۲۴۲۵
۰
نقد ادبی در ادبیات کلاسیک فارسی

نقد ادبی در ادبیات کلاسیک فارسی

پدیدآور: مهدی محبتی ناشر: سخنتاریخ چاپ: ۱۳۹۲مکان چاپ: تهرانتیراژ: ۱۱۰۰شابک: 5_648_372_964_978

خلاصه

این کتاب به نقد ادبی مفاهیم، مشاهیر و موضوعات شاخص ادبیات کلاسیک می‌پردازد.

معرفی کتاب

شاید نزدیک‌ترین مفهوم به معنایی که از نقد در ذهن داریم، دو تعریفی باشد که ابوسعید و مولانا از نقد ارائه کرده‌اند. در یکی از این تعریف‌ها، مولوی نقد را به معنای «عمل تفکیک و تمایز گندم‌ها از کاه‌ها در وقت خرمن کوبان» به کار می‌برد. ابوسعید هم بصیرتی نزدیک به همین معنا را نقد می‌نامد و می‌گوید: مردی برای یافتن تکه‌پاره‌ای زر باید تمام خاک تپه را با غربال صاف کند تا طلای خود را بیابد. بنابراین نقد درست یعنی جستجوی پاره‌ای طلا در میان تلی از خاک با آلتی مانند غربال. خوبی این دو تعریف آن است که هر دو نقد را در نوعی فرایند عمل‌گرایانه تعریف کرده‌اند؛ بدین معنا که ذاتاً حاصل جستجوی هدفمند است.

با دقت نظر و آشنایی دقیق و ملموس می‌توان دریافت که صدها و بلکه هزاران نکتۀ بدیع و عمیق در بطن و متن ادبیات کلاسیک ما وجود دارد که می‌تواند در درک و فهم و تحلیل و نقد ادبیات دیروز و امروز و فردای ما سخت یاری‌دهنده باشند. نکته‌هایی که فقط از طریق ممارست مستمر با آن به دست می‌آید و شناخت دقیق و منطقی و مبنادار آنها سه فایده عمده دارد:

* از افتخار بیجا و غرور بی‌مورد در باب بزرگی سنت فرهنگی و ادبی ما جلوگیری می‌کند.

* شیفتگی و شیدایی لجام‌گسیختۀ ما را نسبت به ادب امروز دیگر ممالک مهار می‌نماید.

* از تلفیق این دو نگاه (عدم تفاخر غیر منطقی به گذشته و پرهیز از سرسپردگی و دلداگی مطلق به نقد ادبی غرب) زمینه‌های رشد و بالش نوعی نقد ادبی معقول و مدرن پیدا می‌شود.

از جمله مهم‌ترین زمینه‌های مرتیط با نقد ادبیات بومی فارسی و توسعا ادبیات اسلامی ـ ایرانی که در متن این کتاب دربارۀ هر یک از این نمونه‌ها از معنا تا صورت به تفصیل سخن گفته شده است، این موارد است:

رابطۀ وجود عینی با وجود واژگانی؛ تبیین جایگاه شعر و شاعر و نویسندگی و نویسنده در مراتب وجود؛ بررسی خاستگاه و پایگاه شاعر و نویسنده در میان طبقات اجتماعی؛ فهم اشتراک‌ها و تمایزهای کلمه و ایزد، کلمه و عقل، کلمه و لوح قلم، کلمه و آفرینش، کلمه و انسان، نوشتار و گفتار، نطق و قول و ... ؛ درک حوزۀ ناخودآگاه و اصطلاحاً بی‌خویش‌نویسی و خاصیت آینه‌وار شعر و نوشته؛ خویشتن‌زنی یا نقد بی‌پروای خود، خانواده و جامعه در همۀ طبقات و به ویژه نقد طبقۀ اجتماعی شاعران؛ مسئلۀ زمان سرودن، نوشتن، مکان نوشتن، ابزار نوشتن و .... .

