نفائس العرفان: مجموعۀ هفت رسالۀ عرفانی
خلاصه
آنچه در این کتاب آورده شده، اندکی از بحث پردامنۀ وحدت وجود است که عصاره و خلاصۀ تفکر ابن عربی محسوب میشود.معرفی کتاب
ابن عربی را به حق پدر وحدت وجود اسلامی دانستهاند؛ در حالی که گروه کثیری از عرفا و صوفیه و فلاسفۀ اشراقی ایران بدان باور داشتهاند. مبنای نظری این مکتب که در فلسفۀ فلوطین و مذاهب بودایی هند سابقۀ طولانی دارد، به طور خلاصه این است که: عالم، همه اوست؛ زیرا مفهوم هستی یا وجود یک مصداق حقیق بیش ندارد و در سرتاپای
عالم وجود، یک موجود بیش نیست که در آیینههای رنگارنگ ماهیات و تعینات و مظاهر مختلف جلوهگر و نمودار شده است و آن همان وجود واحد حق است که به ظهور نورانی در پیکر عالم وجود سریان دارد؛ به طوری که هیچ موجودی از جلوه و ظهور او خالی نیست.
لب و عصارۀ معنی وحدت وجود نیز ظهور و تجلی حق در موجودات، یعنی اتحاد الوهیت با بشریت و حلول روح ربوبی در هیکل بشری و فنای فی الله و بقای بالله یا اتحاد ظاهر و مظهِر و تجسّد لاهوت در ناسوت تعریف شده است که بعضی به حق آن را حلول و اتحاد گفتهاند؛ زیرا مسئلۀ حلول و اتحاد در واقع از توابع و فروع نظریۀ وحدت وجود است و بدون فرض اصل وحدت وجود معقول نیست؛ چون اتحاد حقیقی دو شیئ با یکدیگر که تباین و تغایر ذاتی داشته باشند، عقلاً محال و ممتنع است.
پس از ابن عربی، شاگردان و پیروانش اصل وحدت وجود را مبنای عرفان و حکمت خود قرار دادند؛ همچون نجمالدین کبری، نجمالدین رازی، سیفالدین باخرزی، صدرالدین قونیوی و بسیاری دیگر؛ اما دامنۀ این اثربخشی به همین چند قرن محدود نشد، بلکه اثرات فکر وحدت وجود به دورههای بعد از این افراد نیز رسید و در میان شاعران عارفمسلک از جمله هاتف اصفهانی و فروغی بسطامی و دیگران تا زمان حاضر دوام یافت و افزون بر این در فلسفۀ صدرالمتألهین و شاگردان و پیروان مشرب فلسفی وی رسوخ کرد. تا آنجا که میتوان گفت تقریباً کتب و آرای محیالدین، مبنای اصلی تصوف اسلامی از قرن هشتم تا عهد حاضر بوده است. با این همه نباید از این نکته غفلت ورزید که گروهی از فقها و متشرعان و عرفا و صوفیه وحدت وجود را سخت انکار کردند و ابن عربی و پیروانش را کافر و ملحد شمردند، از جمله علاءالدین سمنانی معاصر کمالالدین عبدالرزاق کاشانی و خصم و معاند وی در عقیدۀ وحدت وجود که به قولی در مقابل آن اصطلاح تازۀ وحدت شهود را باب کرد که مقصود توحید الهی است از راه کشف و شهود عرفانی نه به طریق متکلمان با دلیل عقلی و قیاس برهانی.
فهرست مطالب این کتاب به قرار ذیل است:
پیشگفتار
رسالۀ الأنوار جلاله؛ رسالۀ علوّ حقیقت محمدی؛ رسالۀ نفائس العرفان؛ رسالۀ شرح اسم جلالۀ الله؛ رسالۀ حکمت حاتمی؛ رسالۀ الاسفار عن نتایج الاسفار؛ وصایای نبوی؛ وصایای صالحان؛ وصایای قرآنی.
پربازدید ها بیشتر ...
آوازهای ناخواندۀ قوی پیر تنهای مهاجر؛ ایلیا به روایت ایلیا در گفتگو با ایلیا فابیان
حسن شکاری و لیزا ویوارللیاین کتاب حاصل گفتگوی حسن شکاری و لیزا ویوارللی با ایلیا فابیان شاعر ایتالیایی است که ایلیا در این گف
مطالعات ادبی هرمنوتیک متنشناختی
مهیار علویمقدمتأویل و رویکرد هرمنوتیکی، باعث افزایش بهرهگیری هر چه بیشتر خواننده از ارزشهای شناختهنشدۀ متن میش