تخیل و مرگ در ادبیات و هنر (مجموعۀ مقالات نقدهای ادبی ـ هنری)
خلاصه
کتاب حاضر، دربردارندۀ هفده مقاله دربارۀ تخیل و مرگ است.معرفی کتاب
مرگ پرسشی پيچيده و معمايی ناگشوده است كه همواره ذهن و انديشه آدمی را به خود مشغول داشته است. دغدغه و دلمشغولی انسان بدین موضوع تا بدانجاست که برخی انسان را موجودی مرگآگاه میدانند و همین آگاهی و پرسش را سبب تمایز او از دیگر موجودات تلقی میکنند؛ از این روست که هر دین و مکتبی که ادعای فراگیری و شمول دارد، باید دربارۀ معمای مرگ پاسخی درخور و قانعکننده داشته باشد. گذشته از آن مرگ از مقولاتی است که خرد و علم انسان بدان راه نبرده و در حل این معما توفیقی نیافته و ناگزیر سپر انداختهاند؛ بنابراین حتی کسانی چون افلاطون که درصدد تبیین و تصویر جهان پس از مرگ بر آمدهاند، ناچار و ناگزیر به تخیل روی آوردهاند که «اِر» دستاورد چنین فرایندی است.
رابطۀ تخیل و مرگ چندجانبه و بسیار تنگاتنگ است. در اینباره میتوان گفت که مرگ نیروی محرکۀ تخیل یا دست کم بخش چشمگیر و گستردهای از آن است. آفرینشهای ادبی و هنری گونهای از مقاومت در مقابل مرگ و حتی به چالشکشاندن آن به شمار میآیند. خلق اسطورههای نامیرایی چون گرشاسب، کیخسرو و .... ناشی از همین حس گریز و ترس از مرگ است. این جستجوی جاودانگی و نامیرایی را میتوان در بسیاری از اسطورههای نخستین مشاهده کرد. این معیار آنقدر برجسته و مهم است که در بیشتر تمدنهای باستانی، امتیاز و تمایز خدا نسبت به انسان، همین نامیرایی و جاودانگی است.
مقالات آوردهشده در این کتاب، گزیدهای از مقالههای ارائه شده توسط صاحبنظران حوزههای مختلف ادب، اندیشه و هنر در «هماندیشی تخیل و مرگ» از دیدگاههای متفاوت و با رویکردها و شیوههایی گوناگون در باب مقوله «مرگ» و تشریح و تبیین آن است. در برخی از مقالات، به تأمّلات فلسفی و حکمی درباره «مرگ» پرداخته شده و در بسیاری دیگر «مرگ» در تخیل ادبی و هنری فرهنگهای گوناگون بررسی گردیده است.
مقالاتی که در این کتاب آمده است، بدین ترتیب است: با مرگ زیستن، تجربه تناقض: نصرالله حکمت؛ تخیل مرگ از منظر فلسفه (بررسی موردی: داستان اِر در جمهوری افلاطون): حسن بلخاری؛ همراه با صدرا در ساحت خیال و مرگ: مرضیه پیراوی دنک؛ مرگ آگاهی در مکاتب وجودشناختی (هایدگر، سارتر و کامو) : الله شکر اسداللهی؛ سفرنامههای جهان مردگان، تخیلشناسی تطبیقی جهان پس از مرگ در دورۀ باستان: بهمن نامور مطلق؛ اورفه، تصویرگر مرگ در دنیای تخیل ژرار دو نروال: ژاله کهنمویی پور؛ نمادپردازی روح در داستان بلبل سرگشته: بهار مختاریان؛ بررسی تخیل مرگ در دو نظام ادبی و تصویری (با نگاهی به داستان خسرو و شیرین): منیژه کنگرانی؛ استعارۀ مرگ در داستان طوطی و بازرگان: کلام ـ تصویر: علی عباسی؛ عبور از جهانهای پس از مرگ با توسل به تمثال خدایان در تانکاهای تبت: نغمه خرازیان؛ و من مُردم ...! مرگ قهرمانان و عوالم پس از آن در آثار نادر ابراهیمی: ایلمیرا دادور؛ تخیل مرگ و مضمون فاصله نزد پروست: مرتضی بابک معین؛ مطالعۀ تطبیقی تخیل مرگ در داستان شنل قرمزی نزد "شارل پرو" و "برادران گریم": جهانگیر میرزا حسابی؛ آب نماد مرگ در تخیل ادگار آلن پو از نگاه گاستون باشلار: نسرین خطاط؛ تخیل شاعرانه و دلهره مرگ در شهر «گورستان دریایی» اثر پل والری: محمدرضا محسنی؛ مرگ در نمایش عروسکی: آن هنگام که «مرگ» است و شوخی نیست: بهروز غریبپور؛ بررسی تطبیقی مفهوم مرگ و تخیل در اسطورۀ اورفه و فیلم اورفه اثر ژان کوکتو: مریم دادخواه تهرانی.
پربازدید ها بیشتر ...
ماهنامۀ شهر کتاب، سال دوم، مهر 1395، شمارۀ 12
جمعی از نویسندگان به سردبیری حسین فراستخواهدوازدهمین شماره مجله شهر کتاب منتشر شد.
نشر کتاب، و تمدن
عبدالحسین آذرنگدر این کتاب کوشش شده تا رابطۀ میان نشر کتاب و توسعۀ تمدن و فرهنگ مورد تتبع قرار گیرد و اثرگذاری و کا
منابع مشابه بیشتر ...
فرمالیسم روسی: تاریخ ـ اصول
ویکتور آرلیشهدف این کتاب ارائۀ طرحی کلی از سیر تاریخی رشد و همچنین بیان و ارزیابی اصول مکتب نقد فرمالیسم است.
ادبیات تطبیقی: مفاهیم، مکاتب، انواع و پیکرهها
بهمن نامور مطلقفصلهای این کتاب هر کدام به یک یا دو موضوع مهم در حوزۀ ادبیات تطبیقی اختصاص یافتهاند. نویسنده در ای
نظری یافت نشد.