اینها و ده‌ها مسئلۀ مهم دیگری که در این کتاب آمده، انسان متفکر را به اندیشه وامی‌دارد که خیلی راحت نپذیرد نقد ادبی همان است که تا به حال گفته شده و تمام؛ همۀ آنها نقد ادبی هست؛ ولی همۀ نقد ادبی آنها نیست، همۀ آنها برای رشد نقد ادبی لازم است ولی کافی نیست.

فصول این کتاب در چهار فصل است که فصل چهارم آن در دو بخش تقریر یافته و بدین قرار است:

فصل اول: نقد ادبی چیست؟

فصل دوم: شیوۀ برخورد با نقد ادبی ایران

فصل سوم: بسترها و رویکردهای مهم نقد ادبی در ایران

فصل چهارم: چهره‌ها، اندیشه‌ها و آثار مهم نقد ادبی در ادبیات کلاسیک فارسی.

بخش اول: ادبیات منظوم: رودکی؛ عنصری؛ فرخی سیستانی؛ فردوسی؛ منوچهری؛ ناصرخسرو؛ مسعود سعد؛ سنایی؛ انوری؛ خاقانی؛ نظامی؛ عطار؛ مولانا؛ سعدی؛ حافظ؛ جامی؛ سبک هندی: گرایش‌ها، موضوعات و آثار عمده؛ بازگشت و بازگشتی‌ها؛ مشروطه و ادبیات نوین.

بخش دوم: نقد ادبی در آثار منثور: آثار بلاغی ـ بدیعی؛ دانشنامه‌واره‌ها؛ متون

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

دربارۀ ارتباطات: ارتباطات و تجلی آن در ادبیات و شعر فارسی

دربارۀ ارتباطات: ارتباطات و تجلی آن در ادبیات و شعر فارسی

حمید مولانا

در این کتاب ابتدا دایره یا جهان و عالم ارتباطات انسان را در یک الگوی پنج‌گانه به این ترتیب خلاصه شده

درآمدی بر شناخت هنر مدرن

درآمدی بر شناخت هنر مدرن

مانیکا بوم ـ داچن و جَنِت کوک

این کتاب به جای آنکه به توالی تاریخ جنبش‌های هنری بپردازد، با رویکردی موضوعی، برخی شاهکارهای هنر مدر

منابع مشابه بیشتر ...

در خدمت و خیانت مترجمان

در خدمت و خیانت مترجمان

نیکو سرخوش

درحقیقت این کتاب نشان می‌دهد که رویدادهای تاریخی در برهه‌های متفاوت بر نمودار سیاست، ادبیات و ترجمه

فرمالیسم روسی: تاریخ ـ اصول

فرمالیسم روسی: تاریخ ـ اصول

ویکتور آرلیش

هدف این کتاب ارائۀ طرحی کلی از سیر تاریخی رشد و همچنین بیان و ارزیابی اصول مکتب نقد فرمالیسم است.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

غصۀ نان، اکسیر جان (برگزیدۀ بهترین قصه‌های عطار نیشابوری/ قصه‌های منثور)

غصۀ نان، اکسیر جان (برگزیدۀ بهترین قصه‌های عطار نیشابوری/ قصه‌های منثور)

مهدی محبتی

در این کتاب 317 قصه از «تذکرة الاولیاء» همراه با شرح واژگان دشوار آمده است. در پایان نیز مختصری در ش

غصۀ نان، اکسیر جان (گزیدۀ بهترین قصه‌های عطار نیشابوری/ قصه‌های منظوم)

غصۀ نان، اکسیر جان (گزیدۀ بهترین قصه‌های عطار نیشابوری/ قصه‌های منظوم)

مهدی محبتی

در این کتاب بهترین قصه‌های عطار از آثار منظوم او یعنی اسرارنامه، الهی‌نامه، منطق الطیر و مصیبت‌نامه