معرفی کتاب

این کتاب اثری است دربارۀ «گلشن راز» اثر جاودانۀ شیخ محمود شبستری، عارف پیشرو و پیشتاز فرهنگ اصیل ایران‌زمین در قرن‌های گذشته که در گفتگو با دکتر دینانی به شرح و تفسیر آن پرداخته شده است.

شبستری آثار بسیاری از خود به جای گذاشته است؛ ولی در میان آثار این عارف روشن‌ضمیر، مجموعۀ «گلشن راز» رنگ و بوی دیگری دارد و از جهت ژرفا و ظرافت و گستردگی معانی از همۀ آثار دیگر او به مراتب برتر و بالاتر است. این منظومه در واقع پاسخ به یک سلسله پرسش‌های عرفانی است که از سوی میرحسینی هروی مطرح شده که طبعا به منظور پاسخ مناسب انجام گرفته است. ژرفای منظومه «گلشن راز» و عمق بی‌کران معانی آن از جهتی مدیون ژرفا و عمق پرسش‌های حسینی هروی است.

منظومه «گلشن راز» اثری عرفانی است که سرشار از اندیشه‌های بلند و تفکر متعالی بوده و هر اندیشمند اهل تأمل را به نوعی از تحسین و اعجاب درمی آورد. در مجموع این اثر حتی یک سخن نامعقول و غیرمنطقی دیده نمی‌شود و همۀ آنچه در این اثر آمده در اوج اندیشه و تفکر جای دارد و در واقه یک دوره از حکمت و الهیات به شمار می‌آید.

کسانی که با عالم شعر آشنایی دارند، به روشنی می‌دانند که هویت شعر بر اساس تخیل استوار گشته و هر اندازه یک شاعر از قدرت تخیل بیشتری برخوردار باشد، شعر او نیرومندتر و زیباتر شناخته می‌شود. منظومۀ «گلشن راز» نوعی شعر بوده و از زیبایی لفظ و بیان برخوردار است؛ ولی این منظومه گونه‌ای از شعر است که بیش از آنکه از تخیل سرچشمه گیرد، بر اساس عقل و حکمت استوار شده است.

ویژگی این منظومه در این است که با وجود صفحات کم؛ ولی بزرگ‌ترین و عمیق‌ترین مسائل عرفانی در آن مطرح شده است و کمتر مطلبی را می‌توان در کتاب کبیر و پرحجم «فتوحات مکیه» یا حتی «فصوص» پیدا کرد که خلاصۀ همان مطلب در این منظومه نیامده باشد.