معرفی کتاب

جامع الجکایات نام عمومی مجموعه‌ای از نسخه‌های خطی دربرداندۀ افسانه‌ها و داستان‌های شیرین و خواندنی است که در کتابخانه‌های گوشه و کنار جهان پراکنده‌اند. این کتاب دومین کتاب از این مجموعه است که نسخۀ اصلی آن در کتابخانۀ گنج بخش پاکستان نگهداری می‌شود و دربردارندۀ 23 داستان است که با زبانی شیوا به نگارش درآمده‌اند. بسیاری از داستان‌ها ساختار بسیار دقیق و قابل تأملی دارند که مؤید سنت طولانی و توانمند داستان‌پردازی در ایران است.

موضوع بیشتر داستان‌های این کتاب، عاشقانه است، ضمن آنکه داستان‌هایی با موضوعات دیگری مانند سحرآمیز، تعلیمی و طنز نیز در میان آنها وجود دارد. نویسنده یا راوی شعرهای بسیاری را در ضمن روایت خود به کار برده است و معمولاً در تصحیح متون ادبی, اعم از ادب رسمی و شفاهی مرسوم است که نام شاعران این شعرها را ذکر می‌کنند؛ اما نگارنده آگاهانه از این رسم تبعیت نکرده است؛ به دلیل آنکه این موضوع به مقوله یا مبحث تعامل ادبیات شفاهی و کتبی مربوط می‌شود که یکی از مباحث اساسی در فولکلورشناسی به طور عام و ادبیات شفاهی به طور خاص است.

ابواب این کتاب:

در جوانمردی ابوالقاسم بصری و آنچه به سر وی رسیده بود از امیر بصره و وزیرزاده؛ در حکایت فضل الله موصلی و آنچه بر سر او رسیده بود؛ در حکایت استاد بنّا و شعبده‌بازی زن او با وزیران و پادشاه ملک شیروان؛ در حکایت رضوان‌شاه و دختر ملک چین؛ در حکایت فرخ‌شاه و فرخ‌روز با فرخ‌نازبانو دختر ملک کشمیر؛ در حکایت وزیر ملک غزنین با دختر ملک دریابار؛ در حکایت پادشاه‌زادۀ خراسان سابق و نصر صاحب بغدادی؛ در حکایت زین‌الاصنام پسر ملک بصره با دختر ملک جنیان؛ در حکایت پسران شاه حرّان و جفای ایشان با برادر خود؛ در حکایت پیرمرد و سه جوانی که با وی همراه بودند؛ در حکایت پرسیدن آن پادشاه از وزیر خود که در عالم کسی ...؛ در حکایت زن زرگر با عالم و قاضی و محتسب و وکیل خلیفه و شحنه؛ در حکایت جولاهه و دختر پادشاه عمان؛ در حکایت بی‌وفایی زنان و وفای مردان؛ در حکایت خلیفۀ بغداد و دختر (برمکی و ) اسحاق موصلی؛ در حکایت متولدشدن بلقیس از دختر پری؛ در حکایت منصورابن عبدالعزیز بغدادی؛ در حکایت ملک‌زاده با دختر فغفور؛ در حکایت طاهر بصری و آنچه از برادران به وی رسیده بود؛ در حکایت‌نمودن قاضی‌زادۀ بغداد نزد خلیفۀ وقت؛ در حکایت شاپور خشتمال با عالم دانشمند و دختر تاجر؛ در حکایت ملک‌زادگان آگاه با قاضی قهستان و سؤال و جواب ایشان؛ در حکایت دختر ملک کشمیر با بهروز تاجر.