديشه و جهانبينی «مولوی» تدوين شده و دربردارندۀ 45 مقاله و يادداشت است.معرفی کتاب
کتاب با مباحث نقد مولویپژوهی و یافتههای پژوهشگران آغاز میشود و پس از آن، مسائل اصلی و اساسی در تعالیم مولوی به قصد معرفی جهانبینی و حکمت مولانا با دید تازه و طرحی نو پی گرفته میشود که در طلیعۀ آن بیان نظریۀ مهم اصل بزرگ و حقیقی هستی یا عالم عدمهای هستینما، مطرح و نقد و بررسی میشود که در واقع کلیدیترین اصل و موضوع در فهم جهان بینی و حکمت مولانا به شمار میآید و بر این نکتهها در یادداشتهای دیگر تأکید میشود که معراج کمال آدمی، معراج معرفتی است و راه آن از درون میگذرد نه از بیرون. رسیدن به کمال صددرصدی در این معراج به دلیل وضعیت ناسوتی و جسمانی امکانپذیر نیست. موفقیت در این سیر و سلوک موهبتی و بخشایشی است، نهایت این سیر «وحدت» است که آن خود متقاضی فناست و نه اتصال و نه اتحاد. در بحث از جوهر حکمت عرفانی "مولوی" و "ابن عربی" نتیجه این میشود که جوهر حکمت "مولوی" مواج نامدون و به همین سبب پویاست و از آن "ابن عربی" بسیار منظم و مدون و ایستاست.
"وحدت وجود"، مدار و مرکز تمام این مباحث است. بحث طلب و عشق و غیرت نیز در این کتاب با آنچه در کتب عرفانی و فرهنگهای اصطلاحات و امثال آن آمده است، تفاوت بنیادی دارد. مقایسه آیینهای گنوسی مسیحی، نوافلاطونی، مانوی و شیوۀ شیخ اشراق و آیینهای هندو در فلسفه "ودانتا" و شیوۀ مولوی و ابن عربی بر اساس وحدت اصلی که در آنها هست، صورت میگیرد. نویسنده مباحث مطرح در آثار مولوی را در چهار پنج مسئلۀ بسیار اساسی جمع میکند. بحث مرگ و زمان از نظرگاه مولوی و عشق از نظر وی و حافظ از مباحث این کتاب است.
نکاتی دربارۀ مثنوی مولانا و اشاره به اهمیت دیباچه مثنوی در فهم سراسر کتاب و تحلیل اولین داستان مثنوی استفادۀ مولوی از تمثیل، کانون غزلهای مولوی و اهمیت آن در فهم پیام غزلها، سمبلهای غزلیات و انواع آن. شرح و توضیح یک غزل مولوی و نشاندادن جهانبینی مولوی در غزلیات که با ذکر شواهد و امثال همراه است، آخرین فصل کتاب را دربرمیگیرد؛ هرچند پس از آن در یادداشتهای کوتاه دربارۀ تصوف، معیار درک مولانا، عرفان نظری و عملی، لایب نیتس و خداشناسی، راز شمس و مولانا، فردوسی و مولانا و یادداشت آخر که ناظر بر چگونگی بحثها و نتایج و درستخواندن و دیدن آنهاست، به گونهای دیگر مقدمه را با مؤخره پیوند میدهد.
فهرست مطالب این کتاب بدین قرار است:
سخن مولانا؛ یادداشت؛ به جای مقدمه؛ عرفان و خروج از خط مقرر؛ مکتب و حکمت مولوی برای فرد است یا جمع؛ علم و عرفان ـ روش مولانا در مبحث معرفت؛ تجلی و تجسم شخصیت و طبیعت مولوی در سخنان وی؛ نزدیکشدن به احوال و اندیشۀ مولوی؛ عرفان و حکمت یا اخلاقیات و احساسات شاعرانه؛ خلاصهای از حکمت ژرف عرفانی مولوی؛ وحدت در کثرت؛ پایۀ حکمت عرفانی مولانا؛ تعلیقهای دربارۀ مقصود و اساس حکمت و مشرب مولوی؛ حماسه عرفانی مولانا؛ جوهر حکمت عرفانی مولوی دو نوع جهانبینی متشابه و متفاوت؛ جهان طلسمی یا جهان نمودی؛ هگل: تز، آنتیتز، سَنتز و نظری به مولانا؛ اصل بزرگ در حکمت مولوی؛ امکان فعلیت قوۀ نامتناهی یا اعتقاد به استعداد نامتناهی؛ چهار مرحلۀ عشق و حرکت به سوی ماهیت نامتناهی و مجرد خود؛ فعل و قوه یکی از مفاتیح اساسی حکمت مولوی؛ تفاوت جوهر حکمت عرفانی مولوی و ابن عربی؛ بینش مولانا؛ مقصود و منزلگه نهایی در مکتب و حکمت مولانا؛ عشق، معشوق، وصال از نظر مولانا؛ عشق در حکمت مولانا؛ غیرت و غیرت عشق؛ مرگ در حکمت مولوی؛ زمان از نظرگاه مولوی؛ نکاتی دربارۀ مثنوی و مولانا؛ دو نکته دربارۀ تمثیلات مولانا؛ غزلیات مولوی نیز غالباً تمثیل است؛ کانون غزلهای مولوی؛ کانون غزلها و رموز و سمبلهای مولوی؛ سمبلهای یکبُعدی و چندبُعدی در شعر مولوی؛ جهانبینی مولوی؛ یادداشتهای متفرقه؛ نکتهای بسیار اساسی دربارۀ تصوف؛ معیار درک مولانا؛ عرفان نظری و عرفان عملی؛ لایب نیتس و خداشناسی؛ جهان آفرینش (مونادها، لایب نتیس و ...)؛ راز شمس و مولانا؛ فردوسی و مولوی؛ حقیقتگویی شایستهتر از ارادت کور و مکتبسازی است؛ تشنگی و آب در نظر مولوی؛ پس ز من زایید در معنی پدر / آنچنان که از ثمر زایدش شجر؛ آخرین یادداشت.
پربازدید ها بیشتر ...
آوازهای ناخواندۀ قوی پیر تنهای مهاجر؛ ایلیا به روایت ایلیا در گفتگو با ایلیا فابیان
حسن شکاری و لیزا ویوارللیاین کتاب حاصل گفتگوی حسن شکاری و لیزا ویوارللی با ایلیا فابیان شاعر ایتالیایی است که ایلیا در این گف
مطالعات ادبی هرمنوتیک متنشناختی
مهیار علویمقدمتأویل و رویکرد هرمنوتیکی، باعث افزایش بهرهگیری هر چه بیشتر خواننده از ارزشهای شناختهنشدۀ متن میش
دیگر آثار نویسنده
اشکی به یاد سواران رفته (مجموعه مقالات دکتر منوچهر مرتضوی)
منوچهر مرتضوی به اهتمام محمدتقی سبکدلاین کتاب دربرگیرندۀ مجموعه مقالات زندهیاد استاد دکتر مرتضوی است.
نظری یافت نشد.