معرفی کتاب

پرفسور ئه­ایچی ایموتو در بیستم جولای سال 1930 در شهرستان هیوگو متولد شد. دانش‌آموختۀ دانشکدۀ ادبیات دانشگاه کیوتو در رشته زبان‌شناسی است و از نوامبر سال 1956 تا جون 1958 در دانشگاه تهران هم تحصیل کرد. وی تا سال 1971 که برای مأموریت کاری در مرکز ژاپن‌شناسی واقع در تهران به ایران آمد، استاد زبان‌شناسی دانشکدۀ ادبیات دانشگاه هیروشیما و استاد بخش زبان فارسی و ایران‌شناسی دانشگاه مطالعات خارجی اوساکا بود. از آوریل سال 1971 تا مارس سال 1972 نزدیک به یک سال در تهران اقامت کرد و بعد از آن هم سمت استادی و ریاست بخش تحقیقات دانشگاه مومویاماگاکوُئین را داشت.

سوای از تدریس در انجمن زبان‌شناسی ژاپن، عضو انجمن شرق‌شناسی ژاپن، انجمن سنن و آداب مردمی ژاپن و انجمن خاورشناسی ژاپن هست و از سال 1974 تا سال 2004 در رأس انجمن خاورشناسی ژاپن بود.

حاصل تلاش­های علمی و تحقیقات استاد ایموتو درباره فرهنگ و تمدن ایران و ژاپن و پیوند دیرینه آنها، صدها مقاله و ده­ها کتاب است که از آن جمله می­توان کتاب­های زیر را نام برد:

«ایران و ژاپن باستان» - سال 1980، «مرگ و تولد دوباره» - سال 1982، «آسوکا و پارس» - سال 1984، «اسطوره‌شناسی رؤیا» - سال 1997، «ناپاکی و تقدس» - سال 2002، «پیشرویِ فرهنگ ایرانی به شرق» - سال 2008.

ورود فرهنگ ایران به ژاپن در اواخر دورۀ ساسانی (226 تا 651) میلادی و با گذر گروهی از ایرانیان از چین به منطقۀ آسوکا صورت گرفت. آنها پناهندگان زیادی بودند که به واسطۀ مخاطرات سیاسی دورۀ ساسانی از ایران رفتند و به سوی شرق تبعید شدند. آنچه در این میان دارای اهمیت فراوان است، انتقال فرهنگ ایرانی به سوی شرق است. نظریه‌های گوناگونی این انتقال را تبیین کرده‌اند. یکی از این نظریه‌های انتقال فرهنگ، نظریۀ حرکت موجی است. مطابق این نظریه، فرهنگ از مرکز به صورت موج به اطراف منتقل می‌شود؛ اما هم‌زمان یا طی این انتقال، فرهنگ مبدأ خود نیز در مرکز خودش دچار ضعف و زوال شده یا حتی با فرهنگی جدید جایگزین شده است. این درست همانند انداختن سنگ درون آب و موج‌های برآمده از آن است. گویی این نظریه می‌تواند وجوهی از فرهنگ ایرانی و انتقال آن به پیرامون خود و در نتیجه ضعف و زوال آن را توضیح دهد. امروزه ابعاد اندکی از فرهنگ ایرانی دوران ساسانی برجا مانده است. ورود دین به فرهنگ اسلامی و پذیرش آن توسط مردم ایران، به حاشیه‌رفتن فرهنگ ایرانی را شتاب بیشتری بخشید.

شاید باور این سخن دشوار باشد که منابع و اسناد تاریخی شرق دور، گنجینۀ سرشاری در موضوع ایران‌شناسی هستند؛ اما پژوهش‌های ایران‌شناسانه در چند دهۀ اخیر این مطلب را ثابت کرده است. مطالعات و تحقیقات ایران‌شناسان شرق دور به ویژه ژاپن کمک شایانی به پیشبرد مطالعات مربوط به ایران کرده است که اثر حاضر نمونه‌ای از آن است. با این همه مشکل زبان و عدم توجه شایسته به مطالعات مربوط به این زبان­ها و فرهنگ­ها، باعث شده است تا جز چند تلاش محدود و آن هم بیشتر از طریق زبان­های واسطه، حرکتی دیگر برای شناسایی و معرفی این منابع سرشار صورت نگیرد.

فهرست مطالب این کتاب بدین‌قرار است:

دیباچۀ پژوهشکده؛ معرفی ئه ایچی ایموتو پروفسور؛ پیام ئه ایچی ایموتو به جشنوارۀ بین‌‌المللی فارابی؛ سخنی دیگر از سوی شرق: دکتر هاشم رجب زاده؛ گاه‌شماری سنتی ژاپنی: توموکو شیمویاما؛ پیش‌گفتار مترجم؛ پیشروی فرهنگ ایران به شرق؛ پارسیان آسوکا؛ آسوکا و پارس با نگاهی به شکل مرگ و زندگی دوباره؛ ساختار ناپاکی و مرگ ـ مرگ و تولد دوباره؛ سنگ شومیسِن در آسوکا، ایوافونه و کعبه؛ پس‌زمینۀ افسانۀ دختر چوجو در معبد تایما؛ تأملی دیگر بر افسانۀ شوتوکوتایشی؛ ماه، چند وقت هست؛ کلام پایانی.