معرفی کتاب

پیرمرد یک قرن را پشت سر گذاشت؛ دو، سه سالی هم بیشتر. شاید از خصوصیات عمر درازش این بود که از جنبه‌های مختلف و خصوصی زندگی آدم‌هایی بی‌شمار آگاه شد و این آگاهی‌ها را، گاه با ستایش و تمجید و گاه با گلایه‌هایی زیرکانه، با دیگران در میان گذاشت. به همین سیاق از حوادث و رویدادهای سیاسی و اجتماعی مردم یا جنبش‌ها و حرکت‌های گونه‌گون و به هر تقدیر آنچه بر آن مردم گذشته است، سخن گفت. اما از خلال این سخنان است که می‌شود بخشی از تاریخ سرزمین‌مان را به روایت کسی بازشناسیم که هر چند دور، دستی بر روند آنها داشته است.

لحظه‌ای و سخنی؛ دیدار با سیدمحمدعلی جمالزاده، وداعی با داستان‌نویس کهنسال و محترم و دانای ایران‌زمین است، مردی که با قصه‌ها و پژوهش‌ها و فعالیت‌هایش در غربت خدمات ارزشمند فراوانی به ایران و فرهنگ آن کرد. او عاشق ایران و زبان فارسی و جان و روح و روانش در حال و هوای ایران زنده بود. به همین دلیل، بلند‌مرتبه و نزد ایرانیان دارای پایه و مقامی گرامی است. شیرینی گفتار و رفتار او را هیچ یک از کسانی که به دیدار و ملاقات او رفته‌اند، از یاد نمی‌برند.

هرچه جمالزاده گفته، به اعتبار مرجع کلام معتبر است. ممکن است سهو و نسیان بر آن پرده افکنده و کهولت آن را سست کرده باشد؛ اما به هر حال یادگاری از جمالزاده است و او به اجماع ادیبان و اهل فرهنگ در سرزمین ما، پدر قصه‌نویسی جدید و از برجسته‌ترین نویسندگان و پژوهشگران در تاریخ ادبیات و تحقیق کشور ماست.

 فهرست مطالب کتاب به ترتیب زیر است:

دیباچه‌ای بر چاپ دوم؛ یادداشت استاد جمالزاده بر کتاب لحظه‌ای و سخنی؛ درآمد؛ دیدار اول؛ دیدار دوم؛ دیدار سوم؛ دیدار چهارم؛ دیدار پنجم؛ دیدار ششم؛ دیدار هفتم؛ تکمله‌ای بر «لحظه‌ای و سخنی»؛ یادداشت‌های ویراستار؛ پیوست نخست: احوال و آثار جمالزاده؛ پیوست دوم: نامه‌ای از ژنو؛ پیوست سوم: نقدها و نظرها؛ از آلبوم جمالزاده؛ از آرشیو صهبا؛ نمایه‌ها؛ نمایۀ نام‌ها؛ نمایۀ کتاب‌ها و نشریات.