معرفی کتاب

سوررئالیسم یکی از ماندگارترین و پردامنه‌ترین مکتب‌های فکری ـ هنری قرن بیستم است. به غیر از تندروی‌ها و گزاف‌کاری‌هایی که صرفاً نشانۀ عصیان در برابر وضع موجود بود، این جنبش به گفتۀ برتون «سهم عمده‌ای در شکل‌گیری حساسیت مدرن ما داشته است».

سوررئالیسم نه تنها بر شعر که بر سینما، نقاشی و مجسمه‌سازی تأثیر بسیار نهاد و قلمرو نفوذ آن از قارۀ اروپا فراتر رفت و در بسیاری از کشورها هواداران پرشور یافت؛ برای مثال همۀ نویسندگان آمریکای لاتین تأکید کرده‌اند یکی از سرچشمه‌های رئالیسم جادویی، سوررئالیسم بوده که نویسندگانی چون آلخو کارپاتینه و میگل آنخل آستوریاس که درست در زمان شکوفایی این جنبش در فرانسه بودند و با بنیان‌گذاران سوررئالیسم دوستی داشتند، نویسندگان و شاعران آن سرزمین را با این شیوۀ نگرش آشنا کردند.

این کتاب مجموعه‌ای از مصاحبه‌های رادیویی و مطبوعاتی است که در سال‌های مختلف صورت گرفته است؛ بنابراین زبان آن بیشتر به زبان گفتگو نزدیک است که تلاش شده در متن فارسی نیز این ویژگی بر جای بماند.

در مصاحبه‌های رادیویی که بخش عمدۀ این کتاب را تشکیل می‌دهد، نه تنها گفتارهای برتون پیشاپیش آماده شده، بلکه پرسش‌های بارینو هم مشمول بازنویسی، حذف و افزوده‌هایی بوده است. در واقع کل این متن پیش از پخش در رادیو بدین‌گونه آماده شده و سپس طرفین آن را قرائت کرده‌اند.

این کتاب هر جند توجه خواننده را بار دیگر به سوررئالیسم جلب می‌کند، اهمیتی فراتر از هدف آغزین خود دارد؛ زیرا بیش از هر نوشتۀ دیگر برتون به زندگینامۀ او نزدیک می‌شود، هر چند زندگینامه‌ای گزیده باشد.

این گفتگوها را باید از این دیدگاه مطالعه شود که تلاشی است برای دفاع از سوررئالیسم و توصیف ویژگی‌هایش، آنچنان که در سال 1952 وجود داشت و برتون برای خود دلایل بسیاری داشت تا معتقد باشد همچنان وجود خواهد داشت تا آنگاه که «جنبشی جدید با نیروی آزادی‌بخش بیشتر» پدید آید و جای آن را بگیرد.

برتون در آخرین گفتگو با پارینو می‌گوید: «با احترام کامل به کسانی که، همان‌طور که می‌دانید، در این ربع قرن اخیر سالی دو‌سه بار گور سوررئالیسم را می‌کَنَند، من معتقدم آن اصلی که مایۀ توان این جنبش بود، هنوز دست‌ناخورده باقی مانده است». این گفتگوها اگرچه نگاه به گذشته دارد، انسانی را به ما نشان می‌دهد که با همۀ مشکلاتی که در مقابل خود می دید، این توان را داشت که همچنان به آینده بنگرد.

فهرست مطالب این کتاب بدین قرار است:

سخن مترجم؛ مقدمه؛ گاهشمار؛ گفتگوهای رادیویی با آندره پارینو (1913 ـ 1952) که شانزده مورد است؛ پاسخ به پرسش‌های دیگر (1941 ـ 1952) که گفتگو با چارلز هنری فورد، رنه بلان، ژان دوشه، دومینیک آریان، اِمِه پاتری، کلودین شونز، فرانسیس دومون، ژ.ل. بدوتن و پ. دمارن و خوسه م. والوِردِه را دربرمی‌گیرد؛ دو گفتگو با آندره پارینو که یکی در سال 1951 و دیگری در سال 1957 صورت گرفته است و فهرست اعلام.