۱۳۰۹
۰
مجالس

مجالس

پدیدآور: جلال‌الدین عتیقی مصحح: سعید کریمیناشر: میراث مکتوبتاریخ چاپ: ۱۳۹۲مکان چاپ: تهرانتیراژ: ۵۰۰شابک: 4_050_203_600_978

خلاصه

این کتاب، سخنان و لطایف و اشارات یکی از صوفیان و شاعران دورۀ ایلخانی است.

معرفی کتاب

این کتاب، سخنان و لطایف و اشارات یکی از صوفیان و شاعران دورۀ ایلخانی به نام جلال‌الدین عتیقی است. ابوالمجد تبریزی که زمانی مرید وی بوده، از سال 712 تا 718 قمری برخی از سخنان او را یادداشت کرده و در سال 723 قمری در سفینۀ تبریز درج کرده است. بر اساس تاریخی که در ابتدای هر مجلس آمده، تعداد مجالس 22 مجلس است که ابوالمجد بنا به سلیقۀ خود آنها را در 67 قسمت مجزا گنجانده است. این کتاب مملوّ از صور خیال شگفت‌آور است و به آیات و احادیث و اشعار عربی و فارسی آراسته شده است.

مجالس عتیقی با منابر و مجالس مشایخ پیشین تفاوت جندانی ندارد و تنها تفاوت آنها با سایر مجالس در این است که این کتاب مملو از ایماژها و صور خیال شگفت‌انگیز است. وی در برخی از مجالس آیه‌ای از قرآن می‌خواند و پس از ترجمۀ آن به فارسی به تفسیر آن می‌پردازد و در پایان لطیفه‌ای به صورت شعر یا جمله‌ای کوتاه ذکر می‌کند. در برخی از مجالس آیه‌ای که در اول مجلس آمده، در پایان نیز تکرار می‌شود. شاید این آیات توسط قاری خوانده می‌شده یا سؤالی بوده که دربارۀ همان آیه از عتیقی پرسیده‌اند. به هر حال کاتب چیزی در این‌باره نگفته و مطالب را بسیار مختصر نوشته است.

اصولاً نحوۀ تفکر و سبک گفتار مجالس، تحلیلی نیست و از شیوۀ فلاسفه و حکما در بیان مطالب عرفانی تبعیت نشده است، بلکه عتیقی به سبک ادبا سخن می‌گوید و مطالب خود را از روی نظم و ترتیبی که به ذهن معتاد به فلسفه و منطق انتظار دارد، دنبال نمی‌کند. مطالبی که او در مجالس بیان می‌کند، زاییدۀ عقل جزئی و تفکر منطقی نیست، بلکه حاصل تجربۀ باطنی اوست و وارداتی است که از عالم معنا به وی القا شده است.

عتیقی از جمله هنرمندانی است که با توجه به نبوغ خود تصاویر بکر و دست‌اولی ارائه کرده است. در نظام فکری و زبانی او هر چیزی در عالم خلقت سخن می‌گوید و به نوعی پیام را به آدمی منتقل می‌نماید؛ مثلاً گاه به سادگی عقرب یا کژدم به کمانچه و گاه عالم خلقت به صفحۀ شطرنج و آدمیان به مهره‌های شطرنج تشبیه می‌شوند و گاه نان به سخن می‌آید و همچون سالکی پله‌پله مقامات آغازین را می‌پیماید و به مقام پختگی و فنا می‌رسد. همین تصاویر است که خاص عتیقی است و زبان او را به شعر نزدیک کرده است.

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

دربارۀ ارتباطات: ارتباطات و تجلی آن در ادبیات و شعر فارسی

دربارۀ ارتباطات: ارتباطات و تجلی آن در ادبیات و شعر فارسی

حمید مولانا

در این کتاب ابتدا دایره یا جهان و عالم ارتباطات انسان را در یک الگوی پنج‌گانه به این ترتیب خلاصه شده

درآمدی بر شناخت هنر مدرن

درآمدی بر شناخت هنر مدرن

مانیکا بوم ـ داچن و جَنِت کوک

این کتاب به جای آنکه به توالی تاریخ جنبش‌های هنری بپردازد، با رویکردی موضوعی، برخی شاهکارهای هنر مدر

منابع مشابه بیشتر ...

آینۀ جانان: شرح احوال و آثار و اندیشه‌های شمس‌الدین دیلمی

آینۀ جانان: شرح احوال و آثار و اندیشه‌های شمس‌الدین دیلمی

سعید کریمی

این کتاب مقدمه‌ای کوتاه بر زندگی و تصنیفات و آرای شمس‌الدین دیلمی و نیز بر تاریخ تصوف همدان است. آگا

ترجمه و شرح العبادلة (دو جلد)

ترجمه و شرح العبادلة (دو جلد)

محیی‌الدین ابن‌عربی

کتاب «العبادلة» یا «کلام العبادلة فی الحقائق بألسنة الاسماء» از آثار مهم و بسیار گران‌قدر ابن‌عربی ا