معرفی کتاب

کتاب حاضر دربردارندۀ سه متن است: کتاب المعالم فخرالدین رازی، اسئلۀ نجم الدین کاتبی بر معالم و تعلیقات ابن کمونه در جواب کاتبی همراه با حواشی مستقیم ابن کمونه به قسم اصول دین کتاب که فصوص نامیده شده‌اند. در نسخه‌های خطی فصوص ابن کمونه به صورت جداگانه در انتهای تعلیقات او بر قسم اصول دین کتاب آمده است. در متن حاضر این ترتیب تغییر کرده و هریک از این فصوص، متعاقب قطعۀ مورد بحث در معالم قرار گرفته است. افزون بر این در نسخ خطی کل متن معالمة، با حواشی کاتبی و ابن کمونه همراه نیست که در این کتاب حواشی کاتبی و تعلیقات ابن کمونه متعاقب موضع آن در متن معالم قرار داده شده است و عبارات موردنظر آن دو نیز در متن معالم با حروف درشت متمایز شده است تا کار خواننده در تعقیب و فهم آسان شود. در انتهای کتاب نیز تصویر نسخۀ اسد 1932 ضمیمه شده است تا ترتیب اسئلۀ کاتبی و تعلیقات و فصوص ابن کمونه چنانکه در نسخه‌های خطی است، نشان داده شود.

فهرست این کتاب بدین قرار است:

النوع الاول فی اصول الدین که ابتدا با خطبة الکاتبی و مقدمة ابن کمونه آغاز می‌شود و دربردارندۀ این ابواب است:

 فی المباحث المتعلقة بالعلم و النظر و فیه مسائل؛ فی احکام المعلومات و فیه مسائل؛ فی اثبات العلم بالصانع و فیه مسائل؛ فی صفة القدرة والعلم و غیرهما و فیه مسائل؛ فی بقیة الکلام فی الصفات و فیه مسائل؛ فی الجبر والقدر و ما یتعلق بهما من المباحث و فیه مسائل؛ فی النبوات و فیه مسائل؛ فی النفوس الناطقة و فیه مسائل؛ فی اأحوال القیامة و فیه مسائل؛ فی الامامة و فیه مسائل.

النوع الثانی فی اصول الفقه است که دربردارندۀ این ابواب است:

فی احکام اللغات و فیه مسائل؛ فی الاوامر و النواهی و فیه مسائل؛ فی العام و الخاص و فیه مسائل؛ فی المجمل و المبین؛ فی الأفعال و فیه فصلان؛ فی النسخ و فیه مسائل؛ فی الاجماع و فیه مسائل؛ فی الأخبار و فیه مسائل؛ فی القیاس و فیه مسائل؛ فی بقیة الکلام من هذا العلم و فیه مسائل.

ملحق: مخطوط اسد افندی 1932 (99 أ ـ 127 ب).